Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

De Tachtigjarige oorlog

Winter 1573. Onder leiding van Willem van Oranje verzetten de noordelijke provincies van de Lage Landen zich tegen de Spaanse overheersing. In Holland was de strijd heftig, maar daar behaalden de provincies wel enkele belangrijke overwinningen. Op 8 oktober mislukte de belegering van de Spanjaarden op Alkmaar. Alkmaar werd ontzet. Drie dagen later wonnen de watergeuzen de grote slag op de Zuiderzee waardoor zij heersers van de wateren werden. Helaas was hiermee de oorlog nog lang niet beslist. De Spaanse troepen gaven hun pogingen Holland terug te winnen niet op. In die pogingen kregen Waterland en de Zaanstreek het zwaar te verduren.

 

Het beleg van Haarlem, 1573, Charles Rochussen, 1853 
© Amsterdam Museum

 

Willem van Oranje voerde een opstand aan tegen de toenmalige landsheer Filips II, die ook koning van Spanje was. In naam van de koning probeerde de hertog van Alva met harde hand de rebellie te onderdrukken. Dat bleek moeilijker dan gedacht. In 1572 kozen diverse Hollandse steden partij voor de Opstand, waaronder Haarlem en ook Alkmaar. Alva’s zoon don Frederik kreeg de opdracht om de opstandige steden te heroveren. In juli 1573 viel Haarlem na een beleg van zeven maanden in Spaanse handen. Het volgende doel was de verovering van de ‘fortresse’ Alkmaar.

Ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog wisten de Hollandse opstandelingen de Spaanse legers te verdrijven uit de omgeving van Alkmaar door de omringende polders te inunderen (dit is het opzettelijk onder water zetten van land).

Slag bij Diemen, 16e eeuw.
Bron: Collectie het Geheugen van Nederland

Verhalen

Geuzen op de Paardenmarkt

Toen een groep Leidse studenten eind 2010 opgravingen deed op de Paardenmarkt in het centrum van Alkmaar voorafgaand aan de aanleg van een nieuwe parkeergarage kwamen zij voor een grote verrassing te staan: plots ontdekten zij een massagraf uit de Tachtigjarige Oorlog. Wie lagen hier? Wat was er met deze mensen gebeurd en waarom waren zij hier begraven?

> Book 3 min

Een skeletvondst en een zwaard op de Geste

In 1937 werd begonnen met de bouw van vier betonnen genieloodsen aan de Gesterweg in Den Oever op Wieringen. Deze loodsen waren bedoeld voor de opslag van munitie en andere noodzakelijke materialen voor de Stelling van Den Oever. Deze stelling bestond uit betonnen bunkers op de sluiseilanden bij Den Oever. De stelling beschermde de sluizen en verhinderde de doorgang naar de Kop van Noord-Holland. Bij de voorbereidende werkzaamheden werden skeletten en een zwaard gevonden.

Lees meer

> Book 0 min

Aardkundig monument de Breehorn

Tegen de noordzijde van het eiland Wieringen ligt een kilometer brede buitendijkse zandplaat die de Breehorn wordt genoemd. Samen met de zandplaten Balgzand en de Noorderhaaks vormt de Breehorn een aardkundig monument van de provincie Noord-Holland. Kliffen aan deze kant van het eiland duiden op een turbulent verleden van de Waddenzee waarin door golfslag de kust werd afgekalfd. Daarvan zijn deze steile bodemverheffingen de overblijfselen. Dit soort kliffen is ook langs het IJsselmeer nog op verschillende plekken te herkennen als restanten uit de tijd van de heftige stormen op de Zuiderzee.

Lees meer

> Book 0 min

Kaap Skil

In 2012 is het nieuwe museumgebouw van Kaap Skil geopend. Het is een ontwerp van Mecanoo architecten uit Delft. Het gebouw heeft vier aaneengeschakelde, speelse puntdaken die opgaan in het ritme van dorpse daken die vanaf de zee als golven boven de dijk lijken uit te steken. De houten gevel van Kaap Skil illustreert de eeuwenoude traditie van hergebruik. De verticale lamellen zijn gemaakt van verzaagde hardhouten damwanden uit het Noordhollands Kanaal en deze krijgen zo, net als de aangespoelde collectiestukken van het museum, een tweede leven.

n

 

> Book 0 min

De ‘stompe van Ransdorp’: historisch baken in het vlakke Waterland

Vanuit de verre omtrek is de stompe kerktoren het oriëntatiebaken in het vlakke landschap van Laag Holland. De landelijke schoonheid van Ransdorp is niet onopgemerkt gebleven. Al sinds de dagen van Rembrandt bezocht men het dorp en omgeving om zijn schilderachtigheid. De historische waarde van Ransdorp blijkt ook uit het feit dat het dorp al vroeg de status van beschermd dorpsgezicht kreeg toegewezen. Volgens de overlevering bezocht Rembrandt het dorpje overigens niet alleen om zijn schoonheid, maar ook vanwege een liefje dat daarvandaan kwam. 

> Book 3 min

Kaeskoppen nagebouwd in de stad Alkmaar

In Alkmaar is er tegenwoordig een groot evenement wat Kaeskoppenstad genoemd word. Dit is evenement is ter herinnering van de Tachtigjarige oorlog, waarbij Alkmaar won van de Spaanse troepen. De Spaanse troepen hadden heel Nederlands verovert, maar deze verovering stopte bij Alkmaar. Dit noemen we het Alkmaars Ontzet, dit was in de 1573.

> Book 1 min

Geuzen op de Diemerzeedijk

Vanaf 1568 was er strijd en opstand in de Nederlanden tegen de Spaanse katholieke bestuurders. Een strijd die de geschiedenis zou ingaan als de tachtigjarige oorlog. In Diemen woonden veel katholieken en was er in de eerste instantie weinig aan de hand. Maar dat veranderde al gauw. In 1572 vormde het doorgaans zo vredige dorpje het toneel voor gevechten en terreur.

> Book 2 min

Lambert Melisz.

Winter 1573. Onder leiding van Willem van Oranje verzetten de noordelijke provincies van de Lage Landen zich tegen de Spaanse overheersing. In Holland was de strijd heftig, maar daar behaalden de provincies wel enkele belangrijke overwinningen. Op 8 oktober mislukte de belegering van de Spanjaarden op Alkmaar. Alkmaar werd ontzet. Drie dagen later wonnen de watergeuzen de grote slag op de Zuiderzee waardoor zij heersers van de wateren werden. Helaas was hiermee de oorlog nog lang niet beslist. De Spaanse troepen gaven hun pogingen Holland terug te winnen niet op. In die pogingen kregen Waterland en de Zaanstreek het zwaar te verduren.

> Book 6 min