Velsen-Zuid

Castella bij Velsen

In 49 v. Chr. wordt het zuidelijk deel van Nederland, tot aan de Rijn, bij het Romeinse Rijk ingelijfd. De eerste eeuw daarna staat vooral in het teken van het ontstaan van een nieuw evenwicht en verdere Romeinse veroveringen, daarna is er ruimte voor ontwikkeling. Het noordelijke deel van Nederland blijft ‘vrij’, maar niet zonder slag of stoot. Over en weer waren er aanvallen en moest bijvoorbeeld belasting betaald worden aan de Romeinse overheersers. Van de bewoning uit de Romeinse tijd in Velsen is weinig bekend. Waarschijnlijk was het aantal inwoners beperkt. Op het Hoogoventerrein is in de jaren zestig wel een aantal boerderijen uit de late ijzertijd-Romeinse tijd opgegraven. Men bleek in die tijd last te hebben van stuifzand en kwelwater. Ten oosten van de strandwallen was het veengebied waarschijnlijk vrijwel onbewoonbaar, behalve op die plekken waar door het Oer-IJ een goede ontwatering was of waar stroomruggen voorhanden waren. Het is goed mogelijk dat de inheems-Romeinse bewoning in het kustgebied niet afwezig was, maar slechts onzichtbaar is voor ons, omdat ze is afgedekt door de jonge duinen en mogelijk ook is weggegraven bij het afzanden van de binnenduinrand.

2 min

Landgoed Schooneberg

Kenmerkend voor Zuid-Kennemerland is het voorkomen van een groot aantal historische buitenplaatsen. Vanaf de 17e eeuw werd het natuurschoon van Kennemerland ontdekt door de stedelijke elite, vooral die van Amsterdam en Haarlem. Men liet in de 17e en 18e eeuw in de binnenduinrand en op de oude strandwallen landgoederen en buitenplaatsen aanleggen. Vooral aan de rand van het voormalige Wijkermeer kunnen we nog altijd een groot aantal buitenplaatsen vinden. Er ontstonden reeksen ten noorden, westen en zuiden van Haarlem.

Lees verder

0 min

Engelmunduskerk in Velsen

Volgens schriftelijke bronnen dateert de oorspronkelijke kerk uit het begin van de achtste eeuw (circa 722) en werd de kerk gesticht door Willibrord, de Angelsaksische missionaris die hier met volgelingen op de kust landde om de bevolking te kerstenen. De Engelmunduskerk behoort daarmee tot de oudste kerken van het kustgebied en is één van de vijf moederkerken van Holland. Tot aan de elfde eeuw was de kerk overigens niet meer dan een houten kapel. Toen werd deze vervangen door een tufstenen kerk. In de loop der tijd is er veel aan de kerk gewijzigd zodat er nogal wat verschillende bouwstijlen in zijn verwerkt.
Archeologisch is het kerkterrein zeer waardevol. Het bevat nog de resten van de middeleeuwse kerk en een grafveld. De waarde wordt bepaald door de hoge ouderdom, de grote zeldzaamheid en de continuïteit van het gebruik. Het grafveld (en het eruit voortgekomen kerkhof) is sterk visueel beleefbaar door de samenhang met de kerk en het fraaie reliëf rondom. Binnen in de kerk zijn resten gevonden van de kapel waarin een van de heren van Brederode en zijn gemalin begraven lagen.

0 min

Castella

Lees verder

0 min

Tweeduizend jaar oud touw

Toen archeologen bij opgravingen in Velsen een stuk scheepstouw aantroffen tussen de resten van een Romeins fort verwonderden zij zich daarover. ‘Hebben we een stuk touw van tweeduizend jaar oud gevonden?’ Onderzoek wees uit dat dit inderdaad het geval was. Het unieke stuk touw is gevonden tijdens het archeologisch onderzoek tussen 1964 en 1966 en wordt nu goed bewaard in Huis van Hilde.

4 min

Landgoed Beeckestijn

18de-eeuwse rijke Amsterdamse families, zoals de familie Boreel, brachten de zomermaanden op hun buitenplaats door. Weg van de hitte en de stinkende grachten. Met hun fraaie zeiljachten voeren ze over het IJ en koersten naar het westen, via het Wijkermeer, naar het haventje van Velsen. Een prettige korte dagreis. In de omgeving van Beeckesteijn waren in de glorietijd wel zo’n 60 buitenplaatsen. De families zullen elkaar vast opgezocht hebben.

Lees hier meer over Beekensteyn

0 min

Landgoed Beeckestijn: buitenplaats voor de zomermaanden

Vroeger lag het landgoed Beeckestijn direct aan het water, het Wijkermeer, maar bij de aanleg van het Noordzeekanaal in 1876 werd het meer ingepolderd. Het landhuis, zoals wij die nu voor ons zien, wordt rond 1720 uitvoerig verbouwd. Eigenaar Jacob Boreel vindt het verblijf toch nogte klein en hij laat rond 1770 weer een aantal veranderingen aanbrengen. Aan het huis, maar vooral in de tuin. 18e-eeuwse rijke Amsterdamse families, zoals de familie Boreel, brachten de zomermaanden op hun buitenplaats door. Weg van de hitte en de stinkende grachten. Met hun fraaie zeiljachten voeren ze over het IJ en koersten naar het westen, via het Wijkermeer, naar het haventje van Velsen. Een prettige korte dagreis. In de omgeving van Beeckestijn waren in de glorietijd wel zo’n 60 buitenplaatsen. De families zullen elkaar vast opgezocht hebben.

1 min

Landgoed Waterland

Waterland zal in de begintijd niet veel meer geweest zijn dan een boerenhofstede, eventueel met herenkamer. In de jaren die volgen wordt Waterland steeds verder uitgebouwd of opnieuw gebouwd. Waterland vormt nog steeds een mooi ensemble van een achttiende-eeuws huis en een landschapspark. Huis Waterland staat bekend om zijn fraaie interieur. Lees verder

0 min

Buitenplaats Beeckestijn: klein Versailles in Velsen-Zuid

De Stichting Vrienden van Beeckestijn streeft naar het herstel van de buitenplaats in de oorspronkelijke 18e-eeuwse landschapsstijl. Bestuurslid Andries Vonk (61) komt al van jongs af aan op de buitenplaats in Velsen-Zuid. Door de jaren heen heeft hij die zien veranderen van een oud militair terrein naar een Podium voor Tuin- en Landschapscultuur*. Belangrijke momenten uit het leven van Andries Vonk zijn nauw verbonden met deze buitenplaats. Vonk: “Beeckestijn, daar heb ik wel iets mee ja!”

4 min

Beeckestijn, verzameling van tuinkunst

Buitenplaats Beeckestijn is een bonte verzameling van de Nederlandse tuinkunst. Beeckestijn staat op de fundamenten van een voormalig versterkt huis uit de zestiende eeuw. De hofstede wordt in 1648 gekocht door Nicolas Corver. Jan Trip de Oude, eigenaar tussen 1687 en 1716, heeft waarschijnlijk de eerste formele tuin laten aanleggen met vier grote tuinvakken achter het huis.

2 min

Landgoed Waterland bij Velsen

2 min

Streven naar een Hollands Arcadië

‘A 1785 Den 8 February de eerste Jonge Snijbonen, en de eerste bloemkool, Den 12 dito een Rozeboompje Den 3 April 22 Aardbeye Den 10 April de eerste Comcommers Den 15 dito de eerste Druiven Den 16 heeft men de Nagtegaal op Velzerbeek het eerst horen Zingen’. Het bovenstaande is afkomstig uit een schriftje uit het einde van de 18e eeuw, dat werd bijgehouden door twee mannen die een passie deelden: de tuin. Dertien jaar lang, van 1777 tot 1790, hielden Johann Goll van Franckenstein en zijn zoon bij wat er groeide en bloeide in de tuinen van hun landgoed Velzerbeek te Velsen. Niet alleen de flora had een plaats in het schriftje, ook de fauna kwam aan bod. Daarnaast beschreven deze heren de weersomstandigheden op hun landgoed, tot de temperatuur aan toe. De passie voor de tuin en de natuur was vooral bij Johann Goll senior zeer goed te merken. Hij was omstreeks 1740 als jongste telg van een steenrijke bankiersfamilie uit Frankfurt am Main naar Amsterdam vertrokken om zich hier te vestigen. Amsterdam was om verschillende redenen aantrekkelijk voor een jonge bankier, maar vooral de lage rente was een drijfveer om hier zaken te doen. Al snel deed Johann Goll sr. zijn familienaam eer aan en werd een succesvol bankier met een huis op de Herengracht en een eigen bankiershuis.

8 min

Boerderij Pandjie in Velsen-Zuid

De boerderij is een akkerbouwbedrijf dat dateert uit 1926. De huidige boerderij is de derde versie van de boederij Pandjie, maar niet op de huidige locatie. De boerderij is in verband met de tweede verbreding van het Noordzeekanaal (1919) verplaatst. In het huidige pand is veel materiaal uit de tweede versie van ‘Pandjie’ gebruikt voor de bouw van de schuur en het stallencomplex. Dit hergebruik is gemaskeerd door d ehergebruikte bakstenen met cement aan te smeren.

1 min

Het gemaal Velserbroek in Velsen-Zuid

Het gemaalcomplex is gebouwd in 1914 als ruwoliegemaal met centrifugaalpomp ten behoeve van de polder Velserbroek. Tegenwoordig is het in gebruik als electrogemaal met centrifugaalpomp. De oorspronkelijke ruwoliemorot staat nog in het gemaal opgesteld. Het complex bestaat uit een machinegebouw met voor- en achterwaterlopen, betonnen damsluizen, een uitwateringsduikersluis en een oorspronkelijke machinistenwoning.

3 min

Landgoed Beeckestijn

Adres: Rijksweg 134, Velsen-ZuidGPS-coördinaten: 52.45252, 4.65201 Willem François Boreel van Beeckestijn formeerde in 1813 op verzoek van koning Willem I een regiment lichte cavalerie. Als ‘Huzaren van Boreel’ vochten zij in 1815 mee in de Slag bij Waterloo, waar keizer Napoleon definitief werd verslagen. Lees meer

0 min

Willem François Boreel van Beeckestijn en de Huzaren van Boreel

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij.

3 min

Archeologie aan de Velserdijk

Bij opgravingen in Velsen in 1990 kwamen verschillende kleiputten en steenovens aan het licht. Vanaf de middeleeuwen werd hier steen gebakken, aanvankelijk in het grote formaat dat kloostermoppen wordt genoemd. De klei die hiervoor nodig is wordt uit kleiwinputten gehaald.

2 min

Engelmunduskerk: het oudste kerkje van West-Nederland

Dertienhonderd jaar geleden wordt de Engelmunduskerk voor het eerst genoemd in een oorkonde. Hiermee behoort de kerk tot de oudste of moederkerken in Holland. De kerk heeft veel stormen moeten doorstaan en is meerdere malen herbouwd.

3 min

Velsen, een schat aan historie

De omgeving van Velsen is een archeologische schatkamer. Tot een van de oudste vondsten behoort bijvoorbeeld een grafheuvel uit de late steentijd (ca. 2000 v. Chr.). Het aanzicht van het dorp is nu grotendeels achttiende-eeuws. Maar het hoogtepunt is wel de Engelmunduskerk, die uit verschillende perioden van de middeleeuwen dateert. Vandaag de dag heeft Velsen een door het rijk beschermd dorpsgezicht.

3 min

Engelse graven bij de Engelmunduskerk

Op de dekplaat van een van de graven naast de Engelmunduskerk in Velsen-Zuid is deze tekst uitgebeiteld: ‘In memory of John Shaw, foreman of excavators Amsterdam canal works, born at Sheffield, Yorkshire, England, september 5th 1812, died at Velsen april 10th 1867, aged 54 years’. Shaw ligt daar begraven tezamen met vijf andere Engelsen, waaronder een meisje van vijftien jaar. Dit zijn de stille getuigen van een Engelse aanwezigheid in Velsen die elf jaar duurde. Lees meer

0 min