Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

Waagplein

Na het succesvol doorstane Beleg in 1573 kreeg Alkmaar in 1581 als beloning voor de betoonde ‘getrouwigheit’ de inkomsten van de Waag. Een periode van voorspoed brak aan. Meren rondom Alkmaar werden drooggemaakt. De zuivelmarkt werd steeds belangrijker. Sierick Siersma schreef in 1652 in zijn beschrijving van Alkmaar – in druk verschenen bij de stadskaart van Joan Blaeu - , dat er steeds meer kaas werd aangevoerd, jaarlijks vaak rond de 500.000 pond. De kazen werden gemaakt door de boeren rondom Alkmaar, die ze vervolgens op de stedelijke kaasmarkt verkochten. Om ruimte voor de markt te krijgen, werd het Waagplein in de loop der eeuwen steeds groter gemaakt. Diverse woonhuizen aan de randen van het plein werden afgebroken om meer ruimte te krijgen. Dit proces ging door tot in de 19de eeuw. Na de opkomst van de fabrieksmatige kaasproductie in de 20ste eeuw, resteerde voor de Alkmaarse kaasmarkt alleen nog een toeristische functie. Hoe dan ook, nog altijd klinkt van midden april tot midden september elke vrijdag om 10.00 uur de bel als startsein voor de kaasmarkt!

Book 1 min

J. Schenk, Waagplein te Alkmaar, ca. 1725

Regionaal Archief Alkmaar.

7a9df8b3208a0696a5e94c6744c7d29db07d270e7a9df8b3208a0696a5e94c6744c7d29db07d270e

Waagplein, ca. 1900

Regionaal Archief Alkmaar.

773868a4e47f7a549f43a09bec80391bde145259773868a4e47f7a549f43a09bec80391bde145259

Waagplein, 1902

Regionaal Archief Alkmaar.

7280b3a63da9dd805fadb289842092c2d2fdbcf67280b3a63da9dd805fadb289842092c2d2fdbcf6

Ansichtkaart van het Waagplein, ca. 1960

Regionaal Archief Alkmaar.

adaed3b4eb0b51a5a0ff38756766bd36cb8d3efaadaed3b4eb0b51a5a0ff38756766bd36cb8d3efa

Waaggebouw

Het gebouw dateert uit de 14de eeuw en had oorspronkelijk de bestemming van Heilige Geestkapel. In het naastgelegen Heilige Geestgasthuis konden arme reizigers gedurende drie dagen en nachten gratis onderdak krijgen. Ook werden er zieken verpleegd. In 1566 gaf de bisschop van Haarlem toestemming om het Heilige Geestgasthuis in te richten tot waaghuis. In 1581 schonken Willem van Oranje en de Staten van Holland het waagrecht, tot dan toe eigendom van de grafelijkheid, aan Alkmaar wegens de betoonde ‘getrouwigheit en vroomigheit’ in de strijd tegen de Spanjaarden. In 1582/’83 werd de voormalige kapel verbouwd tot waaggebouw. Op de plaats van het koor van de voormalige kapel verrees een weeghal, voorzien van een rijk versierde gevel. In de jaren 1595/’99 werd het gebouw vervolgens voorzien van een hoge stenen toren, waarvan de vorm sterk overeen komt met die van de toren van de Oude Kerk te Amsterdam. De in 1583 op het nieuwe waaggebouw aangebrachte tekst ‘S.P.Q.A. RESTITUIT VIRTUS ABLATAE JURA BILANCIS (‘Regering en volk van Alkmaar. Dapperheid heeft de ontnomen waagrechten in ere hersteld’) herinnert aan de schenking van het waagrecht.

Het waaggebouw. Technische tekening, 1888

Regionaal Archief Alkmaar.

9d078a5011921cfce9286cd1bad64eb9d5a2f1449d078a5011921cfce9286cd1bad64eb9d5a2f144

Waag, 1885

Regionaal Archief Alkmaar.

b7b91b21ac03a054ad832a43afc7e473281919c3b7b91b21ac03a054ad832a43afc7e473281919c3

Waag, ca. 1900

Regionaal Archief Alkmaar.

25b7bf8aa2892efd290ee343549a6d8d60556c7f25b7bf8aa2892efd290ee343549a6d8d60556c7f

Het wegen van de kazen in de Waag, 1925

Regionaal Archief Alkmaar.

ea660cbebba20ea1eb640d5fc0b2ad79c970668fea660cbebba20ea1eb640d5fc0b2ad79c970668f

Publicatiedatum: 07/07/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Lees meer verhalen