IJsclub Willem Barentsz, op ’t Zaandijker Wijd, 1895, Nieuwstad fotografie. PA 559- 08262

IJsclub Willem Barentsz, op ’t Zaandijker Wijd, 1895, Nieuwstad fotografie. PA 559- 08262

Het zou vandaag wel weer eens 11 graden kunnen worden. Als ik uit mijn raam kijk staan de rozen in mijn tuin nog steeds en bloei terwijl de krokussen en narcisjes er ook al kleurig bij staan. Ze worden bijna verpletterd door de omgewaaide grote bloempotten en de afgewaaide takken door de enorme storm van de afgelopen dagen. Zou het ooit nog echt winter worden, Raar weer…. of niet?

Loosjes, Simon Fokke, ijspret op de Zaan, 1776. PA 359 -3619

Loosjes, Simon Fokke, ijspret op de Zaan, 1776. PA 359 -3619

En vol verlangen denken we terug aan de winters van vroeger.
17deen 18deeeuwse Hollandse ijsgezichtjes behoren nog steeds tot de meest geliefde afbeeldingen voor kerst- en nieuwjaarskaarten en er worden op veilingen hoge prijzen voor betaald.
Deze 17deeeuwse aquarel van een ijsgezicht bij De Rijp uit de Provinciale Atlas is daar een goed voorbeeld van.

Anoniem, ijspret bij De Rijp, 17de eeuw. P A 359- 2769

Anoniem, ijspret bij De Rijp, 17de eeuw. P A 359- 2769

Ook de hedendaagse winters inspireren kunstenaars zoals de fotograaf Hans van der Meer tot een eigentijds wintergezicht in De Rijp. In de winter van 2009/2010 was het waterrijke Noord-Holland een waar paradijs voor schaatsers. Buurtbewoners regelden koek en zopie, kinderen leerden schaatsen achter een stoel, de kleintjes voortgetrokken op een sleetje, voor anderen is het dé ideale ontmoetingsplaats.

Foto Hans van der Meer, De Rijp, december 2009

Foto Hans van der Meer, De Rijp, december 2009

De eerste echt strenge winter in de 20ste eeuw was die van 1928/29.
Zie hier een deel van de beschrijving uit het tijdschrift “Hemel en Dampkring”, april 1929.
De vorstperiode viel pas in februari in en duurde van de  10detot de 16de.
“Langs de Noordzeekust vormde zich op het strand een barrière van groote ijsblokken, waarvoor zich vooral op enkele Waddeneilanden nog een breed ijsveld uitstrekte”.

Foto Dekema, Enkhuizen winter 1928/29. PA 559-01580B

Foto Dekema, Enkhuizen winter 1928/29. PA 559-01580B

Alle meren en grote rivieren waren ook dik bevroren. Mijn moeder (een Rotterdamse van toen 10 jaar) vertelde mij altijd dat de auto’s toen over de Maas reden.
Ook de Zuiderzee lag geheel dicht; Zelfs het vrachtverkeer van Urk naar Enkhuizen ging over het ijs.

De eerste auto die van Enkhuizen naar Urk reed, winter 1928-1929. PA 559-01564

De eerste auto die van Enkhuizen naar Urk reed, winter 1928-1929. PA 559-01564

De strenge winter van 1946/47 verliep verrassend: in december vroor het, en er lag sneeuw Begin januari 1947 werd dit gevolgd door prachtig zacht weer met als hoogtepunt op 16 januari 17,2 graden in Maastricht, lente kortom, net als nu. Maar toen volgde een van de langste en koudste winters van de vorige eeuw. Niet alleen de binnenwateren bevroren, ook aan de Noordzeekust en langs het IJsselmeer ontstonden enorme ijsmassa’s. Op 23 januari werden door kruiend  ijs bij Marken de schepen De Hoop, Koopmans Welvaren en de Cor23-1 bekneld waarbij De Hoop zoals te zien wordt verpletterd.

Kruiend ijs bij Marken, winter 13 januari 1947. PA 559-00263

Kruiend ijs bij Marken, winter 13 januari 1947. PA 559-00263

Vorst en sneeuw veranderden de Noordzeekust in een poollandschap, zoals op deze foto’s op het strand bij Bergen te zien is.

IJsbergen aan het strand van Bergen aan Zee, tijdens de strenge winter van 1947. PA 559- 01067A

IJsbergen aan het strand van Bergen aan Zee, tijdens de strenge winter van 1947. PA 559- 01067A

En er zouden nog vele strenge winters volgen.

Publicatiedatum: 10/01/2012