2 min

De Anna in Nes

Nes aan de Amstel als plaatje. Een oude prentbriefkaart met de Anna prominent in beeld. In die tijd, ruim een halve eeuw geleden, kende het dorp nog tal van middenstanders. Dat is inmiddels voltooid verleden tijd.rCollectie Evert Zuiderent, Amstelveen

c1aa6c3b2cb442482e95248fdf023ec74c08f3ea

Van Schaik: ‘Nes betekent Neus; het is een veldnaam die aanduidt dat een stuk grond met een punt het aangrenzende water insteekt. Die punt is in dit geval bijna niet meer terug te vinden in het landschap. Met die nes of neus is wat vreemds aan de hand. Het is als gehucht ontstaan in de omgeving van de Nessersluis, de plek waar nu een pont over de Amstel vaart.’De woonkern van Nes ligt nu minstens een kilometer noordelijker, vertelt Van Schaik. Waar Nes nu ligt, bestond vanouds de Zwaluwenbuurt. Waarom is Nes naar die Zwaluwenbuurt verhuisd? Van Schaik, kenner van Amstellands historie, weet het niet: ‘Het is een onbeantwoorde vraag.’ Schuilkerkje‘Nadat de Hervorming in deze streek haar beslag kreeg – dat is omstreeks 1580 – waren katholieken voorlopig niet vrij hun geloof openlijk te beleven. Maar te Nes, dat enigszins geïsoleerd lag ten opzichte van de rest van de wereld, bleven velen de oude kerk trouw. Daar werd dan ook al vrij vroeg een schuilkerkje ingericht.’Van Schaik vertelt dat anderhalve eeuw later het kerkgebouw een zichtbaar teken werd in het dorp, ‘al had dit godshuis bescheiden afmetingen. Dat werd anders toen men ruim een eeuw later de forse neogotische kerk in gebruik nam. Het was een ontwerp van de architect Jos. Cuypers. Dit 120 jaar oude gebouw is nog steeds beeldbepalend voor het silhouet van Nes.’

Ploeteren door de sneeuw

Hoe afgelegen Nes aan de Amstel kan zijn wisten de dorpelingen vroeger maar al te goed. In barre winters was het ploeteren over de Amsteldijk door de sneeuw. Op de achtergrond, als baken, de stoere toren van de Urbanuskerk.rFoto collectie Noord-Hollands Archief

f23c787d9fd28c8639f9f4659dc57899318d2c6f

‘In de periode van het rijke roomse leven werkte een kerkgebouw ook enigszins als een magneet,’weet Van Schaik. Oudere mensen woonden graag in de schaduw van het gebouw zodat zij in staat waren de mis veelvuldig bij te wonen. Mede daardoor is het te verklaren dat de Nesser gemeenschap tot aan het midden van de 20steeeuw bijna voor 100% rooms-katholiek was.’‘De toenemende ontkerkelijking bracht daar verandering in en de bouw van meer dan 100 nieuwe woningen in korte tijd versterkte die ontwikkeling nog eens. Die nieuwe Nessers waren veelal Amstelveners en Amsterdammers die hun hart hadden verpand aan een kleinschalige woongemeenschap. Maar de kerk had geen magnetische werking op hen.’ Armelijk verleden uit beeld‘Behalve deze nieuwbouw zijn er in de loop van de tijd ook oude, veelal krottige woningen, die een merkteken droegen van het armelijke verleden, verdwenen en vervangen door royale onderkomens.’ Peter van Schaik vertelt in zijn column voor rtvAmstelveen dat Nes tegenwoordig een aantrekkelijk woningbestand heeft.‘Maar bij alle veranderingen is in het dorp ook veel hetzelfde gebleven. De Amstel stroomt er nog onveranderlijk langs en accentueert daarmee de bijzondere ligging in een weids polderlandschap.’

Publicatiedatum: 14/11/2011