Het is rond 1640 een drukte van belang in het huis aan de Sint Anthoniesbreestraat te Amsterdam. Opdrachtgevers worden ontvangen. De opleiding van leerlingen vraagt volop aandacht. Rembrandts eerste vrouw Saskia van Uylenburgh, burgemeestersdochter uit Leeuwarden, regelt de huishouding en leeft zoals dames van haar stand destijds leefden. De inkomsten moeten hoog geweest zijn in die jaren. Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn.
>
5 min
Als stad van zeevaarders heeft Edam veel kapiteins en nog hoger in rang geplaatsten voortgebracht. Justus Boot (1739-1793) diende bij de Admiraliteit van Amsterdam en bracht het tot schout-bij-nacht en vice-admiraal van Holland en West-Friesland. Hij woonde waar nu het statige pand Voorhaven 80 staat. De historische band tussen Edam en Hollands bekendste zeeheld, admiraal De Ruyter, kwam onlangs aan het licht toen in het Edams Museum een geheimzinng document werd ontdekt.
> 5 min
‘Hé daar, koud boven?’ Dat moet de Edamse Trijntje toch wel vaak hebben gehoord; met haar lichaamslengte van 254 cm torende ze immers boven alles en iedereen uit. De ziekte waaraan zij leed, was waarschijnlijk acromegalie. In haar tijd, de 17e eeuw, een bezienswaardigheid, die op de kermis moest worden tentoongesteld. Kómt dat allen zííííen! Haar portret hangt nog altijd in het Edams Museum.
> 2 min
Op de puibalk van het achttiende-eeuwse huis Nieuwvaartje 8 in Edam zijn voorstellingen te zien van het ‘Purmer Zeewijf’. De afbeeldingen zijn zowel in het hout gesneden als erop geschilderd met bijbehorende teksten.
> 3 min
We schrijven 1737. Aan het Franse hof regeert Lodewijk XV, achterkleinzoon van de Zonnekoning, de in 1715 overleden Lodewijk XIV. Nog altijd is dan de invloed merkbaar die de Zonnekoning op veel terreinen achterliet. Vooral zijn bemoeienis met de Europese kunst en cultuur was verstrekkend. Alles moest dienen tot meerdere glorie van hemzelf; hij duldde geen tegenspraak en drukte een waar cultureel stempel op het Europa van de 17e eeuw. De stijl van de Franse Barok in het algemeen en de Louis XIV-stijl in het bijzonder domineerde. Geheel in deze Louis XIV-stijl werd het nieuwe Edamse stadhuis opgetrokken. Geen calvinisme bij dit functioneel overheidsgebouw maar hang naar grandeur en autoriteit.
> 3 min
Het is eeuwen geleden al opgetekend en hoewel het niet over heiligen gaat, zijn de verhalen die in Edam verteld worden toch legendarisch. De stier die sinds hij de plek voor de kerk koos het wapen van Edam siert, heeft de stad voorgoed op de kaart gezet. Stenen ‘tafelen’ in de Grote Kerk, muurgevelstenen ofwel talstenen houden de geschiedenis al eeuwen vast.
> 4 min
Dit huis werd in 1550 gebouwd en was het eerste stenen koopmanshuis van Edam. Het was voor Edam in die tijd een bijzonder ‘rijk’ huis. Prominent gelegen aan de Damsluis is het oudste stenen huis van Edam een indrukwekkende verschijning. Al meer dan een eeuw is hier het Edams Museum gevestigd.
> 2 min
Het Edams Museum beschikt over een manuscript dat het bezoek van koning Willem II in 1842 aan Edam beschrijft. Het gemeenteraadslid J. Donker Hzn. beschreef met oog voor detail het koninklijk bezoek op die snikhete 6 augustus 1842. De koning werd in een rijtuig door de stad rondgereden en bezocht de Grote Kerk, de Katholieke Kerk en het stadhuis. In de kerkeraadkamer van de Grote Kerk hangt een schilderij waarop dit koninklijk bezoek is vereeuwigd. Het Edams Museum bezit tevens een voorstudie van dit schilderij waarop de koning en een aantal Edamse notabelen zijn weergegeven.
> 3 min
Een aantal jaar geleden ontdekte men in het depot van het Edams Museum een doos met daarin een aantal zijden lintjes. Op de linten staan de namen van Schout bij nacht Zoutman, kapitein Kinsbergen en kapitein Bentinck. De namen worden omringd door zeewezens en schepen. De linten zijn vermoedelijk afkomstig van een hoed uit 1781/82 en verwijzen naar de Slag bij de Doggersbank. De lintjes vertellen het verhaal over deze historische zeeslag en de strijd tussen de patriotten en de orangisten.
> 3 min
Leerlingen van vijf basisscholen uit de omgeving Waterland en de Beemster kruipen in de huid van onderzoeksjournalist en maken films over de historie van Waterland en water. Leerlingen gaan uitgerust met iPads op pad om films te maken over de historie van Waterland aan de hand van hedendaagse verhalen, historische voorwerpen en plekken waar het verleden zichtbaar blijkt te zijn. Het project wordt volledig uitgevoerd op de iPad, van onderzoeken tot filmen en monteren.
Media-erfgoedproject ‘Water’ komt voort uit een bijzondere samenwerking tussen Oneindig Noord-Holland, het Zuiderzeemuseum en Stichting De frisse blik. De provincie Noord-Holland heeft dit unieke project mogelijk gemaakt.
Kijk voor meer informatie over dit project op www.defrisseblik.nl.
> 6 min
Vlak achter de oude Zuiderzeedijk ligt het Fort bij Edam. Een groene bult te midden van rustige weilanden, omgeven door een gracht. Het fort maakt onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam, een bijzondere verdedigingsring rondom de hoofdstad. De 46 forten, batterijen, munitiemagazijnen en inundatiesluizen van dit indrukwekkende militaire complex zijn tussen 1880 en 1914 aangelegd. Ten tijde van oorlog zou het leger, de regering en een deel van de bevolking zich kunnen terugtrekken binnen deze ring. Het systeem was zo bedacht dat ongeveer een miljoen mensen een jaar lang kon overleven binnen de Stelling.
> 2 min
De QR route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Om de QR route overzichtelijker en toegankelijker te maken, is de route onderverdeeld in verschillende stukken, de zogenaamde ‘fronten’. Een front bestaat uit een ensemble van forten en andere objecten zoals batterijen, sluizen en liniedijken die tezamen een ruimtelijk verdedigingssysteem vormden. Dit verhaal gaat over het Noordfront dat loopt vanaf het Fort bij Edam tot aan het Fort bij Spijkerboor. De QR routes worden tijdens het Festival op de Bres gelanceerd.
n
Objecten: Fort bij Edam – Fort bij Kwadijk – Fort benoorden Purmerend – Fort aan de Nekkerweg – Fort aan de Middenweg – Fort aan de Jisperweg – Fort bij Spijkerboor
> 3 min
Fort bij Edam is het meest noordoostelijke punt van de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Noordfront. Net als de andere forten aan de noordkant is dit fort tussen 1908 en 1913 gebouwd. Dit is betrekkelijk laat, maar heeft een logische verklaring: het front aan de noordkant van A’dam was prima te verdedigen omdat het goed onderwater gezet kon worden. Deze kant had dus geen prioriteit bij de fortenbouwers van het Ministerie van Oorlog. Nu hoort het fort, mede door het werk van de vrijwilligers, tot een van de best geconserveerde onderdelen van de Stelling van Amsterdam.
> 4 min
Het buitendijkse land bestaat uit grasland. Op de zuidelijke punt ervan is een camping bevestigd. De teen van het buitendijkse land is belegd met klinkers en basalt.
Onderdeel van de Noorder IJ- en Zeedijken Het buitendijks land maakt onderdeel uit van de Noorder IJ- en Zeedijken die Zeevang en Waterland door de eeuwen heen beschermd hebben tegen het water van de voormalige Zuiderzee. Dit voorland is een hedendaags bewijs van de historische strijd tegen het water. Samen met de dijken van de IJ- en Zeedijken is het een beeldbepalend element in het Noord-Hollandse Polderlandschap.
> 0 min
De Kleine Braak ligt bij Camping Kleine Weel. De braak is open en rond van vorm. Het maakt onderdeel uit van de Noorder IJ- en Zeedijken die Zeevang en Waterland door de eeuwen heen beschermd hebben tegen het water van de voormalige Zuiderzee. Deze braak is een hedendaags bewijs van de historische strijd tegen het water omdat het de plek aangeeft van een vroegere dijkdoorbraak. Samen met de dijken van de IJ- en Zeedijken is het een beeldbepalend element in het Noord-Hollandse Polderlandschap.
> 0 min
De braak is open en voorzien van een rietkraag. Hij is ellipsvormig. Het maakt onderdeel uit van de Noorder IJ- en Zeedijken die Zeevang en Waterland door de eeuwen heen beschermd hebben tegen het water van de voormalige Zuiderzee. Deze braak is een hedendaags bewijs van de historische strijd tegen het water omdat het de plek aangeeft van een vroegere dijkdoorbraak. Samen met de dijken van de IJ- en Zeedijken is het een beeldbepalend element in het Noord-Hollandse Polderlandschap.
> 0 min
Het gemaalcomplex is gebouwd in 1875 als stoomgemaal met vijzel ten behoeve van de Zuidpolder. Tegenwoordig is het een dieselgemaal. Het complex bestaat uit een machinegebouw met voor- en achterlopen en een kolenloods. Het ontwerp voor het stoomgemaal kwam van ingenieursbureau W.C. & K. de Wit uit Amsterdam.
De Zuidpolder bij Edam werd vroeger bemalen door een windmolen die het water uitsloeg in een uitwateringskanaal op de Schermerboezem vanwaar het naar de haven van Edam werd gebracht. Het stoomgemaal werd ten noorden van de molen gesitueerd. De molen werd voor reservebemaling aangehouden en hierdoor bleef hij gespaard en wordt als rijksmonument beschermd.
> 3 min
Dit dijkgedeelte heeft een bochtig tracé. Behalve de dijkpalen van het Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Hollands Noorderkwartier, zijn hier ook die van de voormalige Vereeniging van de Noorder IJ- en Zeedijken nog te vinden.
> 1 min
Het complex (met sluiswachterswoning, schuurtje en wachthuisje) is gebouwd in 1828 als schutsluis van in de zeedijk tussen de Zuiderzee en het Oorgat. Het is nog steeds in gebruik. De ‘Zeesluis’ verving de ‘Sassluis’, die eind zeventiende of begin achttiende eeuw in de havenmonding van Edam gebouwd was. Hoewel de sluis sinds de afsluiting van de Zuiderzee geen zeewerende functie meer vervult, is het karakter van deze eens imposante zeesluis ongewijzigd.
> 3 min
Het sluiscomplex is gebouwd in 1821 als schutssluis tussen de polder Zeevang en de Schermerboezem. Het als nog steeds in gebruik. Het complex staat in het centrum van Edam en bestaat uit een sluis met ophaalbrug.
> 1 min