Nederland krijgt een Nationaal Holocaust Museum. In Amsterdam is het Joods Cultureel Kwartier bezig met het oprichten van een museum dat het hele verhaal van de Holocaust in Nederland zal vertellen. Af is het museum nog niet, wel zijn er al tijdelijke tentoonstellingen te zien. In de huidige tentoonstelling vertelt kunstenaar Jeroen Krabbé met een reeks schilderijen het verhaal van zijn grootvader die de Holocaust niet overleefde.
>
4 min
Ofschoon de onthullende ontleedkunde van Nicolaes Tulp de wetenschap opzienbarende diensten heeft bewezen of niet, Rembrandts Anatomische Les van Dr. Nicolaes Tulp heeft de zeventiende-eeuwse medicus voor altijd op de kaart gezet als een Europese vermaardheid. Tulp heeft echter wel meer gedaan dan het demonstreren van de buigspieren van de vingers van een geëxecuteerde dief in de Waag in Amsterdam. Hij bundelde zijn inzichten, observaties en opgedane kennis van de geneeskunde samen in zijn Observationes Medicae (1641), maar heeft ook als politicus zijn invloed uitgeoefend. En wel als burgemeester van Amsterdam! Wie was Nicolaes Tulp en hoe zag zijn leven als geneesheer en magistraat eruit?
> 5 min
Op elke verdieping van het Rijksmuseum vind je er minstens één en elke keer als je het museum bezoekt, is de kans groot dat ze weer anders zijn ingericht. Het Rijksprentenkabinet van het Rijksmuseum is een van de belangrijkste verzamelingen Nederlandse teken- en prentkunst ter wereld, maar vanwege de kwetsbaarheid van het materiaal kunnen de objecten niet permanent bloot staan aan het licht en de camera’s van toeristen. Vandaar de wisselexposities. Elke vier maanden wordt er in de vijf prentenkabinetten verspreidt door het museum een nieuwe blik geworpen op de schatten die anders voor het publiek verborgen blijven in de geklimatiseerde depots van het museum. De getoonde selectie fraaie afbeeldingen vallen onder een thema en de komende periode is dat: ‘prenten en consumenten’. Hoe gingen we vroeger om met gedrukte werken? Wat is het resultaat van de creativiteit die op de prenten werd losgelaten?
> 8 min
Is het jou wel eens opgevallen dat grachtenpanden in Amsterdam vaak naar voren hellen? Of heb je wel eens een pand gezien dat, vreemd genoeg, naar achteren leunt? Eigenlijk staan de meeste grachtenpanden schots en scheef. Dat is niet omdat de huizen verzakt zijn, ze zijn bewust zo gebouwd. Maar waarom?
> 3 min
Tegenover het drukbezochte Anne Frank Huis vind je de fleurige etalage van het ‘Amsterdam Tulip Museum’. Ondanks dat de naam van het tulpenmuseum prominent op de gevel staat, lijkt het op het eerste gezicht te gaan om enkel een pittoreske souvenirwinkeltje volgestouwd met bloembollen, tulpenboekenleggers, tulpentegels, tulpensjaals, – tassen, -theedoeken en meer, maar schijn bedriegt. Loop verder de winkel in, neem een smal wenteltrapje naar beneden en waan je in het verleden van de uiterst intrigerende tulp.
> 3 min
“Amsterdam die grote stad, die is gebouwd op palen. En als die stad eens ommeviel, wie zou dat dan betalen?” Een bekend versje over het netwerk van grachten, heren- en pakhuizen, oude kerken en smalle straatjes rond de Amstel en aan het IJ. En nog behoorlijk accuraat ook! Op het eerste gezicht lijkt het misschien niet meer dan een broodje aap of een sprookje. Als je door de stad loopt, hoef je immers niet langs houten palen omhoog te klimmen om een drankje te halen in je favoriete café. Het is echter geen fictie. Amsterdam is daadwerkelijk op palen gebouwd om te voorkomen dat de monumentale binnenstad niet wegzakt in de zachte grond. Maar of de hoofdstad ook zou kunnen omvallen?
> 2 min
De Oude Kerk van Amsterdam is een imponerend bouwwerk. Lopend over de graven van Hollanders uit vroegere tijden weet je niet waar je moet kijken in dit oudste gebouw van Amsterdam. Achter elke steen, elk raam en elk kunstwerk zit een verhaal. Om die verhalen zichtbaar te maken heeft de Oude Kerk een luisterroute gemaakt met Halina Reijn. Geen audiotour zoals je die gewend bent uit musea, maar een geluidswandeling door de ‘oudste stilte van Nederland’.
> 2 min
Het Verzetsmuseum in Amsterdam gaat over gewone en bijzondere mensen, in Nederland en Nederlands-Indië, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hier ervaar je wat het betekent om je vrijheid en rechten te verliezen en in angst te leven. En dat het belangrijk is om je te verzetten tegen onderdrukking en op te komen voor mensen die gevaar lopen, toen en ook nu. Bekijk hier de geschiedenis van het Nederlandse verzet aan de hand van vijf museumstukken met een bijzonder verhaal.
> 5 min
De oudste vermelding van Amsterdam is in een document van 1275. Floris V besluit in dit document dat de bewoners van ‘Amstelledamme’ geen tol meer hoeven te betalen. In de hoofdstad vind je nu geen gebouwen meer uit die tijd. Mede door een aantal verwoestende stadsbranden zijn veel panden verloren gegaan. Toch zijn er nog veel bijzondere en enkele hele oude huizen in de stad. Dit zijn de drie oudste (houten) huizen van Amsterdam.
> 3 min
Tot voor kort zaten er nog prostituees achter de ramen in de Sint Annenstraat op de Wallen. Nu wacht een ander soort verrassing voor de nietsvermoedende voorbijgangers die door de ramen gluren. De voormalige peeskamers zijn omgetoverd tot stijlvol ingerichte ruimtes, met negentiende-eeuwse decorstukken, spiegelvloeren en schilderijen. Het is een initiatief van het Van Gogh Museum, ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘Lichte zeden’, over prostitutie in de Franse beeldende kunst uit de negentiende eeuw.
> 4 min
Het archeologische zoekwerk bij de aanleg van de Noord/Zuidlijn heeft een fraaie voorraad van ruim 700.000 objecten opgeleverd. Een deel van deze schat wordt straks in een kunstinstallatie tussen de roltrappen bij station Rokin gepresenteerd. Tienduizenden zorgvuldig gesorteerde objecten nemen je in dit kunstwerk mee op reis door het verleden van Amsterdam: van zeventiende-eeuwse scheepshaken tot aan plastic patatvorkjes.
> 2 min
“Schuitje varen, theetje drinken, varen we naar de overtoom, drinken we zoete melk met room, zoete melk met brokken, kindje mag niet jokken.” Wie kent dit deuntje niet? ‘Schuitje varen’, is een van de vele (bijna 800!) klassieke, anonieme kinderliedjes en bakerrijmpjes die in de negentiende eeuw door de Nederlandse wetenschapper, Johannes van Vloten, in een kinderliedboek werden verzameld. Maar wat is een overtoom? En wat hebben het schuitje, de thee en de zoete melk met room ermee te maken?
> 2 min
Amsterdam is altijd een ‘kraamkamer, laboratorium en doorvoerhaven’ voor kunstenaars geweest. En daarom laat het Amsterdam Museum honderd kunstwerken uit de afgelopen eeuw zien.
> 4 min
Het begon als studiecollectie voor academici geïnteresseerd in archeologie, maar inmiddels is het Allard Pierson Museum in Amsterdam een volwaardig museum geworden voor iedereen die meer wil weten over de oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen.
> 5 min
“Het rechte meisje dat vlak tegen de muur zich bekijkt in een klein spiegeltje, met om haar heen een palet van vlekkelooze en bewegingsloze schoonheid, de kleuren van de wand en kleeding. Dat was Breitner”, schreef de dichter en schrijver Albert Verwey in 1901. Dat jaar presenteerde George Hendrik Breitner zijn eerste grote overzichtstentoonstelling. Zeven schilderijen met een meisje in kimono waren bij de Amsterdamse kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae te zien. Nu, ruim honderd jaar later, heeft het Rijksmuseum voor het eerst de hele reeks schilderijen – dertien stuks – samengebracht in de tentoonstelling ‘Breitner: Meisje in Kimono’. Niet alleen kun je de tedere sensualiteit van de iconische werken aanschouwen, je ziet ook de kunstenaar aan het werk.
> 5 min
Een vervallen stad: dat was Amsterdam in de jaren zestig van de vorige eeuw. Je kunt je nu bijna niet meer voorstellen dat het straatbeeld in de hoofdstad van die tijd werd gedomineerd door afgebroken panden, huizen in de stutten en bouwvallen. Zo kon het niet langer, en er ontstond een plan om de stad krotvrij te maken. Maar hoe richt je een stad opnieuw in? Alles tegen de vlakte en nieuwe gebouwen? Of repareren wat al eeuwen bestaat? Gelukkig viel de keuze op de tweede optie. Een organisatie die het verwaarloosde Amsterdam liet opleven, is Stadsherstel. De zestigste verjaardag van deze organisatie vraagt om een bezoekje aan monumenten die je moet hebben gezien. Dit is onze top vijf.
> 3 min
Vincent van Gogh (1853-1890) bracht in totaal ongeveer 400 dagen door in Amsterdam. Het merendeel van die periode besteedde hij aan zijn studie: van mei 1877 tot juli 1878 woonde de toen 24-jarige Vincent in Amsterdam om zich voor te bereiden op het toelatingsexamen voor de opleiding theologie, hij wilde namelijk dominee worden. Maar Vincent van Gogh hield van kunst en naast zijn drukke studieschema vond hij genoeg tijd om de Amsterdamse musea te bezoeken. Ook al eerder, in de tijd dat hij bij kunsthandel Goupil werkte (1869-1876) en na 1880, toen hij zich volledig had toegelegd op het kunstenaarschap bezocht hij nog af en toe de beroemde collecties in de hoofdstad.
> 3 min
Wie kan er zeggen dat hij met een schip de wereld is rondgevaren? Of dat hij dankzij verschillende soorten vinken op de Galapagoseilanden heeft ontdekt dat diersoorten zich kunnen ontwikkelen en veranderen? Dat hij de wetenschap fundamenteel heeft veranderd? Vast niet veel mensen, maar de bioloog, geoloog en natuurhistoricus Charles Darwin in ieder geval wel. De wetenschapper had vaak contact met andere onderzoekers om meer bewijs te verzamelen voor zijn ideeën. Zo ook met de Amsterdamse dierentuin Artis, maar waarom?
> 3 min
Vanaf de straat is er niets wat verwijst naar de aanwezigheid van de gewijde ruimte op de zolder van het Amsterdamse grachtenpand. Als je niet weet dat die er zit, dan heb je hem waarschijnlijk nog nooit gezien. Het is de schuilkerk Ons’ Lieve Heer op Solder.
> 5 min
Peter Stuyvesant: wie kent hem niet? De beroemde bestuurder van de kolonie Nieuw-Nederland in de huidige Verenigde Staten vertrok in 1639 richting Curaçao, om daar als commissaris van de West-Indische Compagnie te werken. Het was een gevaarlijke tocht. De Fries was nog geen dertig jaar oud, maar wist niet zeker of hij de reis zou overleven. Om zijn bezittingen veilig te stellen, liet Stuyvesant een testament opmaken bij de Amsterdamse notaris H. Schaeff
> 2 min