Verfmolen De Kat

Zaanse Schans, verfmolen De Kat gezien vanaf het bruggehoofd, april 2008. Bron: Wikimedia Commons, Quistnix

Verfmolen De Kat

Het begin van De Kat

In 1646 werd er een verfmolen opgericht, waar een windbrief voor werd verleend aan Adriaen Gerritsz. van Someren, die hem het recht gaf met de molen wind te ‘vangen’. De molen werd rond 1689 tot oliemolen verbouwd en ging een kleine honderd jaar later door een brand verloren. Hierna werd de molen in 1782 in korte tijd weer opgebouwd. In 1904 verkocht de familie Honig de molen aan de firma Vis Pz. en werd het bouwerk tot stellinghoogte afgebroken. De onderbouw en schuur van de molen werden gebruikt als opslag- en droogplaats voor krijt.

Opbouw verfmolen De Kat

Zaandam, Zaanse Schans, Kalverringdijk Opbouw Verfmolen “De Kat” in 1959. Bron: Zaanstad Gemeentearchief, collectie Houten R van Koog aan de Zaan

Opbouw verfmolen De Kat

Een stukje van de De Duinjager

In 1960 kwam er een achtkantige bovenkruier boven op de in 1904 achtergebleven stelling en werd de molen weer tot verfmolen ingericht. Deze bovenachtkant van verfmolen ‘De Kat’ kwam van een andere molen, namelijk molen ‘De Duinjager’ die in 1696 door Adam Jansz. Duijn als snuifmolen aan het Oostzijderveld was gebouwd. Net als De Kat ging de Duinjager in 1781 in vlammen op om vervolgens weer te worden opgebouwd. Toen De Duinjager in 1959 moest wijken voor stadsuitbreiding, werd de bovenkant naar De Kat verplaatst.

Verfmolen De Kat 1980

Verfmolen de Kat, links molenaar Piet Kempenaar en rechts George van Leeuwen. Bron: Zaanstad Gemeentearchief, collectie Houten R van Koog aan de Zaan

Verfmolen De Kat 1980

Een wereldberoemde verfmolen

Beide molens waar de huidige ‘De Kat’ uit is opgebouwd, deden lange tijd dienst als verfmolen. De Kat is daarnaast een tijd ingericht geweest voor de productie van plantaardige oliën en in De Duinjager werden achtereenvolgens verfhout, krijt en brokken steenkool vermalen. Na de verbouwing werd de molen in 1969 tijdelijk gebruikt voor het zeven van zaagsel, waarna het toerisme een grote rol kreeg en de molen onder Sjors van Leeuwen en Piet Kempenaar weer gebruikt werd voor verfstoffen en krijt. Kunstenaars en andere geïnteresseerden uit binnen- en buitenland komen voor deze producten naar De Kat, die zich inmiddels heeft gespecialiseerd in de productie van hoogwaardige verf.Auteur: Liza Koppenrade

Bronnen

Nederlandse molendatabase, geraadpleegd op 15 april 2015, via: http://www.molendatabase.nl/nederland/molen.php?nummer=753

Verfmolen De Kat, historie, geraadpleegd op 15 april 2015, via: http://www.verfmolendekat.com/historie/

De Zaansche Molen, De Kat 1646, geraadpleegd op 15 april 2015, via: http://zaanschemolen.nl/molen/de-kat/

Industrieel Erfgoed

2015 is benoemd tot het Europese jaar van het Industrieel Erfgoed. Oneindig Noord-Holland vertelt aan de hand van dit themajaar de geschiedenis van het Noordzeekanaalgebied en de Zaanstreek. De provincie Noord-Holland is hierin een belangrijke partner omdat zij het industrieel erfgoed wil behouden en de beleving hiervan door haar bewoners en bezoekers zo breed mogelijk maken. Dit verhaal is onderdeel van deze campagne. Klik hier voor het overzicht van alle verhalen.

Het industrieel erfgoed van Noord-Holland wordt in de schijnwerpers gezet met het Festival Industrie Cultuur. De festivalactiviteiten vertellen het verhaal van de industrie toen en nu. Van historische windmolens aan de Zaan tot de staalindustrie in IJmuiden, iedereen is uitgenodigd industriecultuur van Noord-Holland te beleven op verschillende en verrassende manieren. Het festival concentreert zich hierbij vooral op de Zaanstreek en het Noordzeekanaalgebied, waar de industriële motor van de metropoolregio zich bevindt.

Meer informatie en alle activiteiten van het Festival Industrie Cultuur zijn te vinden op http://www.festivalindustriecultuur.nl/.

Publicatiedatum: 15/04/2015