2 min

De Overtoomsluis

Foto: www.zaans-industrieel-erfgoed.nl

De Overtoomsluis

Geschiedenis

De sluis bij Westzaner-Overtoom is gelegen in één van de vroegste bedijkingen van Noord-Holland: de Noorder IJ- en Zeedijk die het land ten noorden van het IJ beschermde. Het is niet onmogelijk dat het plaatsje Westzaner-Overtoom haar naam ontleent aan de vroegere Overtoom. Het is niet bekend wanneer op deze plaats de eerste sluis is gebouwd. Tot de bijzonderheden van de sluis behoort een natuurstenen peilschaal die in het buitensluishoofd is aangebracht en vermoederlijk dateert uit de achttiende eeuw.

Sluis

In de sluiswand is een gedenksteen uit 1719 te vinden met de tekst: ‘P.C. Zee-man / mr. Timmer-man/ van dese sluys/ 1719.’ Het sluiswerk is rondom van leuningen voorzien. Langs de kolk met het binnensluishoofd is dat een origineel negentiende-eeuws hek, de leuningen langs de vaste brug en om het buitensluishoofd dateren uit het midden van de twintigste eeuw. De vaste betonnen brug over het buitensluishoofd dateert uit het midden van de twintigste eeuw en is uit monumentaal oogpunt van ondergeschikte betekenis. De loopbrug over het binnensluishoofd dateert uit het eind van de negentiende eeuw.
 

Waarde

Het complex is van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een schutsluis van het ekelkerende type met van oorsprong tussendeuren en zeewerende functie. Ook de ouderdom, de hoofdvorm, het materiaalgebruik en de detaillering dragen bij aan die waarde. Cultuurhistorsch is het omplex van sluis met sluiswachterswoning van waarde als element uit de geschiedenis van de waterhuishouding in Noord-Holland, in het bijzonder als voormalige zeeschutsluis die van betekenis was als toegang tot de polder Westzaan en is als zodanig tevens van historisch-stedebouwkundige betekenis.

Monumentale status

Provinciale monumenten vertellen het verhaal van de geschiedenis van Noord-Holland en zijn bepalend voor de identiteit van de diverse regio’s. Provinciale monumenten zijn beschermd op basis van de provinciale monumentenverordening. De provincie Noord-Holland wil dit erfgoed behouden en de beleving hiervan door haar bewoners en bezoekers zo breed mogelijk maken. De provinciale monumentenlijst bevat onder meer stolpboerderijen, kerken, waterstaatkundige werken, villa’s en industrieel erfgoed.
 
Adres: Westzanerdijk, Westzaner-Overtoom

Publicatiedatum: 09/03/2012