Kap Amsterdams staand horloge, Rutgerus van Meurs, laatste kwart 18e eeuw

Collectie Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Heerhugowaard.

b022e85b0333ed437683106ab257c96a5b4309b2

Met volledige kalender

Het uurwerk in dit staand horloge is natuurlijk uitgerust met een uren- en minutenwijzer. Het klein wijzerplaatje met eigen wijzertje is voor de seconden. In de openingen worden de naam van de maand, de naam van de dag en de datum getoond. Natuurlijk ontbreekt ook een aanduiding van de maanstand niet. Kenners noemen dat ‘met volledige kalender’. Tenslotte is er een wekkermechaniek. Dat is instelbaar met een klein wijzertje rond de as van de grote uren- en minutenwijzer. De uren worden geslagen op een bel met een niet opdringerig, maar wel gedecideerd geluid. Het uurwerk is achtdaags, met andere woorden de gewichten die zorgen voor de aandrijving moeten iedere acht dagen worden opgewonden. Door het venstertje in de kast is de slinger te zien, handig om te kijken of het uurwerk nog goed loopt.

Wijzerplaat met aanduiding uren, minuten, seconden, dag, maand, datum en maanstand

Foto Frank Rupert, Oostwoud.

ccedc78c762f0cfa9069573201c7ca5658442df2

Lente-zomer-herfst-winter

Het schilderstukje onder de wijzerplaat heeft ook met het verstrijken van de tijd te maken. Het toont twee dames en twee heren. Zij symboliseren de vier seizoenen. Van links naar rechts gaat het om de lente (een dame met een tuiltje bloemen), de zomer (een heer met korenschoof en sikkel), de herfst (een heer met een flonkerend glas wijn) en de winter (een dame in een warme mantel met haar handen in een hermelijnen mof).

de verbeelding van de vier seizoenen onder de wijzerplaat

Foto Frank Rupert, Oostwoud.

e29df441fe6f9af0fae16161a4792d032379ca63

Ruim drie meter!

De kast vormt een prachtig staaltje meubelmakers vakmanschap. Het geheel is gefineerd met kostbaar wortelnotenhout en ook nog voorzien van inlegwerk. De kap wordt bekroond met een grote kuif van kunstig in ebbenhout uitgesneden bloemmotieven. Bovenop de kap staan twee bazuinengelen en Atlas, een personage uit de Griekse mythologie die het hemelgewelf op zijn schouders tilt. De toch al niet kinderachtige klok staat op een dubbele voet, waarbij wel moet worden aangetekend dat die tweede voet duidelijk een latere toevoeging is. De totale hoogte bedraagt bij elkaar ruim drie meter! Een dergelijke pronkstuk kostte rond 1770 al gauw 200 gulden. Een vermogen als we bedenken dat een arbeider blij was met een loon van één gulden per dag.

Amsterdams staand horloge, Rutgerus van Meurs, laatste kwart 18e eeuw.

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Heerhugowaard.

222a873e822383bacbdf35b8021cc81bdd6552af

Drechterland

Dit staande horloge komt uit het bezit van het oude en gerespecteerde West-Friese waterschap van Drechterland. Dat beheerde de Westfriese Omringdijk van Andijk tot voorbij Hoorn. Het hoogheemraadschap werkt momenteel aan een grootscheepse verbetering van de Zuiderdijk van Drechterland tussen Enkhuizen en Hoorn. Rond 1900 kocht het waterschap het voorname ‘Drechterlandse huis’ in het centrum van Hoorn aan. Daar paste dit staande horloge perfect.www.hhnk.nlwww.mnuurwerk.nl

Publicatiedatum: 01/12/2011