Schermerhorn

zandzakken voor de deur, watersnood 1916

Januari 1916 sloeg de waterwolf onverbiddelijk toe. In de vroege morgen van vrijdag de 14de braken de Zuiderzeedijken van de Katwouderpolder en van Waterland bij Monnickendam. Heel Waterland en de oostelijke Zaanstreek verdween onder de golven. In de Noordkop kwam de Anna Paulownapolder blank te staan. In totaal eiste deze overstroming in Noord-Holland 19 mensenlevens waarvan 16 op Marken. Een ramp.nDe watersnood van 1916 is nu exact 100 jaar geleden en wordt uitgebreid herdacht. Onder andere met de onthulling van een monument ter herdenking van de slachtoffers op het eiland Marken. De Eilandspolder en de Schermer bleven weliswaar en soms op het nippertje droog, maar ook hier liep het water en daarmee de spanning hoog op. Bovendien moest er hulp worden verleend en watervluchtelingen opgevangen.nDeze zomer besteedt museumgemaal Wilhelmina aandacht aan dit leed op lokaal polderniveau. Zandzakken voor de deur …nnGraag nodigen wij u uit de voor opening van de expositie ‘Zandzakken voor de

0 min

Vrienden van de Grote Kerk Schermerhorn redden de borden

Het is gelukt: de Vrienden van de Grote Kerk redden de borden. In april startten de Vrienden van de Grote Kerk Schermerhorn de actie Red de Borden om geld bij elkaar te halen (€ 32.000,- ) voor de broodnodige restauratie van drie oude borden in de kerk, die de tand des tijds anders niet langer zouden doorstaan. Het gaat om een Tien Gebodenbord uit 1622, een Ordonnantiebord en een Gravenplan. En nu kunnen ze meedelen dat de actie is geslaagd. Begin september 2014 kon de restaurateur al het eerste bord komen ophalen, en dankzij de inzet en de schenkingen van velen kunnen nu ook de twee andere borden worden gerestaureerd. Ruim € 6000 werd geschonken door de bewoners van Schermerhorn. Dat zegt wel iets over de betrokkenheid van de Schermerhorners bij ‘hun’ kerk. Maar zonder de ‘grote schenkers’ hadden ze het niet gered: de Stichting Bonhomme-Thielens beet de spits af en daarna gaven ook de Rabobank, de gemeente Schermer en het Prins Bernhard fonds belangrijke bijdragen.

1 min

Koninklijk tintje voor de gemalen

Het is voorjaar 1929 als de polder in een klap overschakelt van wind naar stroom. Dat is reden voor feest. De bakstenen gebouwen langs de ringdijk van de Schermer stralen de moderne tijd uit. De Schermer is zo trots, dat ze de nieuwe gemalen een koninklijk tintje geven. Ze krijgen namen van het Koninklijk Huis: Emma bij Grootschermer, Wilhelmina bij Schermerhorn en Juliana bij Driehuizen.

2 min

Het Noorderpolderhuis

Het Noorderpolderhuis diende lange tijd als vergaderruimte voor het waterschap de Schermeer. Vanaf het begin van de droogmaking is het waterschap belast met de waterhuishouding in de droogmakerij de Schermer. Dat betekent het onderhoud van sloten en dijken, molens en later gemalen.

3 min

Pak een molen op en wandel

Deze molen is in 1635 gebouwd aan de Molenweg, maar wordt een jaar later alweer ‘opgepluct ende verset’.  Hij wordt van zijn fundering gelicht en in zijn geheel naar zijn huidige standplaats gebracht. Dit alles gebeurt onder leiding van Jacob Adriaensz. van Bergen, die hiervoor 900 gulden ontvangt.

3 min

Brand in de molen

23 september 1983

Terwijl de bewoners van bovenmolen G zich opmaken voor een rustige vrijdagavond, ontwikkelt zich elders in de molen een binnenbrand. Het verslag van een indrukwekkende gebeurtenis.n

3 min

Tramkaartjes bij de molen

Voor de droogmaking van de Schermeer in 1634 is Schermerhorn een zogenaamde overslagplaats. De agrarische producten uit de Beemster worden naar het dorp gebracht. Daarna brengen schippers de producten over de Schermeer via het Zeglis naar de markt in Alkmaar.

2 min

Wonen in een molen 1941-1956

De watermolens van de Schermeer zijn altijd bewoond geweest. Uit noodzaak, want de molen moest op afroep direct kunnen malen. Dus woonde de molenaar met zijn gezin in de molen. Eigenlijk was de molen een werktuig, waarin ook nog gewoond werd.

2 min

Wonen in een molen

Vlak na de Tweede Wereldoorlog worden de afgedankte molens gezien als tijdelijke woonruimte, maar vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw verandert dat beeld.
Kunstenaars, mensen uit de TV-wereld en andere artistieke lieden ontdekken de genoegens van het platteland en betrekken oude boerderijen en soms ook molens.

2 min

Een landschap vol peperbussen

Vanaf 1926 worden de eerste Schermermolens stilgezet. De kosten van vijftig molenaars in vaste dienst en het dure onderhoud van de molens wegen niet op tegen de exploitatiekosten van drie nieuwe elektrische gemalen. In 1929 worden de laatste molens buiten werking gesteld.

n

Menigeen mengt zich in de discussie over het behoud van de molens nu ze geen functie meer hebben. Zelfs de architecten Berlage en Dudok hebben een uitgesproken mening. Zij vinden molens een storend element in het landschap. Weg dus ermee!

2 min

Fatale overwintering op Jan Mayen Eiland

In de zestiende eeuw was er een drukke walvisvaart bij Spitsbergen en Jan Mayeneiland. De schepen arriveerden in het voorjaar bij de jachtgronden en voeren in het najaar weer naar huis. Waar met succes wordt gewerkt, zijn kapers op de kust. In die tijd waren dat de Engelsen en de Spanjaarden oftewel Biscayers. Deze lieden bezochten de walvisstations nogal eens als de Hollanders weg waren en vernielden de gebouwen, bedrijfsuitrusting en voorraden. Om dit te voorkomen werd besloten een groepje vrijwilligers achter te laten om de eigendommen te beschermen.

5 min

Geen dartelheden in de kerk

Het dorp Schermerhorn ontstaat als vissersplaatsje op de uiterste noordpunt van het vroegere Schermereiland en heeft daaraan haar naam te danken; horn betekent hoek. Het dorp ligt gunstig aan het Zwet, een smalle geul tussen de meren Schermeer en Beemster. Dit water is – tot de indijking van de meren – een drukke scheepvaartroute van en naar Alkmaar en de Zuiderzee. In de Gouden Eeuw groeit Schermerhorn uit tot een centrum van koopvaardij en handel. Veel dorpelingen verhuren zich als zeevarende op de vaart naar de Oostzee en de Middellandse Zee. Een grote brand in 1699 verwoest het rijkste deel van het dorp en maakt een abrupt einde aan de welvaart. De hervormde kerk uit 1636 in het centrum van het dorp overleeft de brand.

3 min

Overwintering op een walvisstation bij Groenland

Het dorp Schermerhorn groeit in de Gouden Eeuw uit tot een centrum van koopvaardij en handel. Vele dorpelingen verhuren zich als zeevarende. In de 16e eeuw is er een drukke walvisvaart bij Spitsbergen en Jan Mayeneiland. De schepen arriveren in het voorjaar bij het jachtgebied en varen in het najaar weer naar huis. Maar er zijn kapers op de kust. De Biscayers – de Engelsen en Spanjaarden – bezoeken de walvisstations zodra de Hollanders weg zijn en vernielen gebouwen, bedrijfsuitrusting en voorraden. Om dit te voorkomen laten de Hollanders een groep vrijwilligers achter om de eigendommen te beschermen.

3 min

Den dood in den aderen

Jonkheer Daniël Carel de Dieu Fontein Verschuir werd geboren met een gouden lepel in de mond. Zijn vader was niemand minder dan Gijsbert Fontein Verschuir, de machtigste Alkmaarder van zijn tijd. Daniël werd in 1804 geboren in Heiloo. Al op 21-jarige leeftijd kreeg hij een aanstelling als gemeentesecretaris van Alkmaar. In 1837 benoemde de koning hem tot dijkgraaf van de Schermer. Dat bleef hij tot zijn dood in 1874. Hij vervulde bovendien tal van andere functies. Helaas stonden tegenover dit maatschappelijk succes grote persoonlijke drama’s.

2 min