De ontginning van het moerassige Amstelland begon vanaf de oevers van veenriviertjes. Dat verklaart waarom je zoveel boerderijen langs de rivier ziet staan. Rundervreugd in Ouderkerk is er een voorbeeld van. Deze hoeve is rond 1830 gebouwd in de vorm van een T. De entree vind je achter het hoofdgebouw. Vanaf de Binnenweg is goed te zien dat de opkamer zich boven de kelder bevindt.
>
1 min
Karssenhof en Zorgvlied hebben een verleden gemeen. Beide begraafplaatsen waren in een vorig bestaan namelijk fraaie buitenplaatsen. Van Karssenhof is een kleurrijke prent bewaard gebleven uit 1793. Je ziet een imposant gebouw, half verscholen achter een groene haag. Aan de Amstel prijkt een elegante theekoepel met veranda. Terwijl de hoge heren en hun dames daar aan hun thee nipten, zagen ze de trekschuiten passeren.
> 1 min
Dat Ouderkerk al 140 jaar een ijsclub heeft, is te danken aan de notabelen. Tijdens een bespreking op 29 januari 1871 vroegen zij zich af of een ijsbaan werkloze dorpsgenoten in de wintermaanden aan de slag kon helpen. De vaart zat er meteen in, want al een dag later was de ijsclub Ouder en Nieuwer Amstel (ONA) een feit. Die oude club leeft nog voort in de actieve ijsclub ‘De Amstelbocht’. Historisch Museum Ouder-Amstel wijdt een expositie aan het 140 jarig bestaan van de ijsclub.
Meteen na de oprichting van de ijsclub in 1871 benoemden de notabelen een ijsbaas. Die huurde op zijn beurt mannen in om de baan te vegen. Zodra er voldoende ijs lag, zorgde ijsclub ONA er voor dat je kon schaatsen op een tocht in de Middelpolder bij het Bankraspad in Nieuwer-Amstel. Dat bleek toch niet ideaal, een betere plek was snel gevonden: de Binnenamstel bij het oude zwembad in Ouderkerk. Vandaar week de ijsclub nadien uit naar de ‘Driemond’, waar de rivieren Amstel en Bullewijk samenkomen.
> 4 min
Op Begraafplaats Karssenhof (Binnenweg, Ouderkerk aan de Amstel) staat een merkwaardig grafmonument. Het staat aan de zuidrand van de begraafplaats. Een afgebroken zuil van rood graniet op een sokkel met op de voorkant deze moeilijk leesbare tekst: “Hier rusten Jacob Rijerkerk Gem. Veldwachter en Teunis Prins Rijksveldwachter overleden tengevolge hunner plichtsvervulling”. Op de zijkanten staan ook teksten gebeiteld: “Eenige vrienden van Ouder en Nieuwer Amstel” en “Afd. N.H. Alg. Ned. Politiebond”. Wat is er gebeurd?
> 3 min
Al eeuwen staat watermolen De Zwaan aan de Amstel, tussen Amsterdam en Ouderkerk. Een symbool van de onvermoeibare strijd tegen wateroverlast. Deze poldermolen is gebouwd in 1638. Tot 1909 bleef De Zwaan malen om het waterniveau in de Klein Duivendrechtse Polder op peil te houden. Een door de molenwieken aangedreven draaiend scheprad bracht het polderwater omhoog naar de Amstel.
> 2 min
Begin negentiende eeuw kwam het handjevol ambtenaren op de secretarie van Ouder-Amstel om in het werk. Met dank aan Napoleon. Want, zegt Jo Blom, “de keizer decreteerde, ordonneerde, eiste en beval. Alles werd genoteerd: mensen, dieren, huizen, stallen, schuren, landerijen, godsdienst, beroep, fabrieksoorten; je kunt het zo gek niet bedenken.” Er groeide een druk correspondentieverkeer. Jo: “Het begin van de moderne bureaucratie.” Ondanks al die ijver duurde het wel een week voordat een besluit dat de keizer in Parijs nam de ambtenaren in Ouderkerk aan de Amstel bereikte.
> 3 min
Het Hoger Einde is met de Dorpsstraat, de Kerkstraat en de Brugstraat één van de oudste straten van Ouderkerk aan de Amstel. Het Hoger Einde is het laatste stukje van een droge, smalle landrug in wat heel vroeger een moerasgebied was. Op deze landrug is Ouderkerk gebouwd. Het Hoger Einde was een mooie plek voor rijke kooplieden uit Amsterdam om een buitenplaats te stichten.
> 2 min
Wie in Ouderkerk aan de Amstel de Brugstraat inloopt om een brug te zien komt bedrogen uit. De brug is er niet meer. Wel vinden we aan het eind van de Brugstraat de remmingwerken en de oprit van het Jan Coevertveer. Ook zien we een lier met daarop een kabel die in het water verdwijnt, of, als de pont in gebruik is, waarlangs het veer voortgetrokken wordt.
> 2 min
Op de website van Café De Vrije Handel wordt het volgende verhaald: “Er werd dan weer een veroordeelde uit de kelder van wat nu de Vrije Handel is gesleurd om tot vermaak van het gepeupel te worden opgeknoopt aan de galg – daar waar nu vrolijk de vlag wappert voor het stadhuis. Hun laatste uren zuchtten de ongelukkigen in de vochtige kelder waar de vloer nog immer is geplaveid met oude grafzerken en alwaar thans nu dagelijks de fameuze ook door vegetariërs gewaardeerde gehaktbal wordt gebraden.”
> 2 min
De oudste kerk van Amstelland staat in Ouderkerk. Op een heuveltje vlak bij de plaats waar de Bullewijk uitmondt in de Amstel. De allereerste kerk was van hout en daarom is er niets van overgebleven. Men vermoedt, dat deze kerk rond het jaar 1000 gebouwd is. De Amstelkerk die er nu staat kwam gereed in 1775.
> 3 min
Aan de Dorpsstraat in het centrum van Ouderkerk trekt een lage boerderij de aandacht. Die draagt nu de naam De Haegh, maar voorvaderen noemden hem hoeve Somberzicht. De bewoners keken namelijk uit op de twee begraafplaatsen: de Joodse en de Algemene. Deze hofstede, rijksmonument, is eeuwen geleden gebouwd in opdracht van de eigenaren van de Joodse Begraafplaats.
> 2 min
De historische bakkerij van Hans en Willy Out is gevestigd in een prachtig pand met topgevel uit de achttiende eeuw. Op deze idyllische plaats, in het hart van het beschermde dorpsgezicht, wordt al meer dan 400 jaar brood gebakken. De bakkerij in Ouderkerk is zelfs ouder dan de Kerkbrug of Korte Brug (1649).
> 2 min
Aan de Rondehoep Oost in Ouderkerk staat de St.-Urbanuskerk, in neogotische stijl ontworpen door P.J.H. Cuypers. Deze rooms-katholieke kruisbasiliek is gewijd (1867) aan de H. Urbanus I, die paus moet zijn geweest ca. 220-230. In de kerk klinkt het monumentale orgel van J.J. Vollebregt (1878). Dit is één van de vele katholieke kerken die in de negentiende eeuw gebouwd werden in een stijl die geïnspireerd is door de middeleeuwen.
> 2 min
Pal naast de dorpskern van Ouderkerk ligt een unieke en internationaal beroemde begraafplaats. Nergens ter wereld vind je zo’n oude Portugees-Joodse begraafplaats en nergens zijn zoveel prachtig gebeeldhouwde en eeuwenoude grafstenen te bewonderen. Sinds 1614 is Beth Haim (Huis des Levens) de begraafplaats van de Portugees-Israëlitische Gemeente in Amsterdam. Veel grote namen uit de joodse geschiedenis liggen hier begraven, zoals Samuel Sarphati en de ouders van Baruch Spinoza.
> 3 min
In het centrum van Ouderkerk aan de Amstel bij de oude dorpskerk staan een rijtje lage huisjes, een woonhuis en een bakkerij. De huisjes zijn eigendom van de diaconie van de kerk en kennen een lange geschiedenis. Tegenwoordig is hier het Historisch Museum gevestigd. Ook de oorsprong van de bakkerij gaat eeuwen terug.
> 3 min
Op een van de mooiste punten in Ouderkerk aan de Amstel staat een rijksmonument. Op de plek waar Amstel en Bullewijk samenstromen. Tot ver over het water hoorde je hier eeuwen lang wanneer de smid aan het werk was. Hij sloeg dan met een grote hamer op het gloeiend hete ijzer. Wie De Oude Smidse nu binnenstapt, ziet allerlei voorwerpen die herinneren aan de geschiedenis van dit pand. Maar de smid begroet je er niet meer. Wel de ober, bij wie je bijvoorbeeld een perfect diner kunt bestellen.
> 2 min
Een karakteristieke ophaalbrug vormt de verbinding tussen twee kerken in Ouderkerk. Bij deze brug mondt de Bullewijk uit in de Amstel. Van 1524 tot 1649 lag er een dam, de Benninghdam, in de Bullewijk.
> 2 min
Aan de Kerkstraat 46, hartje Ouderkerk aan de Amstel, staat een opvallend pand met gepleisterde gekoppelde topgevels. In het midden prijkt een gevelsteen: D’ Corendrager. Het gebouw doet denken aan een pakhuis. D’Corendrager is inderdaad een van de zeventiende-eeuwse pakhuizen in het dorp.
> 2 min
Op 2 augustus 1858, om vier uur ‘s middags, stak een sloep van wal. Van de trap bij de Kalkmarkt aan de Binnenkant, wat nu Prins Hendrikkade heet, in Amsterdam. De sloep, met aan boord het voltallige gemeentebestuur van Ouder-Amstel, voer het IJ op. Naar een driemaster met de naam ‘Ouderkerk aan den Amstel’. Aan boord van dat schip werd het gezelschap opgewacht door de reder-eigenaar van het schip: Willem Ruijs J.Dzn.
> 3 min
Wie in Ouderkerk aan de Amstel de Brugstraat inloopt om een brug te zien komt bedrogen uit. De brug is er niet meer. Wel vinden we aan het eind van de Brugstraat de remmingwerken en de oprit van het Jan Coevertveer. En toch… Wie ’s morgens vroeg, voordat de scholen beginnen goed luistert hoort misschien, nog geklepper van klompjes. Klompjes die steeds luider van de overkant komen en klompjes die steeds zachter klinken. Want hier begon ooit de oprit van de Lange Brug, die de Brugstraat in het Ouder-Amstelse deel van Ouderkerk met de Amstelzijde in het Amstelveense deel verbond. Er waren drie lagere scholen in Ouderkerk, basisscholen zeggen we nu. De protestants-christelijke was aan de overkant, de katholieke en de openbare waren aan deze zijde. ’s Morgens kwamen de katholieke en openbare kinderen uit het Amstelveense deel van Ouderkerk en de christelijke uit Ouder-Amstel elkaar op de brug tegen.
> 2 min