3 min

Duin en Berg

Duin en Berg / [door] P.J.Lutgers. ([Amsterdam] : H.J.Backer, [1837-1844]). – 1 prent op papier (chine collé).Gezigten in de omstreken van Haarlem naar de natuur geteekend en op steen gebragt door P.J.Lutgers ; 21) Titel onder de afbeelding, gesigneerd l.o.:P:J:Lutgers – Afgebeeld is de buitenplaats Duin en Berg te Santpoort, later Duin en Kruidberg. – Oriëntatie: ziende naar het westen.

Duin en Berg

Duin en Berg

Ter plaatse van het huidige Duin en Kruidberg ligt in de zeventiende eeuw de buitenplaats Duin en Berg, met een herenhuis, geometrische tuinaanleg, sterrenbos en boomgaard.
In de achttiende eeuw wordt Duin en Berg uitgebreid en verfraaid tot het huis in 1787 gesloopt wordt en rond 1812 het terrein wordt gesplitst. Een deel komt in handen van Floris Adriaan van Hall. Hij laat er in 1842 een nieuw huis bouwen en een landschapstuin aanleggen met een vijver en een koepel. In de periode 1845-1848 verkrijgt hij ook de rest van Duin en Berg en aangrenzende gebieden, waaronder de buitenplaats De Kruidberg.

Duin en Kruidberg

Duin en Kruidbergerweg, collectie Velsen

Duin en Kruidberg

De kruidberg

De Kruidberg lag ten oosten van Duin en Berg en was in de zeventiende eeuw een fraaie buitenplaats met voorname eigenaren. Van 1682 tot 1702 was het zelfs eigendom van koning-stadhouder Willem III, die het als jachtgebied gebruikte. Daarna raakte het echter in verval en is het huis gesloopt. Slechts het huis aan de Duin- en Kruidbergerweg 43 zou een restant van de zeventiende-eeuwse bebouwing kunnen zijn.

Duin en Kruidberg

Gezicht op het huis Duin en Kruidberg, 1998, Collectie Velsen

Duin en Kruidberg

Cremers Duin en Kruidberg

In 1895 koopt de Indische planter, minister van Koloniën en bestuurder Jacob Theodoor Cremer de buitenplaats. Hij trekt de namen van Duin en Berg en De Kruidberg samen tot Duin en Kruidberg. De buitenplaats wordt door de familie zo intensief gebruikt en bezocht dat het negentiende-eeuwse huis niet meer voldoet. In 1907-1909 laat Cremer tegenover het bestaande huis een nieuw kasteelachtig landhuis bouwen door architectenbureau Van Nieukerken. De opzet en indeling is geïnspireerd op Engelse landhuizen, met een ‘hall’ en meerdere min of meer zelfstandige appartementen voor gasten en familieleden. De vormgeving in de Hollandse renaissance-stijl is het specialisme van de Van Nieukerkens. Zij zijn ook verantwoordelijk voor het rijke interieur met kamers in verschillende historische stijlen .
 
Het oude huis wordt in 1909 afgebroken. De enige resten uit de tijd van Van Hall zijn de ijskelder, waar in 1895 een nieuwe ingangspartij voor wordt gebouwd, en de moestuin.
 
De tuin en het park laat Cremer inrichten door tuinarchitect Springer. Rond het huis komt een geometrische tuin als overgang naar de landschappelijke parkaanleg. De bestaande vijver wordt vergroot en over de vijver creëert Springer een lange zichtas vanaf het terras.
 
Behalve het hoofdhuis laat Cremer al vanaf 1895 een portierswoning, stalgebouw met koetshuis en machinegebouw (Nova Zembla), jachtopzienerswoning en chauffeurswoning bouwen.

Vanaf de oorlog

Na 1942 krijgt het huis verschillende bestemmingen, waaronder vakantieoord voor personeel van de NHM en opvolger ABN. In 1975 wordt een groot deel van de grond eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. ABN AMRO richt het landhuis in 1994 in als conferentieoord. Daarvoor wordt een ondergrondse uitbreiding gerealiseerd en in 2000 een nieuwe hotelvleugel gebouwd. Sinds 2002 is Duin en Kruidberg ook opengesteld voor particuliere gasten.

Duin en Kruidberg is een rijksmonument, daarbij horen het huis, de aanleg, moestuin, dienstwoningen, ijskelder, erfafscheiding, hekpijlers en een tuinbank. Het park is publiek toegankelijk, het huis met omliggende tuindeel zijn toegankelijk voor gasten van het conferentieoord en hotel.www.natuurmonumenten.nl/content/duin-en-kruidberg
www.duin-kruidberg.nlLandschap Noord-Holland / Cultuurcompagnie

Publicatiedatum: 30/04/2012