Het huidig sluizencomplex in IJmuiden

Bron: Wikimedia Commons

Het huidig sluizencomplex in IJmuiden

Zuidersluis (1876)

Al tijdens de aanleg van het Noordzeekanaal waren er discussies over de sluizen. De Amsterdamse haven wilde een zo groot mogelijke sluis, maar de overheid, die betaalde, was terughoudender. Door een onderzoekscommissie werd geadviseerd om twee schutsluizen aan te leggen en een uitwateringssluis. De raad volgde het advies en besloot tot de aanleg van twee sluizen, waarvan de grootste 12 meter breed, 7,75 meter diep en 120 meter lang werd. Het waren dubbelkerende zeesluizen met puntdeuren, waardoor ze zowel bij eb als bij vloed te gebruiken waren. De meeste schepen van die tijd konden de grote sluis zonder problemen passeren.

Middensluis (1896)

Niet lang na de opening speelden er twee problemen. Ten eerste was de eerste grote sluis te krap voor de nieuwe schepen. Ten tweede voldeed het gemaal aan de andere kant van het kanaal, bij Schellingwoude niet. Tijdens het spuien konden de twee sluizen niet gebruikt worden voor de scheepvaart, wat zorgde voor lange wachttijden. Daarom werd nog geen tien jaar na de opening van de eerste sluis een ontwerp gemaakt voor een derde en grotere sluis: 205 meter lang, 25 meter breed en 8,50 meter diep. Voor de zekerheid werd de lengte zelfs gerekt tot 225 meter en de diepte tot 10m. De nieuwe sluis werd verder landinwaarts gelegd om schepen minder bloot te stellen aan de zeedeining. De sluis werd in 1896 in gebruik genomen en was tot de opening van de sluis in het Panamakanaal in 1913 de grootste ter wereld.

De Opening van de Noordersluis

Bron: Beeldbank Noord-Hollands Archief

De Opening van de Noordersluis

Noordersluis (1929)

Ook de Middensluis voldeed al snel niet meer aan de eisen en in 1921 werd besloten weer een nieuwe sluis aan te leggen die zeven jaar later klaar was. Het werd wederom de grootste schutsluis ter wereld: 400 meter lang, 50 meter breed en 15 meter diep. Hij kwam nog verder landinwaarts te liggen en er werd een nieuw toeleidingskanaal gegraven, om te zorgen dat de grote schepen zonder te veel hinder voor de sluis konden komen. Door dit nieuwe kanaal kwam het fort bij IJmuiden, dat was aangelegd als kustfort om de sluizen te beschermen, op een eiland te liggen. Pas vanaf 1960 kon de sluis optimaal gebruikt worden nadat het Noordzeekanaal was verdiept en verbreed.

Het schip de Stella in de Noordersluis in IJmuiden

Bron: Flickr

Het schip de Stella in de Noordersluis in IJmuiden

De nieuwe sluis (2019)

In 2029, 100 jaar na de aanleg, bereikt de Noordersluis zogezegd het einde van zijn technische levensduur. Omdat ook deze sluis ondertussen te klein is geworden voor de huidige scheepvaart zal er wederom een nieuwe sluis worden gebouwd. De nieuwe sluis wordt 500 meter lang, minimaal 65 meter breed en 18 meter diep en komt tussen de Noorder- en Middensluis te liggen. Op deze manier kan de Amsterdamse havenregio haar internationale allure behouden, wat niet alleen belangrijk is voor Amsterdam en Noord-Holland maar ook voor de Nederlandse economie en die van Europa. Het besluit is in december 2014 genomen en de bedoeling is dat de sluis in 2019 gerealiseerd is.

Industrieel erfgoed

2015 is benoemd tot het Europese jaar van het Industrieel Erfgoed. Oneindig Noord-Holland vertelt aan de hand van dit themajaar de geschiedenis van het Noordzeekanaalgebied en de Zaanstreek. De provincie Noord-Holland is hierin een belangrijke partner omdat zij het industrieel erfgoed wil behouden en de beleving hiervan door haar bewoners en bezoekers zo breed mogelijk maken. Dit verhaal is onderdeel van deze campagne. Klik hier voor het overzicht van alle verhalen.

Het industrieel erfgoed van Noord-Holland wordt in de schijnwerpers gezet met het Festival Industrie Cultuur. De festivalactiviteiten vertellen het verhaal van de industrie toen en nu. Van historische windmolens aan de Zaan tot de staalindustrie in IJmuiden, iedereen is uitgenodigd industriecultuur van Noord-Holland te beleven op verschillende en verrassende manieren. Het festival concentreert zich hierbij vooral op de Zaanstreek en het Noordzeekanaalgebied, waar de industriële motor van de metropoolregio zich bevindt.

Meer informatie en alle activiteiten van het Festival Industrie Cultuur zijn te vinden op http://www.festivalindustriecultuur.nl/.

Auteur: Saskia Groeneboer

Bronnen

– IJmuiden Actueel
– Rijkswaterstaat – Water – Plannen en Projecten
– Port of Amsterdam – Nieuwe Grote Zeesluis
– NPO Geschiedenis – Bouw Noordersluis IJmuiden

Publicatiedatum: 06/05/2015