‘Verkade’ tile mozaique – Foto: Pim Stouten via Flickr

‘Verkade’ tile mozaique – Foto: Pim Stouten via Flickr

Verenigingen

De werknemers van Verkade gebruikten het recht op vrije tijd voor doeleindes die exemplarisch zijn voor zovele bedrijven in de regio: de oprichting van diverse verenigingen. Na het maken van diverse soorten koekjes, zoutjes, chocolade, ontbijtkoek, beschuit en knäckebröd was het tijd voor ontspanning. Zo kwam er een heus Verkade Voetbalteam, een tennisclub, een bowlingteam en een volleybalteam. Ook bestond  amusementsclub ‘de Ruyter’ die tussen 1945 en 1966 verschillende toneelstukken opvoerde. Een van de bekendste verenigingen die voortkwam uit de Verkadefabrieken is de Verkadeharmonie die vele drukbezochte optredens verzorgde en evenementen als voetbalwedstrijden opluisterde.

Zaandam Voetbalclub Verkade in 1926 – Foto: collectie Gemeentearchief Zaanstad

Zaandam Voetbalclub Verkade in 1926 – Foto: collectie Gemeentearchief Zaanstad

Steun van bovenaf

De leidinggevenden binnen de fabrieken van Verkade steunden deze initiatieven door de aanleg van een sportterrein, tennisbanen en een recreatiezaal waar de harmonie kon repeteren. Voor het bedrijf betekende deze gezamenlijke ontspanning een bevordering van het onderlinge begrip tussen de werknemers, iets dat de samenwerking en de communicatie binnen het bedrijf ten goede zou komen. Niet alleen repetitie- en sportruimtes waren nodig, ook moesten alle verenigingen worden voorzien van een repertoire, waar uitgevers voor nodig waren. In Wormerveer en Zaandijk bevonden zich destijds twee van de grootste distributeurs van Nederland, Molenaars Muziekcentrale en Toneelfonds Heijnis.

Zaandam Verkade Harmonie ( en drumband) Zaandam, met vaandel en instrumenten, opgericht op 6 mei 1927 – Collectie Gemeentearchief Zaanstad

Zaandam Verkade Harmonie ( en drumband) Zaandam, met vaandel en instrumenten, opgericht op 6 mei 1927 – Collectie Gemeentearchief Zaanstad

Een geduchte concurrent

De opkomst van de televisie in de jaren zestig vormde een geduchte concurrent voor de verschillende verenigingen die de Zaanstreek inmiddels rijk was, waaronder die van Verkade. De amateurkunstenaars annex arbeiders probeerden hun leden en publiek vast te houden door middel van een bijzondere repertoirekeuze en vernieuwing. In een aantal gevallen lukte dit, maar de zalen werden steeds leger.

Industrieel Erfgoed

2015 is benoemd tot het Europese jaar van het Industrieel Erfgoed. Oneindig Noord-Holland vertelt aan de hand van dit themajaar de geschiedenis van het Noordzeekanaalgebied en de Zaanstreek. De provincie Noord-Holland is hierin een belangrijke partner omdat zij het industrieel erfgoed wil behouden en de beleving hiervan door haar bewoners en bezoekers zo breed mogelijk maken. Dit verhaal is onderdeel van deze campagne. Klik hier voor het overzicht van alle verhalen.

Het industrieel erfgoed van Noord-Holland wordt in de schijnwerpers gezet met het Festival Industrie Cultuur. De festivalactiviteiten vertellen het verhaal van de industrie toen en nu. Van historische windmolens aan de Zaan tot de staalindustrie in IJmuiden, iedereen is uitgenodigd industriecultuur van Noord-Holland te beleven op verschillende en verrassende manieren. Het festival concentreert zich hierbij vooral op de Zaanstreek en het Noordzeekanaalgebied, waar de industriële motor van de metropoolregio zich bevindt.

Meer informatie en alle activiteiten van het Festival Industrie Cultuur zijn te vinden op http://www.festivalindustriecultuur.nl/.

Auteur: Eva Bleeker

Bronnen

Botterman, Lips en Verkade, Honderd Jaar Verkade, 1886 – 1986 (Zaandam, 1986).

Canon van de Zaanstreek, de Zaanstreek in het Weekend

Publicatiedatum: 02/04/2015