Stolpbrug

 nGuda Vriesman  -  Sint Maartensbrug, 1997n n nSint Maartensbrug is een klein boerendorpje aan de Grote Sloot met een hervormd kerkje en daarnaast de begraafplaats voor de inwoners van de Zijpe, die niet bij voorkeur op een katholieke begraafplaats van de gemeente Zijpe begraven willen worden.nDe Grote Sloot was in vroegere tijden een belangrijke doorvaart voor de schepen, het Noord-Hollands Kanaal was nog niet gegraven. Langs de Grote Sloot staan de zo beroemde stolpboerderijen. Deze hebben een piramidebouw, alles onder één dak. Hedendaags is die vorm voor het houden van vee veel te klein. En de veehouderij is er drastisch gekrompen door allerlei Europese regels.nAls je langs de oostkant van de Grote Sloot woonde en je wilde even een praatje maken met je overbuurvrouw aan de westkant, dan moest je wel een bootje langs de oever hebben en het liefst ook een steiger om het bootje vast te leggen. Nu hadden de meeste boeren wel een steiger, om de melkbussen op te zetten voor de melkschuit die tweemaal daags de melk kwam ophalen voor de melkfabriek.nZijpe bestond vierhonderd jaar in 1997. Daar wilde de gemeente aandacht aan geven door festiviteiten te organiseren in alle dorpen. Iedereen kon hiervoor ideeën insturen. Joke Zaal, kunstenares, woonde in die tijd aan de Grote Sloot in Sint Maartensbrug en besloot een ontwerp te maken voor een loopbrug over de Grote Sloot aan het einde van de dorpskern. Alle dorpen langs de Grote Sloot ontstonden bij de bruggen over dit water dat horizontaal door de Zijpe loopt. Haaks op de Grote Sloot lopen de egalementssloten op de kruispunten. Joke Zaal wilde een loopbrug ontwerpen die passend was in dit zo bijzondere polderlandschap van stolpboerderijen. Haar opleidingen genoot ze in Delft en Amersfoort. Haar verbondenheid met het platteland ontstond in haar schooltijd in Drachten, waar haar vader leerkracht was aan de Philips bedrijfsschool. De gedachte dat Joke Zaal een Friezin zou zijn, is onjuist. De stad Rotterdam werd in de oorlog gebombardeerd en haar grootouders met hun kinderen waren dakloos en kregen een houten gebouwtje om in te wonen, wat resulteerde in een jong gezin met grootouders in een heel klein huisje. Dat spoorde de jonge vader aan buiten Rotterdam werk te zoeken in de Philipsfabriek in Eindhoven en zo een goede toekomst voor zijn gezin op te bouwen. Joke Zaal had al enige bekendheid bij de gemeente Zijpe door eerdere abstracte kunstwerken.nZoals bij ieder nieuw ontwerp had het de belangstelling van de plaatselijke bevolking bij het bouwen ervan. Het waren veelal oudere mannen die in hun leven hadden gewerkt met hout of openstonden voor nieuwe ontwerpen. Zij klommen in de avonduren over het nog in aanbouw zijnde gevaarte en vanzelf gleed er eentje onderuit de Grote Sloot in. Wat natuurlijk niet ongezien bleef door de dorpsbewoners en op de traditionele biljartavond in het plaatselijke café werd hij duchtig geplaagd met zijn nieuwsgierige klimmerij, wat hem de bijnaam opleverde: de brugzwemmer.nDe stolpbrug naar ontwerp van Joke Zaal en architect Jan Kramer is een combinatie van kunst en waterbouw. Hij is twaalf meter hoog met een uitkijktoren op de oostelijk gelegen Westfriese Zeedijk. Westelijk zie je de Hondsbossche Zeedijk aan de Hazepolder en Zijpe met zijn duinen. De stolpbrug werd gemaakt van Azobe hout. Een Afrikaans houtsoort die niet weg te denken is in de weg- en waterbouw, dankzij de mechanische eigenschappen en sterke stoot- en wrijvingsweerstand, slijtvastheid en hoge duurzaamheid. Het wordt toegepast bij sluizen en ook wel voor bedrijfsvloeren en wagonbodems. Het kan heel goed gebruikt worden onder vochtige omstandigheden. Het hout wordt heel langzaam gedroogd en krijgt de kleur roodbruin dat later wat vergrijst. Het Aboze stelt vrij lage eisen aan de grond en omgeving. Een jonge boom is als het ware een pionier. Onder gunstige omstandigheden en bodeminvloeden laat de boom een snelle groei zien. Hij kan wel veertig meter hoog worden en groeit langs de hele westkust van Afrika.nDe stolpbrug is gebouwd op vier palen die alle krachten van de brug opvangen. Het skelet is zo opengewerkt dat de bouw van het vierkant en de kap goed te zien zijn van alle vier de kanten. De bouw werd uitgevoerd door Prinsen waterbouw, weliswaar niet uit de gemeente Zijpe. De Europese regelgeving voor de aanbesteding maakte het onmogelijk om het project toe te wijzen aan de inwoners van de Zijpe. Het heeft een half jaar geduurd voordat de brug klaar was. De brug heeft een podium voor muziek en andere uitvoeringen. Met de kunstroute van de Zijpe langs de Grote Sloot is het een bijzonder kunstwerk om gebruik van te maken en te bezichtigen. In het begin was de brug ‘s nachts verlicht, wat een prachtig gezicht was. De stolpbrug heeft een levensduur van honderd jaar.nAls kroon op het werk van Joke Zaal kwam in het kader van vierhonderd jaar Zijpe de koningin op 23 mei 1997 de stolpbrug bezoeken; zij genoot zichtbaar van het mooie kunstwerk.nKunstenares Joke Zaal heeft inmiddels Sint Maartensbrug verlaten en woont nu op het prachtige eiland Wieringen op het door haar zo geliefde platteland.n nDe stichting van de stolpboerderijen kent een prijs toe ‘de Stolp-award’. Deze wordt uitgereikt als verdienste voor het behoud van de stolpboerderijen. Op tien december 1999 werd de prijs uitgereikt aan de stichting Vierhonderd jaar Zijpe voor de realisatie van de stolpbrug over de Grote Sloot in Sint Maartensbrug.n n n n n n n n