Amsterdam

‘Een spetie van swarte boontjes’

Koffie is een van de populairste dranken in Nederland. Ooit werd de oosterse ‘coffydranck’ echter nog een merkwaardig drankje gevonden. De relatief dure curiositeit ontwikkelde zich in de loop van de zeventiende en achttiende eeuw van een typisch product voor handelaren en elite tot iets wat ook in de huishoudens van de middenklasse werd gezet en gedronken. In Amsterdam, het zeventiende-eeuwse wereldcentrum van de koffiehandel, vind je nu een bonte schakering aan koffietentjes en is er jaarlijks een koffiefestival met barista-wedstrijden, workshops, lezingen en nog veel meer waar koffieliefhebbers hun hart aan kunnen ophalen. Uit zo’n beetje iedere keuken komt het welbekende pruttelende geluid van één van de diverse soorten koffieapparaten die er bestaan en ‘een bakkie doen’ rond ‘koffietijd’ bij vrienden of in dat ene knusse café om de hoek, kent iedereen.

> 5 min

Van Gogh in Noord-Holland

Één van de beroemdste kunstenaars uit Nederland, Vincent van Gogh, is geboren in Zundert, overleden te Auvers-sur-Oise en heeft het grootse gedeelte van zijn leven gewoond en gewerkt in afwisselend Brabant, Den Haag, Drenthe, België en Frankrijk. Nadat hij in mei 1877 naar Amsterdam verhuisde om zich voor te bereiden op het staatsexamen, haakte de schilder nauwelijks een jaar later af en vertrok richting Laken bij Brussel. Je zou terecht kunnen concluderen dat Van Gogh weinig tot niets te maken heeft gehad met Amsterdam, laat staan Noord-Holland. Drenthe is immers officieel erkend als ‘Van Gogh-provincie’. Toch staat het Van Gogh Museum in Amsterdam. Hoe komt dit museum en de grootste collectie van Van Goghs werk hier terecht en wat bindt Van Gogh nu juist wel met Noord-Holland?

> 4 min

Een kijkje achter de schermen van het blondschuimende Heinekenbier

Meestal geven de gidsen van de Heineken Experience hun rondleidingen in het Engels. Zaterdag 4 juli vonden er in het kader van het Festival Industrie Cultuur echter (gratis) rondleidingen in het Nederlands plaats, waarbij de geschiedenis van de Amsterdamse bierbrouwerij centraal stond.

> 5 min

Bloeiende handel zorgde in Gouden Eeuw voor hausse in scheepsbouw

De Gouden Eeuw betekende zowel een hoogtepunt voor de handel als voor de scheepsbouw. Schepen die zowel in Hoorn, Edam, Zaanstreek als in Amsterdam werden gebouwd.

> 5 min

De Magere Brug van Amsterdam

Het is één van de bekendste en meest gefotografeerde bruggen van Amsterdam, De Magere Brug. De ophaalbrug van witgeschilderd hout loopt over de Amstel en verbindt de Kerkstraat met de Nieuwe Kerkstraat. Haar karakteristieke uiterlijk suggereert wellicht anders, maar de Magere Brug is nog niet zo oud. Het huidige stukje infrastructuur is in 1934 gebouwd en in 1969 gerestaureerd. Haar bijnaam dankt zij aan haar voorganger die in de zeventiende eeuw op dezelfde plek beide oevers met elkaar verbond.

> 4 min

De gebruiken van een zeventiende-eeuwse Amsterdammer

Coffeeshops, de wallen, altijd fietsen en een plat accent: al deze zaken worden beschouwd als ‘typisch Amsterdams’. Of al deze kenmerken opgaan voor elke Amsterdammer valt echter te betwisten. Ook in de zeventiende eeuw bestonden er een aantal typische gebruiken, waarmee de Amsterdammer zich onderscheidde van buitenpoorters.

> 2 min

Shoppen in het Amsterdam van de zeventiende eeuw

De Kalverstraat, de Nieuwendijk, de Negen Straatjes, de P.C. Hooftstraat en nog veel meer: Amsterdam is een echte winkelstad waar voor elk wat wils te vinden is. Ook in de zeventiende eeuw was Amsterdam al een shopping walhalla. Het leven in Amsterdam draait en draaide om handel. Uit de omgeving brachten boeren dagelijks hun dagverse producten naar de binnenstad, evenals handelsschepen, afgeladen met koopwaar van over de hele wereld. Hoe ging het winkelen er aan toe in het zeventiende-eeuwse Amsterdam?

> 3 min

Bioscooptheater Tuschinski

Wie wel eens van het Rembrandtplein naar de Munttoren heeft gewandeld of andersom, zal bioscoop Tuschinski ongetwijfeld zijn opgevallen. De oosters aandoende gevel, versierd met geglazuurde tegels, keramische sculpturen en smeedijzeren decoraties leidt de bezoeker binnen in een flamboyant, weelderig en extravagant interieur. Achter het opvallende pand gaat een rijke geschiedenis schuil.

> 3 min

Hendrick de Keyser

Een blik over het panorama van Amsterdam biedt zicht over vele spitse kerktorens en diverse kleinere torentjes. De beroemde Munttoren, de Noorderkerk, de Zuiderkerk, de Westerkerk met zijn Westertoren en de Montelbaanstoren zijn beroemde voorbeelden. De overeenkomst tussen een aantal van de toonaangevende bouwwerken in Amsterdam, maar ook in Delft, Rotterdam, Hoorn en Midden-Beemster, is de Amsterdamse architect en beeldhouwer Hendrick de Keyser.

> 1 min

Albertus Brondgeest (1786-1849)

Albertus Brondgeest (1786-1849) was een Nederlandse tekenaar, schilder, etser en kopiist die in zijn latere leven ook een succesvolle kunsthandelaar was. Hij verzamelde en bestudeerde veel kunst uit de zeventiende eeuw en haalde daar ook zijn inspiratie uit. De Amsterdamse kunstenaar kreeg veel waardering voor zijn tekeningen en schilderijen van vooral landschappen.

> 3 min

Het Drama van de Sint Ritakerk

Het was een mooie dag in Amsterdam-Noord, 17 juli 1943. In de katholieke Sint Ritakerk vindt een eucharistieviering plaats vanwege het 25 jarig bestaan van de kerk. Er zijn meer dan 700 mensen binnen als er een hard gegier boven de kerk klinkt, gevolgd door het geluid van gebroken glas. Daarna wordt het donker. De kerk is gehuld in een grote stofwolk. Er klinkt gekrijs en gekerm van gewonden.

> 2 min

De Kinderboom op de Volewijck

‘Waar komen de baby’s vandaan?’ Menig ouder zal deze vraag krijgen van zijn of haar kroost. In de loop der eeuwen hebben zich creatieve oplossingen aangediend als antwoord op deze vraag. Komen ze van de ooievaar, uit putten en onder stenen vandaan of uit een kool? Een van deze oplossingen was de kinderboom, die volgens de volksoverlevering te vinden was op de Volewijck in Amsterdam-Noord.

> 1 min

Annie M.G. Schmidt

De verhalen over Jip en Janneke, versjes als Dikkertje Dap en vele anderen: wie is er  niet groot mee geworden? Het blijmoedige werk van Annie M.G. Schmidt heeft generaties Nederlanders weten te boeien en doet dat nog steeds. Je zou kunnen stellen dat haar rijke oeuvre een deel is geworden van ons collectieve geheugen. Hoewel Annie niet afkomstig was uit Noord-Holland, was Amsterdam de plek waar zij het liefste was en een groot deel van haar leven woonde.

> 2 min

Hip & Happening in het 17e-eeuwse Amsterdam

Gouden bergen, een tolerante atmosfeer en een schitterende grachtengordel: al in de 17e eeuw is Amsterdam ‘the place to be’. De stad bruist van levenslust en ontpopt zich tot een zeer populaire reisbestemming. Wat was er tijdens een bezoek aan de hoofdstad van 400 jaar geleden het bezoeken zeker waard?

> 3 min

Isaac Ouwater (1748-1793)

Isaac, of Isaak, Ouwater was een beroemde Nederlandse kunstschilder die vooral bekend staat om zijn achttiende-eeuwse stadsgezichten. Hoewel hij ook veel Haarlemse gezichten en scènes uit Den Haag, Utrecht, Edam en Delft heeft geschilderd, woonde en werkte hij voor het grootste deel van zijn leven in Amsterdam.

> 2 min

Anne Frank

Bij de naam Anne Frank denken we aan de Tweede Wereldoorlog, de Jodenvervolging, het achterhuis en natuurlijk het dagboek dat zij schreef. Haar dagboek is in bijna alle talen verschenen en het verhaal is diverse keren verfilmd of in het theater gespeeld. Anne is een icoon geworden en zal dat vermoedelijk nog lang blijven.

> 2 min

Het leed van Hollandia Kattenburg

Op het IJplein in Amsterdam Noord staat een herdenkingszuil, opgetrokken uit zwart gepolijst natuursteen en voorzien van drie plaquettes. In 1916 vestigde Hollandia Kattenburg, het textielbedrijf van de Joodse familie Kattenburg zich hier. In november 1942 voltrok zich een groot drama in de textielfabriek in Amsterdam.

> 3 min

Openluchtscholen in Amsterdam

Aan het begin van de twintigste eeuw werden er op meerdere plekken in Nederland ‘openluchtscholen’ opgericht in verband met nieuwe inzichten in de gezondheidszorg. In Amsterdam konden kinderen met astma of bronchitis en later ook gezonde kinderen terecht op scholen als de Eerste Gemeentelijke openluchtschool aan het vondelpark, de Oosterparkschool (nu de W.B. Notenboomschool), de Clioschool en de Spartaschool, waar zonlicht en frisse buitenlucht een vast onderdeel waren van het dagprogramma.

> 4 min

Eduard Douwes Dekker

Op 2 maart 1820 werd in de Korsjespoortsteeg in Amsterdam Eduard Douwes Dekker geboren. Hij ontwikkelde zich tot een intelligent kind dat de Latijnse school bezocht en al vroeg kritische vragen kon en durfde te stellen. Een reis naar Nederlands-Indië in 1838 zou het leven van de jonge Douwes Dekker voor altijd veranderen.

> 3 min

Hartjesdag

Op de derde maandag van augustus wordt van oudsher ‘Hartjesdag’ gevierd in Haarlem, Bloemendaal en delen van Amsterdam: het Haarlemmerplein, de Jordaan en de Dapperbuurt. Gedurende het ludieke gemeenschapsfeest werden vroeger vuurtjes gestookt en vuurwerk afgeschoten. Later kwam het in de carnavalssferen terecht, waarbij mannen verkleed als vrouw en vrouwen als man al dansend en zingend straten doortrokken. Tegenwoordig is Hartjesdag een meerdaags evenement in de omgeving van de Zeedijk in Amsterdam, waarbij onder andere een optocht wordt gehouden over de Zeedijk met verklede mannen en vrouwen.

> 4 min