IJmuiden

Velsen: het vertrek van het prinselijk gezin

Het is midden in de nacht van 11 op 12 mei 1940 als majoor Roest van Limburg, controleur-generaal van De Nederlandsche Bank wakker wordt gebeld. Generaal Best van de Vesting Holland vraagt hem of De Nederlandsche Bank een gepantserde geldauto heeft die ook geschikt is voor het vervoer van enige volwassenen en twee kinderen. Op dat moment weet hij nog niet zeker welke kostbare lading er vervoerd moet worden, maar de majoor heeft wel het donkerbruine vermoeden dat het om Prins Bernhard, Prinses Juliana en hun dochtertjes Beatrix en Irene zal gaan.

4 min

Portret van een stad: IJmuiden

“Op de sluizen van IJmuiden, heb ik jou vaarwel gekust. Op dat plekje bij de haven stelde jij me weer gerust. ‘k Kon mijn tranen niet bedwingen, afscheid nemen deed ons zeer. Op de sluizen van IJmuiden, daar zien wij elkander weer”, zong Max van Praag in 1949. Het gebied van IJmuiden werd al in de vroege IJzertijd, circa 800 v. Chr. bewoond, maar werd pas het IJmuiden van nu na de aanleg van het Noordzeekanaal. De stad groeide in de negentiende eeuw uit tot een van de grootste zeehavens van Nederland met een indrukwekkend sluizencomplex, brede stranden en twee markante vuurtorens. Herken jij alle kenmerken van IJmuiden in het onderstaande portret van de havenstad?

3 min

Persoonsbewijs gemeente velsen

Deze persoonsbewijzen waren van mijn opa en zijn moeder. In de oorlog woonden ze in IJmuiden, de Ruyterstraat 67. Op 22 Maart 1945 moesten ze evacueren naar de Genestelaan 6 in Driehuis. En later naar Bloemendaal.

0 min

5 dingen die je moet weten over de Hoogovens

De Koninklijke Nederlandse Hoogovens, Staalfabrieken NV (KNHS), Corus en Tata Steel. Verschillende namen voor dezelfde staalfabriek met een indrukwekkend verleden. Toen Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog niet langer afhankelijk wilde zijn van import, besloten ingenieurs Henri Wenckeback en Jan Ankersmit een eigen staalfabriek uit de grond te stampen. De KNHS werd in 1918 een feit en twee jaar later werd er begonnen met de bouw van twee hoogovens en een kooksbatterij in duingebied ‘De Breesaap’ bij IJmuiden. Dit groeide uit tot het enorme bedrijventerrein dat Tata Steel IJmuiden nu is. Veel is er te vertellen over dit indrukwekkende industriële erfgoed, beter bekend als ‘de Hoogovens’. Laten we beginnen met vijf interessante feiten.

3 min

Bange Russen en gelukkige vissen in sluizencomplex IJmuiden

Volkert Schaap, werkzaam bij Rijkswaterstaat, zet er flink de pas in. Hij verzorgt een rondleiding over het sluizencomplex van IJmuiden. Hij wil ons zowel de oudste sluizen als het spui- en maalcomplex laten zien. En die liggen een flink eind uit elkaar.

7 min

7 Redenen om IJmuiden te bezoeken

IJmuiden ontstond tegelijkertijd met het Noordzeekanaal, groeide in de negentiende eeuw uit tot de belangrijkste aanvoerhaven van vis en is vandaag de dag de derde haven van Nederland. Maak een wandeling over het grote strand, voel het knisperende zand tussen je tenen en ruik de zilte zeelucht. Geef je ogen de kost in de verschillende musea die in de havenstad te vinden zijn of proef al het lekkers uit de zee in één van de vele restaurants. Lees hieronder wat je allemaal kun doen en beleven in 7 redenen om naar IJmuiden te gaan.

5 min

‘Gloeiend staal spettert en knettert’

Staalfabrikant Tata Steel (Hoogovens) is niet zo maar te bezoeken. Te heet, te gevaarlijk. Maar wie iets over het maken van staal wil weten, kan zijn hart ophalen in het Hoogovensmuseum in IJmuiden.

5 min

‘Als loods moet je in conditie blijven, anders haal je je pensioen niet’

De loods gaat op zee aan boord. Bij stormachtig weer wordt hij met een helikopter aan boord gebracht, maar meestal brengt de ‘loodstender’ (loodsboot) hem. Via de 2 ½ mijl lange pier begeleidt hij het schip naar de sluis. Vervolgens gaat de tocht door het Noordzeekanaal naar de havens van IJmuiden, Beverwijk, Zaandam of Amsterdam. 80% van de schepen zijn tankers, die vaak benzine vervoeren, die vervolgens door Amsterdamse havenbedrijven aan de wensen van de klant wordt aangepast.

6 min

‘Tata Steel is hier om te blijven’

Achter de naam Tata Steel zit het voormalige staalconcern Hoogovens, dat al bijna een eeuw in IJmuiden is gevestigd. In de loop der jaren drukte het bedrijf zijn stempel op de omgeving, maar gaf het ook wat terug aan de omwonenden: werkgelegenheid, scholing en een wereldberoemd schaaktoernooi.

6 min

Hoeveel sluizen telt IJmuiden?

Toen het Noordzeekanaal werd gegraven werden er meteen plannen gemaakt voor een sluis bij het toen nog niet bestaande IJmuiden. Door de groei van de schepen bleek de sluis al snel te klein en een nieuwe grotere sluis volgde. Dit herhaalde zich tot op de dag van vandaag enkele keren waardoor er een waar sluizencomplex is ontstaan. Hieronder zijn de sluizen beschreven, van klein naar steeds groter.

3 min

Hoe de vissersplaats IJmuiden ontstond

Na de opening van het Noordzeekanaal ontstond aan de kust al snel een havenplaats. Het was een initiatief van vissers die het kanaal gebruikten om aan te meren, dat leidde tot de aanleg van een haven. De vishandel zou zich in korte tijd sterk ontwikkelen en de oprichting van de Rijksvisafslag maakte van IJmuiden een vissersplaats van nationaal belang.

3 min

1876: de opening van het Noordzeekanaal

‘Kan het niet zo, heren?’ opperde kanalenkoning Willem I in 1816 bij zijn ministers tijdens een kabinetszitting over de aanleg van een nieuwe vaarweg van het IJ in Amsterdam naar de Noordzee. Met een potlood trok hij zijn beroemde streep door het gebied ten westen van het IJ tot aan de zee. ‘Onbegonnen werk en veel te duur’, stelden zijn ministers en Rijkswaterstaat. Het zou nog zeker 49 jaar en vele hoofdbrekens kosten voor er daadwerkelijk werd begonnen met het graven van het kanaal zoals Willem I het voor ogen had.

4 min

Dudok in Velsen

Architect Willem Marinus Dudok (1884-1974) heeft een belangrijke rol gespeeld in de naoorlogse wederopbouw van de gemeente Velsen. Twee grote opdrachten in deze periode waren het hoofdkantoor van de Hoogovens in IJmuiden en het raadhuis van Velsen.

3 min

Het Witte Theater

Op een opvallende locatie dicht bij de sluizen van IJmuiden, aan de Kanaalstraat 257, bevindt zich het Witte Theater. Tegenwoordig kunnen bezoekers hier terecht voor een gevarieerd aanbod aan theatervoorstellingen, films, muziek en cabaret. Dit is echter niet altijd zo geweest. In januari 2015 heropende theaterproducent Marcel Klein Ovink het vernieuwde theater dat het jaar daarvoor werd verbouwd. Deze verandering of ontwikkeling is niet de eerste voor het Witte Theater. Zowel het gebouw als het theater kennen een rijke geschiedenis.

3 min

Landfront Festung IJmuiden en de Atlantikwall

In het duingebied van Kennemerland ligt nog een groot aantal verdedigingswerken uit de Tweede Wereldoorlog. De Atlantikwall is een kustverdedigingslijn die loopt van Noorwegen tot aan Spanje. Hij is gebouwd tussen 1942 en 1945 en bestaat uit een samenhangend geheel van gewapend betonnen bunkers, batterijen, schuilplaatsen etc. Bovendien zijn er onderkomens voor de manschappen en alles wat daarmee samenhangt. Enkele onderdelen van de Atlantikwall zijn tegenwoordig beschermd als rijksmonument, zoals de luchtafweerbatterij Olmen en de kustbatterij Heerenduin.

1 min

Landfront Festung IJmuiden

0 min

Strandhuisje IJmuiden

Mijn ouders hadden een strandhuisje op het grote strand van IJmuiden, mijn opa en oma hadden het ook al in de vijftiger jaren. Het huisje werd na het seizoen opgeslagen in een bollenschuur bij de velsertunnel. nJe moest het in april opbouwen en in september afbreken. Wij waren er vrijwel elk weekend, je hoorde altijd de branding van de Noordzee en het licht van de vuurtoren zwaaide ’s avonds en ’s nachts over onze hoofden. Het was allemaal heel eenvoudig, geen stromend water en elektriciteit, wel waterketels en petroleumlampen. Kaarsen werden niet gebruikt, alle huisjes waren van hout. Chemische toiletten bestonden nog niet, je moest altijd naar de toiletgebouwen sjouwen, ook bij storm, dat was altijd zandhappen . . . . . .

0 min

Forteiland IJmuiden: kustfort lag eerst op vasteland

Het tracé van de Stelling van Amsterdam was reeds in 1880 vastgesteld, maar de bouw van forten wilde niet vlotten. Het kustfort bij IJmuiden, gelegen in het Noordwestfront van de Stelling, vormde een uitzondering hierop. De opening van het Noordzeekanaal in 1876 maakte verdediging van de kanaalmonding en de sluizen tot hoogste prioriteit. Tussen 1880 en 1887 werd er aan het kustfort gebouwd dat oorspronkelijk op het vasteland lag, op de noordelijke oever van de havenmond van IJmuiden. Door de aanleg van de Noordersluizen en de verbreding van het kanaal kwam het zeshoekige fort in 1929 op een eiland te liggen. Het fort nam een vooruitgeschoven positie in buiten de zeesluizen. Het maakte onderdeel uit van de Positie van IJmuiden die verder bestond uit twee kustbatterijen, twee havenbatterijen, twee landbatterijen en een aantal duinstellingen aan weerzijden van het kanaal. Het kustfort is het enige restant van deze positie dat nog in het landschap te herkennen is.

3 min

Forteiland IJmuiden

Dit fort behoort tot de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van de QR route Stelling van Amsterdam: Noordwestfront.

Lees hier het verhaal Forteiland IJmuiden: oudste en grootste bouwwerk van de Stelling

0 min

Watertoren IJmuiden omgetoverd tot woontoren

Het heeft even geduurd maar de watertoren aan de Evertsenstraat krijgt een tweede leven door de bouw van elf appartementen. De toren is al bijna een eeuw een herkenningspunt en baken voor de inwoners van IJmuiden. Hoog in de toren is het uitzicht magnifiek en typisch IJmuiden: het imposante sluizencomplex, het Noordzeekanaal, de duinen en de zee zijn ook vanaf deze hoogte altijd dichtbij.

2 min