In 1609 voer Henry Hudson in opdracht van de Verenigde Oost-Indische Compagnie via het noordoosten naar Azië, hoewel Willem Barentsz. (en Jacob van Heemskerck) al eerder hadden gemerkt dat deze route onmogelijk was. Hudson was echter persoonlijk geïnteresseerd in Noord-Amerika. Tijdens deze VOC-expeditie ‘ontdekte’ hij een rivier, die later de Hudson River genoemd zou worden.
>
2 min
Adriaen Block was een Nederlandse ontdekkingsreiziger, die in 1611 naar het zojuist door Henry Hudson ontdekte gebied in Amerika vertrok. Hij wilde onderzoeken of er met de Indianen een bonthandel zou kunnen worden opgezet. Niet alleen keerde zijn schip inderdaad terug met een lading bont, maar ook met twee zonen van het opperhoofd van een indianenstam.
> 2 min
De Amsterdamse ontdekkingsreiziger Adriaen Bock (1567-1627) was – voor zijn tijd – werkelijk een slagvaardig topondernemer, een uitstekend riskmanager en een echte doorzetter. Direct na Hudsons berichten over Manhattan (1609/10) zette Block als eerste een commerciële inspectiereis op. Met eigen middelen financierde hij de eerste van vier reizen naar het toekomstige Nieuw-Amsterdam. Dat was dus in 1611 de eerstvolgende trip naar de Nieuwe Wereld – na Henry Hudson.
> 3 min
Op 29 maart 1958 wint Piet Sybrandy in het Amsterdamse Krasnapolsky de Nederlandse Pat Boone -imitatiewedstrijd. Voor deze competitie heeft hij vier liedjes van de Amerikaanse zanger ingestudeerd aan de hand van diens grammofoonplaten. Na zijn zege mag Sybrandy optreden voor de NCRV-radio. Hij zingtBernadine, een van de grote hits van Pat Boone. De in Enkhuizen geboren Piet Sybrandy neemt vervolgens zangles bij Bep Ogterop. Tien jaar is hij professioneel zanger..
> 0 min
Eind 16de eeuw legde Amsterdan goede handelscontacten met het Middellandse Zeegebied alias de Levant. Het oostelijke deel daarvan maakte deel uit van het Ottomaanse rijk, waar de Turken de dienst uitmaakten. Dat rijk was net als de opstandige Nederlandse gewesten in oorlog met koning Filips II van Spanje. Reden genoeg voor rebellenleider Willem van Oranje om een bondgenootschap met de Ottomanen te sluiten. Zodra Amsterdam zich in 1578 bij de Opstand had aangesloten, kon de stad daarvan meeprofiteren. Begin 17de eeuw werden de banden verder geformaliseerd.
> 1 min
Op het Rembrandtplein staat op de rechterhoek van de Bakkersstraat café l’Opéra (voorheen Het Gouden Hooft). Pal rechts daarvan stond van 1938 tot 1976 het in ‘vakwerkstijl’ gebouwde café ’t Brouwerswapen. Deze hele hoek van het plein werd rond 1985 vervangen door een afzichtelijk, modern kantorencomplex.
> 2 min
De welvaart van Amsterdam en de relatief vrije sfeer lokten sinds de 17de eeuw diverse buitenlandse genieën naar Amsterdam, zoals de filosofen Descartes en Locke, en de pedagoog Comenius (Komensky). En ook de jonge vioolvirtuoos en componist Pietro Antonio Locatelli (1695-1764). Geboren in het Italiaanse Bergamo, kwam hij na concertreizen door Duitsland en Frankrijk in 1729 naar Amsterdam. Hij was ook muziekuitgever en kreeg daarvoor meer mogelijkheden hier dan elders.nnLees meern
> 0 min
Eind vorige eeuw verloor Amsterdam een aantal belangrijke industrieën, maar werd de stad steeds belangrijker als internationaal informatieknooppunt. De eerste en nog steeds belangrijkste locatie daarvan werd het Science Park in de noordoostpunt van de Watergraafsmeer. Daar werd al in 1970 een supercomputer in gebruik genomen: SARA, afkorting van Stichting Academisch Rekencentrum Amsterdam.
> 1 min
Zo’n 100 Marokkaanse arbeiders gingen op 7 november 1975 in de Mozes- en Aaronkerk op het Waterlooplein in hongerstaking omdat ze het land uitgezet dreigden te worden. Ze voldeden niet aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning volgens een nieuwe landelijke regeling die op 1 november van hetzelfde jaar was ingegaan. De hongerstaking bracht het vraagstuk van de legalisatie van vreemdelingen in Nederland voor het eerst in het brandpunt van de belangstelling.
> 1 min
Amsterdam kreeg in de 16de en 17de eeuw twee golven Franstalige (en calvinistische) immigranten binnen. De grootste kwam eind 16de eeuw uit de Zuidelijke Nederlanden, waar de Spanjaarden stevig huishielden. De tweede kwam in 1685 op gang, toen koning Lodewijk XIV de harde vervolging van de Franse protestanten (‘hugenoten’) hervatte en velen van hen naar het noorden vluchtten.
> 1 min
Kong Hing gold tot de sluiting in de jaren tachtig als het oudste Chinese restaurant van Amsterdam. In de jaren vijftig werd in advertenties soms 1920 genoemd als openingsjaar, maar daarover bestaat geen enkele zekerheid. Vast staat wel dat Ng (Oeng) Tse Ching, een voormalige stoker op de grote vaart, op dit adres een ‘boarding house’ (kosthuis) begon voor Chinese zeelieden die hier wachtten tot ze konden aanmonsteren voor een nieuwe reis.
> 1 min
Eind 19de eeuw kwam een nieuwe golf Duitse immigranten naar Amsterdam. Nu geen lutheranen, zoals in de 17de eeuw, maar vooral katholieken en joden. In het jonge Duitse Rijk was bondskanselier Bismark in 1872 zijn ‘Kulturkampf’ begonnen tegen deze beide groepen die in zijn ogen hoogst verdacht waren wegens hun internationale oriëntatie. Zij werden op allerlei manieren achtergesteld.
> 1 min
Heel af en toe speelt Amsterdam nog een rolletje in de wereldpolitiek, al is het maar in ondersteunende zin. En soms in het diepste geheim. Zoals aan het eind van de vorige eeuw in de strijd tegen het racistische regime in Zuid-Afrika. Eind jaren zeventig besloten de Verenigde Naties daartoe een machtig wapen in te zetten: een wereldwijde afspraak om het land geen olie meer te leveren. Natuurlijk waren er bedrijven en landen genoeg die uit winstbejag probeerden dat embargo te omzeilen – ook met schepen vanuit Amsterdam, zo bleek.
> 1 min
Tot het in 1958 een bioscoop werd, traden in het intieme Leidsepleintheater uit 1933 heel wat goden van het Nederlandse cabaret op, zoals Louis Davids (de eerste directeur), Wim Sonneveld en vooral Wim Kan en Corry Vonk met hun ABC-Cabaret. Maar het theatertje was ook het podium van knappe buitenlandse kleinkunstenaars – en dat is het nu weer.
> 1 min
‘Landschap’, dat is de titel van dit schilderij van Eugène Brands (1913-2002). Je moet er twee keer naar kijken, maar inderdaad: puur abstract is het niet. Er valt een horizon te onderscheiden en een blauwe hemel met witte nevelplekken. En de wit-zwarte vlekken lijken wel wat op de tekening van een koe.
> 2 min
Vooral na 1960 kreeg Amsterdam er talloze buitenlandse restaurants bij. Soms begonnen door mensen die als toerist verzot waren geraakt op een exotische eetcultuur. Soms ook door ‘gastarbeiders’. En af en toe speelde de politiek mee, zoals in het geval van restaurant Paprika. Twee van de vele Hongaren die na de bloedig neergeslagen revolte tegen de communistische dictatuur naar Nederland vluchtten, waren Sandor en Judit von Hollay-Brody. Sandor was in Boedapest elektrotechnicus geweest; in Amsterdam kreeg hij aanvankelijk een bescheiden baantje bij de Universiteitsbibliotheek.
> 1 min
De Armeniërs zijn een oud volk met een eigen taal en (christelijke) religie, vooral wonend in de gebieden die we nu kennen als Turkije, Iran en Rusland. Soms hadden en hebben ze daarbinnen hun eigen staatjes. Naar hun Iraanse wortels werden ze in Amsterdam vaak als ‘Persianen’ aangeduid.
> 1 min
In de loop der eeuwen kwam het geregeld voor dat bepaalde immigrantengroepen hun stempel gingen drukken op een bepaalde branche, al dan niet door henzelf geïntroduceerd. Zo waren Italianen lange tijd dominant in de Amsterdamse schoorsteenvegersbranche.
> 1 min
De grootste verzameling documenten op het gebied van sociale geschiedenis ter wereld is te vinden in Amsterdam. Bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) op de Cruquiusweg wordt het op vele kilometers archiefplank bewaard. Het in dit voormalige cacaopakhuis opgeslagen materiaal is behalve uit Nederland en de rest van Europa afkomstig uit landen over de hele wereld.
> 1 min
De welvaart van Amsterdam en de relatief vrije sfeer lokten sinds de 17de eeuw diverse buitenlandse genieën naar Amsterdam, zoals de filosofen Descartes en Locke, en de pedagoog Comenius (Komensky). En ook de jonge vioolvirtuoos en componist Pietro Antonio Locatelli (1695-1764). Geboren in het Italiaanse Bergamo, kwam hij na concertreizen door Duitsland en Frankrijk in 1729 naar Amsterdam. Hij was ook muziekuitgever en kreeg daarvoor meer mogelijkheden hier dan elders.
> 1 min