Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

Sloterdijk: van trekschuit tot druk vervoersknooppunt

Het is een onstuimige dag in januari 1629. Keurvorst Frederik V van de Palts is met zijn 15-jarige zoon op weg van Haarlem naar Amsterdam om daar de schatten van de Zilvervloot van Piet Heijn te bewonderen. Zover komt het echter niet. Door forse windstoten komt het schip in aanvaring met een waterschuit. Het schip zinkt en de keurvorst kan nog net worden gered. Zijn zoon en drie leden van zijn gevolg overleven het ongeluk niet.

Trekvaart Amsterdam – Haarlem

Dit ongeval is voor het stadsbestuur van Amsterdam aanleiding om iets te doen aan de gebrekkige verbinding tussen Amsterdam en Haarlem. Er is wel een verbinding met Haarlem via Spaarnwoude en binnenwegen, maar de weg is zo slecht dat men meestal per schuit gaat (over IJ en Spaarne).  Zeker bij slecht weer is dat een gevaarlijke tocht. In 1632 wordt een weg naar Haarlem aangelegd en tegelijk een trekvaart gegraven voor de trekschuit. De trekschuit is een klein smal vaartuig, waarmee passagiers van de ene naar de andere plaats worden getrokken. In het begin wordt de schuit getrokken door mensen, later door paarden die op het pad langs de vaart lopen (jaagpad).

Gezicht op Halfweg met de trekschuit naar Amsterdam

Gezicht op Halfweg met de trekschuit naar AmsterdamGezicht op Halfweg met de trekschuit naar Amsterdam

Spoorverbinding Amsterdam – Haarlem

Ook voor scheepvaartverkeer zijn de verbindingen van en naar Amsterdam traag en onzeker. Overal heeft het scheepvaartverkeer hinder van ondiepten, bruggen, tollen en sluizen. Een vrachtvaart tussen Gouda en Amsterdam kan wel vier tot zes dagen duren. In de jaren 1821-1825 verbetert het Amsterdams stadsbestuur op aandringen van de Amsterdamse Kamer van Koophandel  een aantal vaarverbindingen. Deze verbeteringen verliezen echter al snel hun betekenis. De eerste spoorlijn (voor personenvervoer) naar Haarlem is in 1839 voltooid en direct een succes.

Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij t.g.v. opening spoorweg van Amsterdam naar Haarlem

Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij t.g.v. opening spoorweg van Amsterdam naar HaarlemHollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij t.g.v. opening spoorweg van Amsterdam naar Haarlem

Amsterdam knooppunt handelswegen

De scherpe markering tussen stad en platteland is sterk vervaagd door alle nieuwe vervoersmogelijkheden. En de spoorverbindingen dragen nog eens extra bij aan het openbreken van de stad. Amsterdam wordt een nieuw knooppunt van waterwegen en vooral spoorlijnen.

“Sloterdijk”

“Sloterdijk”

Sloterdijk

Sloterdijk is zo’n belangrijk spoorwegknooppunt. Ooit was Sloterdijk een klein dorp aan de spoorweg Amsterdam-Haarlem. Sinds 1921 is het onderdeel van Amsterdam. Tot in de jaren ’80 van de negentiende eeuw is er nog geen mogelijkheid om per trein Amsterdam te bereiken vanuit Sloterdijk. In 1882 is een stoomtramlijn geopend en pas sinds begin twintigste eeuw ligt hier de eerste elektrische tramlijn. Een gedeelte van het oude dorp Sloterdijk wordt al snel gesloopt ten behoeve van de bouw van een station. Halverwege de twintigste eeuw stopt de eerste trein op de nieuwe halte.

Auteur: Eva van Dijk

’t Dorp Slooterdyk

't Dorp Slooterdyk’t Dorp Slooterdyk

Dit verhaal is onderdeel van de IJdijkenroute. Amsterdam en haar achterland danken hun bestaan aan de dijken die grotendeels zijn aangelegd rond de dertiende eeuw. Ze bescherm(d)en het land tegen het water. Vandaag de dag zijn veel van deze dijken nog terug te vinden in het landschap. In de stad zijn het levendige stadsstraten geworden, vol bijzondere plekken en verhalen. Volg de route met Oneindig Noord-Holland en ontdek de verborgen verhalen van de IJdijken!

Publicatiedatum: 14/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.