2 min

Dikte teken van welvaart

Het gevolg van al deze overdadige eterij was natuurlijk een dikke buik, maar dat werd juist gezien als teken van welvaart. Daar was men trots op. De heren spanden dan ook graag een brede sjerp over het dikste gedeelte van hun buik om maar te laten zien hoe goed ze het hadden. Wie nog meer wilde laten zien van zijn persoonlijke welvaart liet zich portretteren te midden van allerlei heerlijkheden. Ook werden er stillevens geschilderd van dode dieren en speciale groenten, fruit en kruiderijen die werden gebruikt bij de bereiding van de maaltijd. Die schilderijen geven ons nu veel informatie over de eetgewoonten van onze rijkere voorvaderen.

Schuttersstuk door Jan Albertsz. Rotius, 1652.

Beeld: Westfries Museum, Hoorn.

Schuttersstuk door Jan Albertsz. Rotius, 1652.

Minderen vanaf de kansel

Of dit luxe leven en de braspartijen wel pasten bij een goede christelijke levensstijl, werd al vrij snel betwijfeld door de dominees. Misschien ook omdat hun inkomsten hen nimmer in staat zouden stellen er zo goed van te leven, waren zij de eersten die vanaf de kansel een gematigd leven propageerden. Deze boodschap vond zeker weerklank onder een deel van de rijken. Ook zij lieten nog steeds hun huizen en maaltijden schilderen, maar dan met de boodschap ‘dat het ook wat minder kon’. De gewone man had immers vaak maar een enkele maaltijd op een dag: een stuk brood met reuzel of een kom gortepap. Op de groentenmarkten kon hij zijn schrale dieet wat aanvullen met wortels en knollen, maar daar ‘winkelden’ ook de keukenmeiden van de welgestelden op zoek naar weer iets nieuws.

Rijke lekkerbekken getoond

Een overzichtstentoonstelling in het Westfries Museum in 2011 liet schilderijen van zowel de ingrediënten als de rijk gedekte tafels zien. Ook was er volop aandacht voor degenen die aan mochten zitten aan een dergelijke rijke dis. We zien daar ook hun servies, glaswerk en zilveren bestek.

Boek

De expositie was samengesteld door de Amerikaanse kunsthistorica Donna Barnes en werd vergezeld door een bijbehorend boek waarin oud-directeur Ruud Spruit onder andere vertelt over de voedselproductie in West-Friesland in de 17e en 18e eeuw. Ook in het Museum van de Twintigste eeuw (een aanrader!) en het Affichemuseum werd in dat jaar aandacht geschonken aan het thema eten en drinken.

Publicatiedatum: 12/01/2011