De Waddenzee

“Allerliefste huisjes. Echo’s van Walden in Aerdenhout”

in: Haerlem Jaarboek 1995nSchuyt & Co, Haarlem 1996

0 min

Oorlogsherinneringen van een kind

Vanaf het najaar van 1944 maakten de geallieerden een snelle opmars. Om hun kant van de linie te kunnen verdedigen hadden de Duitsers steeds meer mensen nodig. Door middel van razzia’s verzamelden ze mensen die voor ze moesten vechten en werken. Een van die razzia’s vond op 15 januari 1945 plaats in het dorp Sint Pancras. Bram Kout (1940) was erbij: ‘Van wat ik schrijf is een deel via overlevering. Een deel berust op mijn herinnering als bijna 5-jarige.’

3 min

‘Onbekend maakt onbemind’

In januari 2016 is de kogel door de kerk. De gemeente Haarlemmermeer geeft toestemming voor de bouw van een noodopvangcentrum in Vijfhuizen. Het centrum moet maximaal driehonderd vluchtelingen een tijdelijk onderkomen gaan bieden. De Vijfhuizenaren reageren gereserveerd.

4 min

Koren op de molens van Mondriaan

Primaire kleuren, wit, zwart, grijs en geometrische vormen. Dat is de manier waarop het gros van de mensen de kunstwerken van de schilder Piet Mondriaan (1872-1944) zullen kennen. Wat je misschien niet meteen bedenkt is dat deze abstracte werken er aan het begin van de carrière van de Nederlandse kunstenaar nog niet waren. Zelf zei hij dat hij is begonnen ‘zoals iedereen’, een beschrijving die vrij breed opgevat kan worden. Maar wat deed Mondriaan dan precies voordat hij zich ging wijden aan zijn beroemde doeken met lijnen en blokken in primaire kleuren? Alvast een tipje van de sluier: de stad Amsterdam en molens zijn een terugkerende factor.

7 min

Portret van een stad: Hilversum

Als je vanuit het treinstation van Hilversum door de gezellige binnenstad richting het noorden loopt, stuit je al snel op het indrukwekkende, kleurrijke gebouw van Beeld en Geluid. In de verte doemt de televisietoren op. Je bent in de ‘mediastad’ van Nederland, dé bakermat van de vele televisie- en radioprogramma’s die al tientallen jaren ‘live’ vanuit het mediapark mensen naar het televisiescherm en de radio toe trekken. Hilversum is echter meer dan alleen een cluster van grote multimediabedrijven en wordt ook gekenmerkt door een grote hoeveelheid villa’s omringd door idyllische weilanden en parkachtige bossen met kronkelende wandelpaden. De stad wordt niet voor niets ook ‘tuinstad’ of ‘villadorp’ genoemd. Het staat er bovendien bol van de ‘jonge’ monumenten, waar de beroemde gemeentearchitect Willem Marinus Dudok een indrukwekkende bijdrage aan heeft geleverd. Kun jij een van zijn bekendste creaties terugvinden op de tekening? En herken je de andere typisch Hilverumse elementen?

5 min

Amsterdam die grote stad, die is gebouwd op palen

“Amsterdam die grote stad, die is gebouwd op palen. En als die stad eens ommeviel, wie zou dat dan betalen?” Een bekend versje over het netwerk van grachten, heren- en pakhuizen, oude kerken en smalle straatjes rond de Amstel en aan het IJ. En nog behoorlijk accuraat ook! Op het eerste gezicht lijkt het misschien niet meer dan een broodje aap of een sprookje. Als je door de stad loopt, hoef je immers niet langs houten palen omhoog te klimmen om een drankje te halen in je favoriete café. Het is echter geen fictie. Amsterdam is daadwerkelijk op palen gebouwd om te voorkomen dat de monumentale binnenstad niet wegzakt in de zachte grond. Maar of de hoofdstad ook zou kunnen omvallen?

2 min

De leukste monumenten van Stadsherstel Amsterdam

Een vervallen stad: dat was Amsterdam in de jaren zestig van de vorige eeuw. Je kunt je nu bijna niet meer voorstellen dat het straatbeeld in de hoofdstad van die tijd werd gedomineerd door afgebroken panden, huizen in de stutten en bouwvallen. Zo kon het niet langer, en er ontstond een plan om de stad krotvrij te maken. Maar hoe richt je een stad opnieuw in? Alles tegen de vlakte en nieuwe gebouwen? Of repareren wat al eeuwen bestaat? Gelukkig viel de keuze op de tweede optie. Een organisatie die het verwaarloosde Amsterdam liet opleven, is Stadsherstel. De zestigste verjaardag van deze organisatie vraagt om een bezoekje aan monumenten die je moet hebben gezien. Dit is onze top vijf.

3 min

Van oliekoek tot oliebol

Sinterklaas is nog niet in het land of ze verschijnen al, de feestelijk verlichte ‘Hollandse gebak- en oliebollenkramen’, omringd door een zoete vette geur. De typisch Nederlandse lekkernij wordt traditioneel op oudejaarsavond gegeten, maar al ruim voor de jaarwisseling staan mensen, al dan niet verkleumd van de kou, bij de dichtstbijzijnde oliebollenkraam klaar om hun jas onder de poedersuiker en hun vingers onder het vet te krijgen. Naast de bekende oliebollen al dan niet met krenten is er keuze uit kersen-, gember- en Berlinerbollen, appelflappen en beignets. Over de herkomst van de oliebol bestaan allerlei theorieën. Wat waarheid is, weten we niet. Wel staat vast dat de warme versnapering niet altijd even rond is geweest.

3 min

Drommedaris opent na vier jaar sluiting haar deuren

De Drommedaris (1540) in Enkhuizen is na een renovatie van 4 jaar weer open! ‘De Drom’ is een multifunctioneel centrum dat activiteiten biedt zoals zang, dans, muziek, tot lezingen, cabaret, toneel en film. nnOm die functie de komende decennia te kunnen blijven vervullen, is de Drom bouwkundig aangepast aan de huidige eisen voor toegankelijkheid, veiligheid, comfort, duurzaamheid en bruikbaarheid. Er is een lift en de drie zalen zijn rolstoeltoegankelijk.

1 min

Amusant, kundig en al vier eeuwen oud

Druipkaarsen? Scharensliep? Kaarsen druipen niet als ze voor het aansteken een tijdje in zout water hebben gelegen en bot geworden scharen worden weer scherp door een paar keer knippen in fijn schuurpapier. Wie last heeft van naar vis ruikende handen, kan ze het beste even wassen met tandpasta en misschien is het goed om te weten dat het drinken van een glas melk helpt tegen uienlucht. Als je de Enkhuizer Almanak openslaat vind je al snel deze en andere ‘deskundige raadgevingen en wetenswaardigheden die het leven gemakkelijk maken’. Handig! Zo’n klein oranje boekje van ruim vier eeuwen oud.

4 min

Echtparen vereeuwigd

Ze zijn jong, ze zijn rijk, ze zijn pas getrouwd. Maerten Soolmans en Oopjen Coppit zijn in 1634 geschilderd door Rembrandt. In het najaar van 2015 werden de bijzondere huwelijksportretten door Nederland en Frankrijk gekocht. Sinds begin maart 2016 hangen ze in het Louvre in Parijs. En vanaf 2 juli 2016 zijn de portretten drie maanden lang op een ereplaats naast de Nachtwacht in het Rijksmuseum te bezichten. Daarna gaan ze naar het museumatelier voor restauratie.

4 min

Een top schilderij is behouden gebleven in Alkmaar

‘Vox Populi’, het monumentale schilderij, dat tot voor kort in Huize De Dieu aan de Langestraat hing, is vanaf 28 augustus 2015 te zien in de St. Laurentius aan het Verdronkenoord in Alkmaar. Op die dag overhandigde het bestuur van de Historische Vereniging Alkmaar aan het bestuur van de RK Parochie HH Matthias-Laurentius te Alkmaar het schilderij in permanente bruikleen.

1 min

De Stadhuistoren van Haarlem

Wel eens omhoog gekeken en gezien welke windvaan er op de toren van het Stadhuis van Haarlem staat? Dat is een zeemeermin! In 1403 strandde er tijdens een storm een zeemeermin in het Purmermeer bij Edam. Haarlem, als grootste stad van Holland, eiste het wonder gewoon op en zo kwam zij in Haarlem te wonen. Men leerde haar spinnen en bidden en zij zou hier nog jaren hebben geleefd. Toen ze overleed, werd ze gewoon in de kerk begraven.

2 min

Duyvis Machinefabriek

Aan de Schipperslaan in Koog aan de Zaan ligt, enigszins verscholen, het indrukwekkende bedrijf ‘Royal Duyvis Wiener’. De Koninklijke machinefabriek is met het maken van cacao- en chocolademachines een belangrijke speler op de wereldmarkt, maar heeft zich niet altijd met cacaoverwerking bezig gehouden en is ooit opgericht door de zoon van Teewis Duyvis, oprichter van de bekende Nederlandse borrelnootjesfabrikant ‘Duyvis’.

3 min

De pareltjes van het Vondelpark

Wat Hyde Park voor Londen en Central Park voor New York is, is het Vondelpark voor Amsterdam. Het groene hart van Amsterdam is niet alleen een bruisend en monumentaal park, het herbergt ook meerdere leuke en waardevolle elementen. Hier volgen de zes pareltjes van dit prachtige stadspark.

3 min

#Archeoblog: Archeologisch kantoorwerk deel twee

Vorige keer vertelde een archeoloog over een van de belangrijkste werkzaamheden van een archeoloog, vandaag vertelt zij iets meer over de inhoud.

1 min

Hendrick Avercamp

Voor het geliefde schilderij drommen steevast vele toeristen samen. Het is vaak vechten om een plekje voor het Winterlandschap van Hendrick Avercamp (1585-1634) in het Rijksmuseum. De kleine figuurtjes op schaatsen, die zich soms voor het plezier op het ijs bevinden, en soms in de kou aan het werk zijn, boeien mensen al vele generaties. Er is dan ook veel op de schilderijen te ontdekken. Rijke kooplui die samenklonteren, een figuurtje die een zware vracht meesjouwt, twee kinderen die ravotten, een verliefd stelletje, en -als je goed kijkt, twee billen in een omgekeerde boot.
Dit oer-Hollandse ijsvermaak doet ons knus aan, maar in werkelijkheid was het ontzettend koud in deze zware winters.

3 min

Slot Purmerstein

Slot Purmerstein werd tussen 1410 en 1413 gebouwd door Willem Eggert, heer van Purmerend, Purmerland en Ilpendam.

Lees meer

0 min

Ilpendam, Slot Ilpenstein

Slot Ilpenstein is in 1622 gebouwd door Volkert Overlander, burgemeester van Amsterdam, maar ook heer van Purmerland en Ilpendam. Het is gebouwd als een kasteel, maar het was in feite een buitenplaats voor een voorname Amsterdamse burger. De bekendste bewoner van Ilpenstein was Frans Banning Cocq, die als kapitein van de Amsterdamse schutterij een prominente plaats kreeg op het schilderij de Nachtwacht van Rembrandt. In 1872 stierf de laatste bewoonster, Christina Elisabeth de Graeff,  en werd het kasteel verkocht en gesloopt.

0 min

Marken, Roosenwerf en de Heuvel

Nog voor de Roosenwerf ligt de nu onbebouwde Jan Reyneswerf of de Heuvel. Het is de best bewaard gebleven terp van het eiland, reden waarom de terp een beschermd monument is. Op grond van gevonden aardewerk is de oorsprong bepaald op het eind van de dertiende eeuw. De ophoging die in de loop der eeuwen heeft plaats gevonden bedraagt 3,4 meter. De ophoging bestaat uit veen, bagger, klei en mest. De ophoging bevat oude funderingsresten en huisraad.

n

Naast de heuvel ligt de Roosenwerf. Deze werf ligt direct aan de dijk. Om de huizen tegen kruiend ijs te beschermen zijn ijsbrekers in het water geplaatst. De bebouwing van de terp is op de voor Marken kenmerkende wijze geplaatst in een vierkant. Tussen de huizen zijn slechts kleine steegjes.

0 min