2 min

Rafaëls engelen

Rafaëls engelen

De engeltjes horen bij een groot altaarstuk, de Sixtijnse Madonna. Rafaël schilderde het in 1512 voor de kerk San Sisto in Piacenza. Het geeft een visioen weer: Maria brengt vanuit de hemel het Christuskind naar de aarde. Ter weerszijden staan de heiligen Sixtus en Barbara. De engeltjes wachten op de viering van de mis. Na de eucharistie – waarbij de hostie verandert in het lichaam van Christus – moeten zij de hostie naar de hemel brengen.

Bezoekers voor Rafaëls Sixtijnse Madonna

Foto: Richard Peter voor Deutsche Phototek, ca. 1964-1977 (via Wikimedia Commons).

Bezoekers voor Rafaëls Sixtijnse Madonna

Het schilderij werd pas beroemd toen het in 1754 in de Staatliche Kunstsammlungen in Dresden belandde. Schilders en dichters uit de Romantiek, waaronder Goethe, waren bijzonder enthousiast. Er werd zelfs een goddelijke oorsprong voor het altaarstuk bedacht. Al werkend aan zijn schilderij zou Rafaël in slaap zijn gevallen. In zijn droom zou hem Maria met kind in een goddelijk licht verschenen zijn. Dit visioen zette hij vervolgens op het doek.

De groeiende bekendheid van het schilderij komt mede door de – gemakkelijk te verspreiden – prenten die er in de achttiende en negentiende eeuw naar gemaakt werden, met op een aantal alleen de engeltjes. Er ontstond ook een lucratieve handel in geschilderde deelkopieën van het schilderij: van de Madonna, de heiligen, maar vooral de engeltjes. Op de Rafaël tentoonstelling die tot 6 januari in Teylers Museum loopt, zijn twee kopieën te zien van de Nederlandse schilder Paul Tetar van Elven.

Brillenkoker Rafaël

Brillenkoker Rafaël

In de loop van de negentiende eeuw worden de engeltjes via reproductieprenten, wenskaarten, borduurpatronen, poëzieplaatjes en kerstboomversieringen tot ware publiekslievelingen. Sinds circa 1970 heeft de commercie er zich definitief meester van gemaakt. Van boekenlegger tot hoeslaken, overal duiken ze op.

Waarom zijn ze zo populair en iconisch? Naast een hoog knuffelgehalte zit dat vermoedelijk vooral in hun afwachtende pose, waarop uiteenlopende gevoelens geprojecteerd kunnen worden, van godvrucht tot jeugdige ondeugd en alles wat daartussen zit, en dat maakt ze tegelijk heel menselijk.

Rafaël

tot 6 januari 2013 te zien in Teylers Museum.
www.rafael2012.nl

En: de museumwinkel heeft een ruime selectie engelen op voorraad! Leuk als kerstcadeau.

Publicatiedatum: 03/12/2012