2 min

In 1838 ging de middeleeuwse Grote Kerk jammerlijk in vlammen op.

In 1838 ging de middeleeuwse Grote Kerk jammerlijk in vlammen op.

Afgebrand

In 1838 ging de middeleeuwse Grote Kerk jammerlijk in vlammen op. De brand  was veroorzaakt door de onoplettendheid van een loodgieter die tussen de middag een brandende vuurpot in de dakgoot had laten staan. Van wat eens de trots was van de stad resteerde een ruïne. De kerk werd in 1842-‘44 in ingekorte vorm herbouwd naar ontwerp van de Haarlemse architect K.G. Zocher. Geheel volgens de mode van die tijd kreeg de voorgevel een neoclassicistisch aanzien met vier forse Ionische zuilen die een driehoekig fronton droegen. In 1878 sloeg het noodlot weer toe en brandde ook dit kerkgebouw af, nu na een blikseminslag in de toren.

De Grote Kerk na de brand van 1878

Nog herkenbaar is het door Zocher ontworpen klassieke front met vier forse zuilen; het fronton boven de zuilen en de bovenste torengeleding hebben de brand niet overleefd. De zuidgevel rechts is nog middeleeuws. (foto Westfries Archief)

De Grote Kerk na de brand van 1878

Prijsvraag

Voor het ontwerp van de huidige Grote Kerk werd een besloten prijsvraag onder vier architecten uitgeschreven. Na een twijfelachtig verlopen procedure kwam Constantijn Muysken als winnaar uit de bus. Op 15 maart 1881 vond de aanbesteding plaats waarna het werk gegund werd aan aannemer Simon Wit uit Oterleek. De bestaande torenromp werd tot ongeveer 20 meter hoogte hergebruikt en voorzien van een nieuwe ommetseling. Het kerkinterieur kreeg een T-vormige opzet met rondom een galerij. Op 4 november 1883 werd de nieuwe kerk ingewijd.

Werkzaamheden aan de oorspronkelijke toren

(foto Westfries Archief)

Werkzaamheden aan de oorspronkelijke toren

Klokkentoren

De huidige toren werd oorspronkelijk bekroond door een speelse, opengewerkte spits. In 1938-’39 is deze wegens bouwvalligheid vervangen door de huidige, strakke opvolger. Ook werd toen de bovenste klokkenzolder uitgebouwd en voorzien van extra galmgaten om een carillon te kunnen plaatsen. Lang hebben de inwoners er niet van kunnen genieten: vier jaar later liet de Duitse bezetter de klokken weghalen om omgesmolten te worden tot wapentuig. Vijftien kleine klokken werden in 1947 teruggevonden en maken deel uit van het in 1950 geplaatste huidige carillon.

Huidig gebruik

De Grote Kerk heeft tot de sluiting in 1968 als kerk dienst gedaan. In de jaren zeventig dreigde sloop, maar door particulier initiatief is het gebouw in 1985 gerestaureerd en verbouwd tot twee winkels in de kerkruimte en 32 woningen in de nevenruimten en de kap.

Publicatiedatum: 04/04/2012