Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

Amsterdam

De Zieneres van Amsterdam De nieuwe oude kleuren van de Zuiderkerk ,,I have found my country" 'Er wordt gericht geschoten'

Een portret van Thérèse Schwartze (1851-1918)

Ze was getalenteerd, veelgevraagd en internationaal bekend. Omstreeks 1900 was de Amsterdamse Thérèse Schwartze een portretschilderes van formaat. Als succesvolle werkende vrouw was ze in haar tijd een uitzondering. Veel van haar werken zijn vandaag de dag te bezichtigen in het Rijksmuseum en het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Ook het Amsterdam Museum heeft schilderijen van haar hand in de collectie. Van 11 februari tot 23 mei 2011 is de tentoonstelling ‘Thérèse Schwartze, De Amsterdamse Fine Fleur geportretteerd’ in het Museum van Loon in Amsterdam.

> Book 3 min

De Waag in Amsterdam, een multifunctioneel monument

“Twee koffie en een stukje appeltaart alstublieft”, vraagt het blonde meisje aan de ober. Het lentezonnetje schijnt en het terras van café-restaurant In De Waag op de Nieuwmarkt in Amsterdam zit vol. Weinig mensen zullen de geschiedenis van het bijzondere bouwwerk kennen. Met de grappige torentjes en gekleurde luiken doet het denken aan een kasteeltje. Maar de Waag had oorspronkelijk helemaal niet zo’n romantische functie.

> Book 3 min

Een dag uit het leven van een Amsterdams weeskind

Donderdag 12 maart 1895, zes uur ’s morgens. Wat zou ik graag nog even blijven liggen, denkt Johanna Wijnberg als ze om zes uur gewekt wordt door de groothuismoeder. Om zich heen hoort ze de andere meisjes uit bed stappen, de houten vloer van de slaapzaal maakt krakende geluiden.

> Book 3 min

27 februari 1895: Raadhuisstraat krijgt naam

Bij raadsbesluit van 27 februari 1895 werd een naam vastgesteld voor de nieuwe, brede straat die destijds werd aangelegd pal achter het Koninklijk Paleis: de Raadhuisstraat. Deze naam verwees naar de voormalige functie van het paleis als stadhuis.

> Book 1 min

Stinkkaas in de Hollandse Pot

Buitenlands eten. Tegenwoordig vinden we dit de normaalste zaak van de wereld. In de schappen van iedere buurtsuper vind je elke dag vers stokbrood, franse kazen, pasta, paprika’s, mango’s of zelfs kant- en-klare sushi. Tijdens vakantie in Spanje vroeg ik – al tapas-etende – aan mijn moeder wanneer bij haar thuis voor het eerst buitenlands eten op tafel kwam.  Mijn moeder bleek enkele bijzonder sterke herinneringen te hebben aan het eten van buitenlandse producten en etenswaren. Dit leverde een mooi, en persoonlijk verhaal op van een Amsterdams burgermeisje over haar kennismaking met franse stinkkaas, champignons en italiiaanse wijn uit rieten mandflessen.

> Book 6 min

Groene weiden en zilveren licht

Vraag een Groninger, Fries of Limburger naar zijn volkslied, en goede kans dat hij zonder haperen losbarst in ‘Grönnens Laid’, ‘De âlde Friezen’ of  ‘In’t bronsgroen Eikenhout’. Maar hoe staat het met de lied-vastheid in Noord-Holland? Wie zingt met de hand op het hart spontaan de volgende regels mee?

> Book 2 min

Heineken: een heldere historie

‘Serving the planet’, aldus de huidige reclameslogan van de succesvolle Amsterdamse firma Heineken. En dat klopt, want Heineken is vrijwel op ieder continent aanwezig.  Heineken is een multinational in de bier- en drankensector en behoort  tot de grootste brouwerijen ter wereld. Het bedrijf is actief in meer dan 170 landen. De vraag is natuurlijk: hoe heeft deze ooit kleine, lokale brouwerij zijn wereldfaam verworven?

> Book 3 min

De bedreigde buurtwinkel

Vlees bij de slager, melk bij de melkboer en koekjes bij de kruidenier. Tot ongeveer vijftig jaar geleden ging je voor de dagelijkse boodschappen niet naar de supermarkt, maar naar de winkels in de wijk. Elke buurtwinkel had zijn eigen specialiteit en vaste klantenkring. Bovendien hadden de winkels een belangrijke sociale functie. De winkel was een ontmoetingsplaats en de mensen achter de toonbank waren goed op de hoogte van de wereld en wandel van de buurtbewoners.

> Book 3 min

De Dam

Zo’n 800 jaar geleden werd Amsterdam gesticht. Het was toen nog een kleine enclave rondom een dam in de Amstel. De dam beschermde de bewoners tegen de onstuimige Zuiderzee en verbond de twee oevers van de Amstel. Daarmee was het een aantrekkelijk woonplek. Meer mensen kwamen er wonen. De enclave werd een stad. De stad werd het centrum van een wereldmacht.

> Book 0 min

Poppenhuis of maquette?

In het Amsterdam Museum zijn verschillende poppenhuizen te bewonderen. Een daarvan is het poppenhuis van Emmy Lohmann. Wat dit poppenhuis uit het begin van de twintigste eeuw zo bijzonder maakt, is dat het niet slechts een poppenhuis was, maar eveneens een replica van het huis waarin zij in het begin van de twintigste eeuw woonde.

> Book 2 min

Man op wereldbekende oorlogsfoto heeft eindelijk een naam

Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking in 1941. Maar wie de mannen op de foto zijn bleef decennia lang onbekend. Het Joods Historisch Museum presenteert vanaf 21 februari 2011 in de Hollandsche Schouwburg het verhaal van Meier Vieijra (1918-1941). Zijn dochter maakte kort daarvoor de identiteit van haar vader bekend aan het museum. Eén van de mannen op de foto heeft nu eindelijk een naam.

> Book 3 min

Koot is dood

Precies zeventig jaar geleden brak op 25 februari de Februaristaking uit. Deze wordt elk jaar herdacht bij het beeld van de Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam. De staking vormde het eerste massale verzet tegen de Duitse bezetter in Nederland. Ze was een reactie op de eerste razzia’s, waarmee de nationaal-socialisten wraak namen op de dood van Hendrik Koot. Koot was lid van de plaatselijke knokploeg van de Nationaal Socialistische Beweging (NSB). Een groep zeer gewelddadige mannen waar sinds kort meer over bekend is.

> Book 2 min

Vernieuwing en traditie in Felix Meritis

Felix Meritis is stoer. Felix Meritis is mooi. Felix Meritis is een begrip in Nederland. De beste eigenschappen van Felix Meritis zijn het vermogen tot vernieuwing en het voortbouwen op traditie. Een spagaat die door weinigen wordt volbracht. Dat moet aanbeveling genoeg zijn, maar ik wil het wel toelichten met een beroep op de geschiedenis.

> Book 8 min

Dag van de Zwembadpas, 16 juni 2001

Op zaterdag 16 juni 2001 organiseerde het Theo Thijssen Museum in de Amsterdamse Jordaan een evenement waarover nog steeds wordt nagepraat.

> Book 1 min

Amsterdams tweede openbare speeltuin

Op de huidige plek van Het Marnix was van 1881 tot in de eerste helft van de twintigste eeuw de tweede openbare speeltuin van Amsterdam gevestigd. Opgericht door liefdadige ondernemers die de Jordaanjeugd ‘van de straat’ wilden houden. Een van de jonge bezoekers was de latere schrijver/onderwijzer Theo Thijssen. Hij was niet overdeeld enthousiast, want hier heersten de wetten van de jungle…

> Book 2 min

Theo Thijssen: schrijver, schoolmeester, socialist

Theo Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van romans als ‘Kees de jongen’, ‘De gelukkige klas’, ‘Het grijze kind’ en ‘Het taaie ongerief’. Veel mensen weten ook dat hij heel lang onderwijzer is geweest. Maar hij was nog veel meer.

> Book 1 min

Amsterdam: De menagerie van Blauw Jan

Op het Amsterdamse Kleine Gartmanplantsoen, bij het Leidseplein, staan her en der tientallen bronzen leguanen, agames en varanen. De beeldengroep heet Blauw Jan. De beelden verwijzen naar de beroemde menagerie van Jan Westerhof, oftewel Blauw Jan. Deze voorloper van Artis was razend populair bij Amsterdammers en toeristen in de zeventiende en achttiende eeuw.

> Book 3 min

Het geheim van De Papegaai

Tussen de winkels in de Kalverstraat staat een 19e-eeuws neogotisch geveltje ingeklemd. ‘Een kwartier voor God’ vermeldt een groot bord. Er is maar weinig winkelend publiek dat zich laat overhalen om even naar binnen te stappen. Terwijl ook voor niet-gelovigen een bezoek aan De Papegaai een openbaring is.

> Book 2 min

De vergaderende man anno 2011

Nuttig, functioneel, gezellig of  juist tijdrovend en vervelend, (bijna) iedereen heeft er mee te maken: vergaderingen. Het Amsterdam Museum werkte in het kader van de tentoonstelling A’DAM, man & mode samen met zes jonge modeontwerpers van mannenmode.n nDe opdracht luidde een visie te geven op de hedendaagse vergaderende man. De oude regentenkamer van het museum (een voormalig weeshuis) is hiervoor de perfecte ambiance. Van oudsher is hier vergaderd: in de 17de- en 18de eeuw door Amsterdamse regenten en vandaag de dag wordt de ruimte verhuurd voor speciale vergaderingen. Tot en met 30 januari is deze vergaderruimte opgesierd met outfits waarin eigentijdse mannen tijdens vergaderingen goed in voor de dag kunnen komen. Drie van de deelnemende ontwerpers geven hier hun visie op de vergaderende man.

> Book 3 min