's-Graveland

Een folly op Gooilust

De buitenplaats Gooilust in ‘s-Graveland is een veelbezocht landgoed van de Vereniging Natuurmonumenten. Wandelaars komen er genieten van de fraaie landschappelijke aanleg met vele oude en bijzondere bomen, een rododendronvallei, waterpartijen, weiden en siertuin. De bekende tuinarchitect Jan David Zocher jr. heeft in de eerste helft van de negentiende eeuw in veel van dit moois de hand gehad. Het buitenhuis dateert uit de tweede helft van de achttiende eeuw en is een statig bouwwerk dat je niet over het hoofd kunt zien. Dat is wel het geval met een gebouwtje achterin het park dat een folly van onze tijd is.

3 min

Buitenplaatsen ‘s-Graveland

Bijzonder aan ‘s-Graveland is de concentratie van zoveel buitenplaatsen op een relatief klein rechthoekig gebied. De buitenplaatsen zijn mede bepalend voor het karakter van de hele gemeente. In de eerste helft van de 17e eeuw kregen Amsterdamse ondernemers toestemming om het gebied rond ‘s-Graveland te ontginnen. Bij de ontginning werd veel zand afgegraven dat werd verscheept naar Amsterdam. Met de aanvoer van dit zand werd de uitbreiding van de grachtengordel mogelijk. Voor de ontginning van het gebied  bouwden zij er aanvankelijk boerderijen, maar zij vonden het gebied na ontginning zo aantrekkelijk dat ze er statige buitenhuizen bouwden en fraaie tuinen lieten aanleggen. Zo ontstond de voor ‘s-Graveland zo bijzondere rechthoekige verkaveling.

0 min

Landgoed Gooilust

De oorspronkelijke naam voor het terrein is Rondombedrogen. De eerste bebouwing bestaat uit twee hofsteden. Het huidige Gooilust is gebouwd rond 1778-1786 door Gerrit Corver Hooft. Het landgoed werd in 1934 nagelaten door Louise Six aan Natuurmonumenten. Gooilust is de grootste buitenplaats van ’s-Graveland. Het heeft veel moois te bieden voor de wandelaar. Een fraaie ommuurde siertuin, een sterrenbos, een onlangs opnieuw aangelegd rondeel, en een rododendronvallei.

2 min

Landgoed Schaep en Burgh

Schaep en Burgh dankt zijn naam aan de stichter Abel Matthijszoon Burgh en zijn neef en erfgenaam Gerard Simonszoon Schaep. Het bestaande huis dateert van 1730. Sinds 1971 is Schaep en Burgh eigendom van Natuurmonumenten en sinds 1976 is het hoofdkantoor er gehuisvest. Achter het landhuis ligt een theehuis, het capitool, de locatie voor het radioprogramma Vroege Vogels. Op het landschappelijk fraaie terrein bevinden zich verder onder meer nog een slangenmuur en een ijskelder.

2 min

Waalwijk van rechts naar links

Dit is een test…

1 min

Gooilust

Gooilust Tekening van Wim Hagemans 1977 Gooilust Gooilust of: het Bos van Blaauw Deze buitenplaats, inclusief het Corversbos, staat ook bekend als het Bos van Blaauw, naar de man die Gooilust rond 1900 verrijkt met exotische beplanting en er zelfs een dierentuin aanlegt. Gooilust ligt op drie zeventiende-eeuwse kavels aan de zuidzijde van ’s-Graveland en […]

3 min

Schaep en Burgh

Sinds 1976 is Schaep en Burgh (ook geschreven als Schaepenburgh) het hoofdkantoor van de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten, een buitengewoon passende locatie. Het monumentale huis dat teruggaat tot de zeventiende eeuw wordt aan de voorzijde geflankeerd door de voormalige oranjerie en koetshuis. Daarachter ligt een parkbos met groene velden, statige beuken- en eikenlanen, een tuinhuis met een klassiek tempelfront, een vijver en slingerwater. In de aanleg zijn zowel de achttiende als negentiende-eeuwse structuur en elementen goed herkenbaar.

Het parkbos is publiek toegankelijk en er zijn uitgezette wandelroutes. Schaep en Burgh is een rijksmonument, daartoe behoren het huis en de bijgebouwen rond het voorplein, de brug met het toegangshek vanaf het Noordereinde, de tuinaanleg, het tuinhuis, de ijskelder, houten schuur, de slangenmuur en de muurkas bij de moestuin.

3 min

Buitenplaats Land en Bosch te ‘s-Graveland

Aan de Leeuwenlaan 40 staat een chaletachtig landhuis uit het begin van de twintigste eeuw, met rechts daarvan een achttiende-eeuwse tuinkoepel. In de achterliggende tuin van Land en Bosch zijn verschillende fases herkenbaar, met een formele lindenlaan, een landschappelijke aanleg en een terrassentuin uit 1920. Land en Bosch behoort tot de kleinere buitenplaatsen in ‘s-Graveland en ligt haaks op de grote buitenplaatsen aan de ‘s-Gravelandse Vaart.

De buitenplaats ligt binnen het beschermd dorpsgezicht van ’s-Graveland en de achttiende-eeuwse theekoepel is een rijksmonument. Op de buitenplaats is de biologische tuinderij Land & Boschzicht gevestigd waarvan de bijbehorende landwinkel en het restaurant dinsdag t/m zaterdag zijn geopend. Het parkbos achter het huis is opengesteld voor wandelaars.

2 min

Hilverbeek

Het stijlvolle achttiende-eeuwse huis Hilverbeek lijkt ongewijzigd aan de huidige tijd te zijn overgeleverd. Een bominslag nabij het huis in de Tweede Wereldoorlog bracht het huis echter flinke schade toe en bij het herstel werd de in 1860 toegevoegde verdieping weggelaten. Om het huis liggen afwisselend open weiden, dichte bebossing en monumentale oude bomen. Hilverbeek heeft de uitstraling, grandeur en geschiedenis van een typische ’s-Gravelandse buitenplaats. Sinds kort ligt op Hilverbeek zelfs een wijngaard.

Hilverbeek is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten en het park is toegankelijk. Het huis, koetshuis en oranjerie worden particulier bewoond.

De buitenplaats is een rijksmonument, daarbij horen het huis, de aanleg, het koetshuis met oranjerie, de boerderij Stofbergen, de bruggen, ijskelder en moestuin met tuinhuis en slangenmuur.

3 min

Sperwershof

Een buitenplaats is van oudsher een plek waar welgestelde families uit de stad kunnen ontsnappen aan de stank en de drukte van de grote stad. Op landgoed Sperwershof wordt die mogelijkheid nu geschapen voor een groter publiek. In de ommuurde moestuin vinden we een theetuin, bloembinderij en een natuurvoedingswinkel. Op het achterste gedeelte van de buitenplaats zijn volkstuinen gekomen en de eigenaresse van Huize Sperwershof biedt Bed and Breakfast aan.

2 min

Pand op het Noordereinde 249 in ‘s-Graveland

Het pand is waarschijnlijk gebouwd voor 1910.  

Adres: Noordereinde 249, ‘s-Graveland

0 min

De voormalige vleeshouwerij in ’s-Graveland

De voormalige vleeshouwerij bestaat uit een slachthuis en een winkel met bovengelegen woning. Het complex is gebouwd eind negentiende eeuw. (1890?)  
Het pand is nog duidelijk als voormalig winkelpand herkenbaar door de kenmerkende winkelpui van gedecoreerd hout met grote vensters, de grote koeienkop aan de gevel en de tekst: ‘vleeschhouwery’ boven de ingang van de voormalige winkel.

1 min

‘Stenen brug’ in ’s-Graveland

De ‘Stenen burg’ is een brug over de Gooische Vaart die in 1665-7 werd doorgetrokken richting Hilversum. Aan de brug zijn twee niet-originele gedenkstenen met wapen van Hilversum en vermeende stichtingsdatum 1699 aangebracht. De werkelijke stichting zal eerder geweest zijn rond 1665/1667. Toen kwam waarschijnlijk een houten brug tot stand. De boerderij (rijksmonument) schuin tegenover de brug draagt het jaartal 1673 en zal waarschijnlijk pas gesticht zijn na de verbeterde ontsluiting van het gebied waar ook de brug deel van uitmaakt. De brug lag aan een belangrijke verbindingsweg via de hogere gronden van Naarden richting Utrecht.

De verstening van de brug moet voor 1769 gebeurd zijn, aangezien op een topografische kaart uit 1769 op deze plaats “Steenen Brugg” vermeld staat. Volgens een tweede gedenksteen op de brug is de brug in 1860 gerenoveerd, uit welke tijd waarschijnlijk het gietijzeren hekwerk op hardstenen neuten dateert. Op dat moment was de leuning bovendien nog aangevuld met een houten hekwerk daar waar de stenen bruggehoofden overgingen in het talud van de ter plaatse verhoogde dijkweg.

1 min

Woonhuizen op het Zuidereinde in ’s-Graveland

Het complex bestaat uit achter elkaar geschakelde woonhuizen, met twee kleine schuren en een stalletje en is geen buitenplaats. Het is als blekerij in bedrijf geweest en gaat in aanleg in ieder geval terug tot de achttiende eeuw. De schuren waren al voor 1877 al aanwezig.

1 min

Buitenplaats Swaenenburgh in ’s-Graveland

Het buiten is elf hectare groot en omvat naast een door d.r P.J.H. Cuypers (architect van Rijksmuseum en Centraal Station in Amsterdam) gebouwde villa met koetshuis, onder meer een aantal bijgebouwen, tuinen met daarbij behorende tuinhuisjes, weide, bos en vijvers.  

De hoofdstructuur van het buiten wordt gevormd door een deel van een lanenstelsel dat hoofdzakelijk dateert uit de vorige eeuw.

4 min

Het transformatorhuisje in ’s-Graveland

Het transformatorhuisje is in 1921 voor het toenmalige Gemeentelijk Energie Bedrijf gebouwd door de architect J.B. van Loghem, die in die jaren in opdracht van het GEB verschillende ontwerpen voor trafostations leverde. Van deze kenmerkende gebouwtjes is inmiddels een aantal gesloopt. Onderzoek naar het oeuvre van Van Loghem voor wat betreft de trafohuisjes heeft uitgewezen dat dit object tot beschermenswaardige behoort en ook voor wat betreft de toekomstige bedrijfsvoering vooralsnog niet afgestoten zal behoeven te worden.
Op het gebouw bevinden zich de voor het GEB gebruikelijke geglazuurde tegels met haan en opgaande zon, alsmede Franse Buldog.

1 min

Woonhuis in ’s-Graveland

Het woonhuis is gebouwd aan het eind van de negentiende eeuw.
De voorgevel is boven de eerste bouwlaag recht opgetrokken waardoor de indruk van een lijstgevel uit twee bouwlagen onder plat dak ontstaat. In het midden van de gevel bevindt zich op de begane grond een enigszins teruggelegen niet-oorspronkelijke deur onder bovenlicht. De achtergevel is uit monumentaal opzicht van ondergeschikte betekenis vanwege het niet-oorspronkelijke karakter.

1 min

Burgemanswoning op het Noordereinde in ’s-Graveland

Het vrijstaande woonhuis (type burgemanswoning) is waarschijnlijk gebouwd in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het pand zou de woning zijn geweest van de hr. Portenge, die beurtschipper was.

1 min

De kinderbewaarschool in ’s-Graveland

Het pand is in 1883 gebouwd als Christelijke kinderbewaarschool en is nu in gebruik als dubbel woonhuis. De bewaarschool is gesticht door de eigenaresse van Spanderswoud, Johanna Elisabeth de Wildt. Het pand is gelegen aan het Noordereinde.

1 min

Bijzondere 17e-eeuwse bodemvondsten uit ‘s-Graveland

Toen de heide- en bospercelen te ‘s-Graveland vanaf eind 16e en begin 17e eeuw in cultuur werden gebracht werden er duizenden vrachten zand afgegraven en naar Amsterdam vervoerd. Dit leverde geld op omdat in Amsterdam, ten behoeve van de aanleg van de grachtengordel (nu werelderfgoed) zand nodig was voor de vele nieuwe huizen die werden gebouwd. De scheepjes kwamen echter niet leeg terug, maar werden volgeladen met bagger uit de grachten en huisafval uit Amsterdam. Door deze ‘bemesting’ werd de grond te ‘s-Graveland bijzonder vruchtbaar. De schillen zijn inmiddels verteerd, maar vondsten uit die tijd worden nog altijd gedaan in de vorm van bijvoorbeeld pijpenkoppen, aardewerkscherven, muntjes en glazen kralen. Omdat de bemesting over een periode van slechts enkele tientallen jaren heeft plaatsgevonden, vormen de vondsten een soort tijdscapsule uit het leven van het 17e-eeuwse Amsterdam. Interessant, omdat dit soort materiaal uit deze tijd weinig wordt gevonden bij archeologisch onderzoek in Amsterdam.

2 min