2 min

Ouderdom

De ouderdom is niet precies bekend. De wielen moeten in ieder geval ontstaan zijn tussen 800 (het jaar waarin de Zijpe inbrak) en 1597, toen de Zijpe definitief droog bleef. Het is goed mogelijk, gezien de manier waarop de stroomgaten gedicht zijn, dat deze wielen uit het einde van de zestiende eeuw dateren. In die periode werd de dijkenbouw professioneler. 
Ook een rapport uit 1570 pleit voor die gedachten omdat daarin de wielen werden opgemeten. De keuze om een wiel binnenom, dan wel buitenom te bedijken lag aan de diepte van de bodem van het stroomgat. In die zelfde tijd was de dijk erg verwaarloosd en had de Zijpe min of meer vrij spel op de slecht onderhouden dijk. Dit zorgde voor vele doorbraken met wielen als gevolg.   De reden dat de wielen open zijn gehouden kan liggen door de diepte. Hierdoor kan het goed viswater zijn geweest en dus een aardige bron van inkomsten voor de eigenaar van de wielen. Er zijn ook tal van binnenom bedijkte wielen, maar deze zijn weer dichtgeslibd.

Onderdeel van de Westfriese Omringdijk

Dit dijkgedeelte is van waarde als onderdeel van de Westfriese Omringdijk dat zijn waarde ontleent aan zijn eeuwenlange historische functie als belangrijkste waterkering voor de Westfriezen die binnen die dijk wonen. Het tracé vertoont aanwijzingen van de historische strijd tegen het water door de aanwezigheid van bochten en wielen die duiden op dijkdoorbraken. Vanwege deze strijd is de dijk van cultuurhistorische waarde. Ook is de dijk van historisch-morfologische betekenis vanwege het verschillende materiaalgebruik (aarde, wier en steen) en de vorm dat door herstelwerkzaamheden, ophogingen en afgravingen in de loop van de tijd ontstaan is. Historisch-ruimtelijk is het van betekenis vanwege de duidelijke scheiding die de dijk maakt tussen zee en land, en tussen oud en nieuw land en de functie als grens van een duidelijk afzonderlijk cultuurgeografisch gebied. Vanwege de herkenbare aanwezigheid is het een beeldbepalend element in het Noord-Hollandse landschap.

Monumentale status

Provinciale monumenten vertellen het verhaal van de geschiedenis van Noord-Holland en zijn bepalend voor de identiteit van de diverse regio’s. Provinciale monumenten zijn beschermd op basis van de provinciale monumentenverordening. De provincie Noord-Holland wil dit erfgoed behouden en de beleving hiervan door haar bewoners en bezoekers zo breed mogelijk maken. De provinciale monumentenlijst bevat onder meer stolpboerderijen, kerken, waterstaatkundige werken, villa’s en industrieel erfgoed.  

Adres: Westfriese Omringdijk, Eenigenburg

Publicatiedatum: 13/03/2012