Op de titel ‘Amsterdams oudste wereldlijke gebouw’ kan alleen de Waag op de Nieuwmarkt aanspraak maken. De apotheek op de hoek van de Geldersekade en de Stormsteeg staat sinds 1696 slechts in haar schaduw, maar is wel de oudste nog bestaande apotheek/winkel van Amsterdam.
>
4 min
Op 1 november 1876 kwam het gereed: het Noordzeekanaal. Bij de aanleg kwam heel wat kijken: het doorgraven van de duinen, de bouw van de sluizen, de aanleg van het kanaal, de drooglegging van het grootste deel van het IJ. Het zou nu nog een waterstaatkundige topprestatie zijn. Dat de Amsterdamse haven de kortst denkbare verbinding met zee kreeg, lijkt niet meer dan logisch. Maar ze kwam er niet zonder slag of stoot.
> 3 min
Op de Spaarndammerdijk staat een stenen paal met het jaartal 1624. Het is de bovenkant van de banpaal die vanaf de zestiende tot aan het begin van de negentiende eeuw op deze plek de grens van de Amsterdamse jurisdictie aangaf. Samen met vijf andere banpalen vormde deze paal een cirkel rondom Amsterdam. Binnen deze cirkel gold de jurisdictie van de stad, buiten de banpalen hielden de verbannen dieven, oplichters, prostituees en andere misdadigers zich op.
> 3 min
Modepaleizen in Amsterdam, wie kent ze niet: majestueuze gebouwen als dat van de Bijenkorf op de Dam, Metz & Co in de Leidsestraat en het ‘Hirschgebouw’ op het Leidseplein? Minder bekend is echter dat in die gebouwen, die veelal dateren uit het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, modehuizen of warenhuizen met belangrijke modeafdelingen waren gevestigd die zich aanvankelijk alleen richtten op een select publiek dat het aanbod van haute couture en luxe confectie kon bekostigen.
> 4 min
Café ’t Mandje was sinds 1927 het café van de legendarische Bet van Beeren. Zij was de oudste dochter van een familie met 14 kinderen uit De Jordaan. Voor Bet, zelf lesbisch, was iedereen gelijk en haar café stond, in een tijd waarin homosexualiteit strafbaar was, open voor homo’s, lesbo’s etc. die zichzelf konden zijn tussen de zeelui, hoeren, buurtbewoners, acteurs, schilders en intellectuelen die hier ook kwamen. Het interieur is in de loop van 80 jaar volgehangen met allerlei souvenirs: van afgeknipte stropdassen tot directoires en heel veel foto’s. Na 26 jaar gesloten te zijn geweest, waarbij alles in het interieur in stand werd gehouden door Bet’s jongste zuster Greet, is het café nu alweer 3 jaar geleden heropend door Diana van Laar.
> 2 min
De Jordaan stond in de negentiende eeuw bekend om haar Oranjegezindheid. De Willemsstraters liepen daarbij voorop. Met straatversieringen, volksspelen en de Gouden Koets gaven ze uitdrukking aan hun liefde voor het koningshuis.
> 2 min
In de strenge winter van 1667 bracht de voorname Cosimo de’ Medici een paar weken door in Amsterdam. De jonge Italiaanse edelman hoopte er incognito te kunnen verblijven, maar zijn bezoek bleef niet bepaald onopgemerkt.
> 2 min
Het is een onstuimige dag in januari 1629. Keurvorst Frederik V van de Palts is met zijn 15-jarige zoon op weg van Haarlem naar Amsterdam om daar de schatten van de Zilvervloot van Piet Heijn te bewonderen. Zover komt het echter niet. Door forse windstoten komt het schip in aanvaring met een waterschuit. Het schip zinkt en de keurvorst kan nog net worden gered. Zijn zoon en drie leden van zijn gevolg overleven het ongeluk niet.
> 2 min
Achter het Westerpark in Amsterdam ligt een oase van rust. De begraafplaats Sint Barbara, vernoemd naar de heilige Barbara, werd ooit buiten de stad aangelegd aan de Spaarndammerdijk. Inmiddels is zij aan alle kanten omringd door de bebouwde kom. Dat maakt deze begraafplaats een geliefd oord voor stiltezoekers.
> 2 min
De gunstige ligging van Amsterdam aan het IJ heeft de stad vanaf de dertiende eeuw gemaakt tot wat zij nu is. De locatie in de oksel van het IJ en de verbinding met de Zuiderzee faciliteerden de handel die vanaf de zestiende eeuw tot grote bloei kwam en Amsterdam een welvarende en machtige stad maakte. De idyllische grachten trekken jaarlijks miljoenen toeristen en maken de stad tot wat zij is. Het water bracht de bewoners van dit gebied echter niet alleen maar goeds. In de zeventiende eeuw kampte de stad met een serieus probleem: Amsterdam slibde dicht.
> 3 min
Het bestaansrecht van Amsterdam hangt al acht eeuwen af van water. Om dit water te temmen en er gebruik van te maken werd het land met een dijkensysteem beschermd tegen het wilde IJ. Op de plaatsen waar rivieren uitmondden in het IJ werden dammen aangelegd, waar dorpen ontstonden als Spaarndam, Zaandam en Amsterdam. Het laatste groeide uit tot een wereldstad die intensief heeft geprofiteerd van zowel het water van het IJ als het water binnen de Dam. Om haar waterhuishouding op peil te houden werd een ingenieus systeem van sluizen aangelegd. De Haarlemmersluis is daar één van.
> 3 min
In 1306 werd de Oude Kerk, toen een nieuw gebouw van steen, door de bisschop van Utrecht gewijd aan Sint Nicolaas. Dit pronkstuk van de stad is in de eeuwen die volgden vele malen uitgebreid, verfraaid en, in de tweede helft van de twintigste eeuw, grootscheeps gerestaureerd.
> 4 min
Wie zeshonderd jaar geleden over de Zeedijk richting Amsterdam liep, vond op de plek waar nu nog de steeg genaamd Sint-Olofspoort op de dijk uitkomt de grens van de stad. Want dit straatje liep door de Sint-Olofspoort, een van de drie toegangspoorten die Amsterdam rond 1400 had.
> 3 min
Toen in 1994 met een opgraving werd begonnen op de Nieuwezijds Kolk tussen de Nieuwendijk en de Dirk van Hasseltssteeg, werd verwacht resten van middeleeuwse houten huizen te vinden. De verbazing was groot toen onder die huizen ook stenen muren van meer dan een meter dik bleken te liggen. Uit de archieven was niets bekend over een groot gebouw op deze plek. Dit maakte de archeologische ontdekking des te belangwekkender.
> 3 min
Op de plek waar de Nieuwendijk afbuigt naar het westen liep rond 1300 de Zeedijk langs het IJ. In 1988 werden hier, tussen de Nieuwendijk en de Prins Hendrikkade, twee bioscopen en een aantal huizen afgebroken voor uitbreiding van Hotel Victoria. Dit maakte archeologisch onderzoek van een oud havenkwartier mogelijk.
> 3 min
De IJdijk in westelijk Amsterdam is op veel plekken verdwenen. Hier en daar aan de rand van bedrijventerreinen en het havengebied is nog een deel bewaard. Zo’n stuk dijk maakt het makkelijker om je voor te stellen hoe het gebied van water en polder er hier een paar eeuwen lang bij lag. Lastiger wordt het om te bedenken hoe het landschap er vóór de tijd van de dijk uitzag, toen de natuur nog vrij spel had.
> 3 min
Op dit plein was het vanaf de zeventiende eeuw een drukte van belang. Reizigers uit de richting van Haarlem kwamen hier aan en zochten een stal om ‘knol, koets en kar’ achter te laten. Reizigers konden hier ook terecht voor bijvoorbeeld een nieuw zadel en een wagenreparatie of, om bij te komen van de reis, voor een kan bier in een van de kroegen.
> 3 min
De architecten en kunstenaars van de Amsterdamse School hebben Amsterdam in het begin van de twintigste eeuw op een geweldige manier verfraaid en van Amsterdam ‘het Mekka der volkshuisvesting’ gemaakt. Vooral in de Spaarndammerbuurt zijn veel van hun gebouwen te vinden.
> 3 min
Rond het Spaarndammerplantsoen staan de mooiste gebouwen van de Amsterdamse School. Hier zijn drie blokken ontworpen door de inspirator van de Amsterdamse School, architect Michel de Klerk. Het rood-oranje blok staat bekend als Het Schip en is één van de hoogtepunten van de Amsterdamse School. Het is gebouwd in opdracht van woningbouwvereniging Eigen Haard. De naam Het Schip is in de volksmond ontstaan, omdat de toren van het postkantoor doet denken aan de boeg van een schip en omdat er twee stoompijp-achtige torens op het dak prijken.
> 2 min