2 min

Een fiets voor een schilderij.

Een fiets voor een schilderij.

Tijdens een toevallige ontmoeting voorjaar 2010 met Jan Busker in het centrum van ons dorp vroeg ik hem, na een praatje over de nieuwe bestrating rond de Ruïnekerk, of hij zich zijn vroegere buurman, de kastelein ‘Piet van IJs’ nog herinnerde. Die vraag leidde tot een mooi verhaal over de schilder Jaap de Carpentier.Jan kon zich ‘Piet van IJs’ en zijn café ‘Het Wapen van Brederode’ nog goed voor de geest halen. En zo waren we snel van het heden in het verleden beland. Jan had als jongen menig keer gezien dat de kastelein een klant die niet meer wist waar hij was, enige keren koppie-onder duwde in een trog met koud water. Dat gebeurde in de boerderij tegenover zijn café. Ook de kunstenaars kwamen ter sprake en Jan nodigde mij uit om bij hem thuis een schilderij te bekijken en een verhaal te horen.

Een fiets voor een schilderij

Nieuwsgierig geworden, heb ik kort na ons straatgesprek Jan en zijn vrouw Riet op hun grote bovenwoning met uitzicht op de Ruïnekerk bezocht. In de woonkamer toonde Jan mij het schilderij en vertelde daarbij het volgende verhaal. “Het is geschilderd door Jaap de Carpentier. Ik vermoed omstreeks 1950. Jaap kwam bij mijn vader in de werkplaats en vertelde dat hij zijn vrouw voor haar verjaardag graag een fiets wilde geven. Maar hij zei er direct bij dat hij daarvoor geen geld had. Hij wilde de fiets in ruil voor een schilderij. Ik was toen al in de zaak en kan mij nog goed herinneren dat we er eerst over gesproken hebben en na enig wikken en wegen ja hebben gezegd. Ik zie hem nog zitten met zijn schetsboek in de grote tuin achter ons huis. Hij wilde de toren van de Ruïnekerk op de achtergrond. Later is dat hele stuk grond, omsloten door de Kerkstraat, Franschesteeg en Dorpsstraat, volgebouwd. Ik vond de manier van De Carpentier eerlijker dan een rekening laten oplopen en de leverancier daarna min of meer verplichten een schilderij af te nemen.”

Geen rekening betalen met kunst

Op mijn vraag aan Jan of ze dat bij een kunstenaar wel eens hadden meegemaakt antwoordde hij: “Nee, zover hebben we het niet laten komen. Voor Jan van Herwijnen hebben we heel wat reparaties uitgevoerd, maar gelijk betalen was er niet bij. Mijn vader stuurde mij erop uit om het geld binnen te halen. Toen ik hem vroeg de rekeningen te betalen ontploft Van Herwijnen bijna. Hij wees op zijn schilderijen en zei: ‘Wat denk je wel dat dit waard is, vertrouwen jullie mij niet’ en hij gebruikte daarbij de nodige krachttermen. Ik liet mij niet intimideren en bleef aandringen. Zijn vrouw had een hekel aan dit gedrag van haar man; ik denk dat haar houding uiteindelijk de doorslag gaf dat de rekeningen toch werden betaald. Dat ‘betalen met kunst’ in menig horecabedrijf voorkwam was bij mijn vader en mij bekend, maar wij deden er niet aan mee.”

Auteur: Piet Vijn.

Publicatiedatum: 22/12/2010