De grutto

Bron: Flickr.com, mooste

De grutto

De Velserbroek

Deze polder is vanoudsher een moerassig gebied dat regelmatig overstroomd vanuit het IJ en het Wijkermeer. Het is in de dertiende eeuw dat de Graven van Holland en de abten van Egmond een dijk aan laten leggen om het gebied te beschermen tegen overstromingen: de zogenoemde Velserdijk, een IJdijk. Pas in de negentiende eeuw wordt de Velserdijk verhoogd en verzwaard. Maar de dijk blijft een zomerkade, vooral bestemd om de polder in de zomer en in delen van het voor- en najaar droog te houden.

In de winter staat het gebied grotendeels onder water en bij storm fungeert het als overloopgebied. Er zijn plannen om de dijk te verhogen, maar dit wordt door de bestuurders van Amsterdam tegengehouden omdat het overloopgebied ervoor zorgt dat de stad Amsterdam niet overstroomt. Bij een hogere dijk zou het opstuwende water geen kant meer op kunnen en zou de overstromen. Aan de overstromingen van het overloopgebied komt een eind als het IJ en het Wijkermeer ingepolderd worden bij de aanleg van het Noordzeekanaal.

Kaart van de Velserbroek met de Velserdijk, 1729

Bron: Noordhollands Archief

Kaart van de Velserbroek met de Velserdijk, 1729

De Gruiters

De Gruiters is een stuk ‘brak’ grasland dat aan de zuidoostkant van de Velserdijk ligt. Het is genoemd naar de eigenaar die hier vroeger woonde. De Gruiters ligt op de grens van de oude binnenzee het IJ en zijn uitloper: het Wijkermeer. Met de aanleg van Fort Benoorden Spaarndam is De Gruiters door een liniewal in tweeën gesplitst. Het zuidelijke deel is tegenwoordig in gebruik als ijsbaan. De Gruiters is het enige stuk buitendijks land in Velsen waar de situatie nog precies zo is als voor de drooglegging van de IJ-polders en het Wijkermeer.

Kaart van het Noordzeekanaal en verkaveling van het voormalig IJ en Wijkermeer uit 1881

Bron: Noordhollands Archief

Kaart van het Noordzeekanaal en verkaveling van het voormalig IJ en Wijkermeer uit 1881

Natuurgebied

De Gruiters staat in de winter dus vaak gedeeltelijk onder water en in de zomer wordt er vee geweid. Dankzij deze natuurlijke omstandigheden is het gebied een geschikte biotoop voor veel soorten waadvogels. Bovendien is er weinig verkeer langs het gebied waardoor het natuurgebied een belangrijk rust- en stiltegebied is. Er groeien dan ook bijzondere inheemse planten. Ook broeden er bijzondere vogelsoorten, bijvoorbeeld de boomvalk, de groene specht en de ijsvogel. Vanwege al deze mooie vogels zijn er vaak veel vogelaars te vinden in de buurt van De Gruiters.

Auteur: Eva van Dijk

Het Landje van Gruiters is een biotoop voor de ijsvogel

Bron: Flickr.com, Terloops

Het Landje van Gruiters is een biotoop voor de ijsvogel

Dit verhaal is onderdeel van de IJdijkenroute. Amsterdam en haar achterland danken hun bestaan aan de dijken die grotendeels zijn aangelegd rond de dertiende eeuw. Ze bescherm(d)en het land tegen het water. Vandaag de dag zijn veel van deze dijken nog terug te vinden in het landschap. In de stad zijn het levendige stadsstraten geworden, vol bijzondere plekken en verhalen. Volg de route met Oneindig Noord-Holland en ontdek de verborgen verhalen van de IJdijken!

Publicatiedatum: 20/06/2011