Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

Diemen

Van bom tot bunker

Op de eerste dag dat de Duitse troepen in mei 1940 ons land binnentrokken, viel in Diemen al meteen een vliegtuigbom. Het zou niet de laatste zijn. De oorlogsjaren hebben zichtbare sporen nagelaten in Diemen.

Er staan enkele monumenten in Diemen en op de joodse begraafplaats ligt een bijzonder urnenveld. Maar de meeste plekken die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol hebben gespeeld, passeer je zonder te weten wat zich daar heeft afgespeeld.

> Book 1 min

Stelling van Amsterdam: Zuiderzeefront

De QR route Stelling van Amsterdam komt langs alle 42 forten van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Om de QR route overzichtelijker en toegankelijker te maken, is de route onderverdeeld in verschillende stukken, de zogenaamde ‘fronten’. Een front bestaat uit een ensemble van forten en andere objecten zoals batterijen, sluizen en liniedijken die te samen een ruimtelijk verdedigingssysteem vormden. Dit verhaal gaat over het voormalige Zuiderzeefront dat loopt vanaf de monding van de Vecht bij Muiden via de oevers van het IJ omhoog naar Edam.

n

Objecten: Fort bij CoehoornFort aan het Pampus – Kustbatterij Diemerdam Kustbatterij bij Durgerdam.

> Book 2 min

Kustbatterij bij Diemerdam: nieuw paviljoen zet dynamische geschiedenis voort

Eind achttiende eeuw werd op deze plek een versterkte plaats voor de opstelling van geschut aangelegd. Op een aarden verdedigingswerk kwam een dubbele batterij die Amsterdam moest beschermen tegen de Pruisen die in 1787 Holland waren binnengevallen. Een kleine eeuw later werd het aardwerk toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam. De batterij werd tussen 1886 en 1896 gemoderniseerd met nieuwe betonnen munitiemagazijnen en geschutsopstellingen. Zoals de naam al aangeeft had de batterij ten doel om de zeekust van de toenmalige Zuiderzee te beschermen. Dit gebeurde samen met de kustbatterij voor Durgerdam en het forteiland Pampus. In 1954 verloor de kustbatterij zijn militaire functie.
Stadsherstel nam in 2006 het verwaarloosde terrein en de vervallen gebouwen over. De grondige restauratie en herbestemming van het fortterrein behelsde niet alleen het opknappen van de militaire gebouwen en terugbrengen van de oorspronkelijke aardwerken. Ook is er een nieuw paviljoen gebouwd dat als horeca en bezoekerscentrum dienstdoet. Veel elementen en details van het nieuwe gebouw verwijzen naar de cultuurhistorische context van deze plek.

> Book 3 min

Pruisen en Patriotten in Diemen

Aan het einde van de 18de eeuw was er sprake van een tweedeling in de Nederlanden. De Prinsgezinden waren aanhangers van Stadhouder Willem V, terwijl Patriotten een einde wilden maken aan de macht van de stadhouders en democratisering stimuleerden. In Diemen waren de tegenstellingen tussen de twee partijen bijzonder voelbaar in het jaar 1787. Diemen lag precies in de frontlinie tussen het patriottische Amsterdam en de aanvallende Pruisische troepen die de Prinsgezinden te hulp kwamen.

> Book 2 min

Natuur in Diemen

Elke werkdag rond acht uur ’s ochtends hetzelfde liedje. Verkeerschaos op de A1 bij knooppunt Diemen. Diemen is in Nederland waarschijnlijk het meest bekend vanwege de filemeldingen. En dat terwijl de Diemerpolder een aantal decennia geleden een prachtig groene veenpolder was, met een reeks van boerderijen richting Nieuwe Diep. Maar ondanks de enorme infrastructurele voorzieningen is er vandaag de dag nog altijd veel natuur.

> Book 2 min

Het gifmonster van Diemen

Rond 1980 werd het steeds duidelijker hoe ernstig de bodem op bepaalde plekken in Nederland vervuild was door toedoen van chemisch afval. In het rijtje van meest beruchte plaatsen voegde zich ook de Diemerzeedijk. De vervuiling van lucht en grond in Diemen is een gifzwarte bladzijde in de lokale geschiedenis.

> Book 2 min

’t Geregt van Diemen

Twee april 1728. Het is nacht. Jan Kleyn, zijn broer, neefje en dienstmeid liggen te slapen, als Jacob Gerritsz. het huis binnen sluipt. Jacob is Jan nog geld schuldig, maar wil niet betalen. Met een bijl vermoordt hij zijn vriend en diens huisgenoten en rooft al hun geld. Maar Jacob komt hier niet ongestraft mee weg. Hij wordt gepakt en komt voor ‘t Geregt van Diemen.

> Book 2 min

De Baai van Ballast

De Baai van Ballast ligt aan de zuidelijke ijmeerkust tussen de Diemer Vijfhoek en de bocht van Ballast en maakt deel uit de van de Natuurboulevard. Het is een rustgebied voor vogels en daarom is er hier geen recreatievaart gewenst. De gemeente Amsterdam heeft in samenwerking met Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten, met de aanleg van een luwtedam, kreek en verondiepingen, het rustgebied voor vogels vergroot. De gemeente Amsterdam verbetert met deze en andere investeringen, zoals de aanleg van de Hoeckelingsdam voor de Waterlandse kust, de natuur in en rond het IJmeer.

> Book 2 min

Diemer Vijfhoek, kunstmatig schiereiland

Natuur behouden, dat was een belangrijke voorwaarde bij de besluitvorming rondom IJburg – een nieuwe woonwijk in Amsterdam, gebouwd op kunstmatige eilanden. De inrichting van de Diemer Vijfhoek is één van de projecten die is uitgevoerd ter compensatie van de verloren natuur voor de bouw van IJburg.

> Book 2 min

De Zeehoeve: een gelaagde geschiedenis

Boerderij ‘Het Uijlebosch’ heeft zijn functie als Kringenwetboerderij verloren. Waar vroeger de schapen stonden en de boer zijn koeien molk, is nu stichting Herstelling gehuisvest. ‘De Zeehoeve’, zoals het complex nu heet, is een diagnosecentrum. Hier kunnen mensen geholpen worden om hun kwaliteiten te benutten en een advies krijgen voor een passend (werk)traject.

> Book 2 min

Kustbatterij Diemerdam

Een restaurantpaviljoen, exposities, wandel- en fietsroutes en zelfs theaterstukken. Vanaf 2012 heeft ‘Fort Diemerdam’ heel wat te bieden aan cultuurliefhebbers en recreanten.  Maar oorspronkelijk was de kustbatterij bij Diemerdam niet bedoeld voor vertier en ontspanning. Het fort is onderdeel van een uniek Hollands verdedigingssysteem, gemaakt voor tijden van oorlog.

> Book 2 min

Herberg Diemerdam

Op zaterdag ‘na sinte Michielsdaghe’, in het jaar 1305, verteert Bernd van den Dorenwerde eten en drank ter waarde van 15 schild in herberg Diemerdam. De bewaard gebleven rekening is de eerste vermelding van een bezoek aan een Diemense herberg. Hoe zou het de historische herberg Diemerdam sinds de veertiende eeuw zijn vergaan?

> Book 2 min

De laatste beroepsvisser van Diemen

Aan de oever van de derde Diem, direct achter de Diemerzeedijk, staat het huis van de familie Smeenk. Naast het huis ligt een boot aangemeerd, de DM1. Dit is niet zomaar een boot. Het is de vissersboot van Gerard Smeenk, de laatste beroepsvisser van Diemen.

> Book 2 min

Lijn door het landschap: het Amsterdam-Rijnkanaal

‘Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan’, schreef dichter Hendrik Marsman in 1936. Tegenwoordig zijn niet alleen rivieren, maar ook kanalen niet meer weg te denken uit het Hollandse landschap. Het Amsterdam-Rijnkanaal loopt langs Diemen helemaal door tot aan Tiel. Vanuit de trein tussen Amsterdam en Utrecht heb je er mooi zicht op. Maar wat is de geschiedenis van deze belangrijke waterweg?

> Book 2 min

Waterbeheer in Diemen

Ooit bestond het grondgebied van de huidige gemeente Diemen voor een veel groter deel uit oppervlaktewater. Er was voortdurende wateroverlast, dreiging van overstromingen en de grond was drassig. Zonder menselijk ingrijpen had het land weinig waarde. Hierin ligt de oorsprong van de dijkopbouw en het hoogheemraadschap in Diemen.

> Book 2 min