3 min

Ervaren schrijver

Sinds 1982 schrijf ik boeken en maak ik tentoonstellingen over (voornamelijk) Nederlandse archeologie. Die zijn altijd bedoeld voor een ‘breed publiek’, en er zitten veel plaatjes bij – en dus veel bijschriften. Ik schat dat ik er inmiddels zo’n 10.000 moet hebben geschreven, genoeg om een flink boek mee te vullen. Het is alleen gemakkelijker dan het schrijven van een boek, omdat het steeds kleine teksten zijn – enkele tientallen woorden – waarin nauwelijks onderlinge samenhang hoeft te zitten.

Evert van Ginkel.

Evert van Ginkel.

Teksten voor het Huis van Hilde

Twee jaar geleden werd ik gevraagd om een groot deel van de teksten voor het Huis van Hilde te schrijven. Teksten bij kaarten, bij een tijdbalk, bij mensfiguren. Omdat ik de opdracht in een heel vroeg stadium kreeg, was nog niet helemaal duidelijk hoe die teksten zouden worden opgezet en hoe lang ze moesten worden. Geleidelijk rijpten de plannen en kon ik aan de slag. Op het moment dat ik dit schrijf, is de laatste tekst aan de redactie verstuurd.

Veel verschillende eisen

Teksten voor zo’n project moeten voldoen aan een heleboel eisen, die niet altijd even makkelijk met elkaar verenigbaar zijn. Ze moeten inhoudelijk correct zijn, om mee te beginnen. Ten tweede moeten ze begrijpelijk zijn, ook voor de leek. Omdat archeologische voorwerpen en (pre)historische perioden en gebeurtenissen voor veel bezoekers geen vertrouwde onderwerpen zijn, kan een correcte én begrijpelijke toelichting zelden met een paar woorden worden afgedaan. Maar de teksten moeten ook compact zijn: bezoekers, en zeker leken, staan geen uren te lezen, hoe interessant het onderwerp ook mag zijn. Dat vereist dus voortdurend selecteren: welke informatie neem je op in je tekst, welke laat je weg, met het risico dat je in inhoudelijk opzicht te kort door de bocht gaat?

Uitdaging binnen een totaalproject

Dan is er nóg een aspect: correct, begrijpelijk en compact, allemaal goed en wel, maar de teksten moeten óók nog eens uitnodigend zijn om te lezen. Een prikkende introductiezin, een vraag, afwisseling van langere en kortere zinnen: allemaal stijlmiddelen om te voorkomen dat de lezer niet in slaap valt van al die inhoud en begrijpelijkheid.
Met deze problematiek hangt samen, dat er een natuurlijk spanningsveld is tussen de tekstschrijver (die wil, als het goed is, creatief zijn), de inhoudelijke meelezers (die willen dat alles klopt) en de vormgevers (die willen vaak, om allerlei redenen, zo min mogelijk tekst, en die moet in ieder geval in het stramien passen). Tel daarbij op dat het Huis van Hilde een enorm totaalproject is, met honderden voorwerpen, kaarten, films en mensfiguren, en de uitdaging is duidelijk.

Vitrine Huis van Hilde.

Karrenwiel in vitrine, met op de achtergrond de bijbehorende tekst.

Vitrine Huis van Hilde.

Wat zal het bezoek ervan vinden?

Nu het laatste tekstje over een in 1573 omgekomen vrouw uit Alkmaar op de bus zit, leun ik tamelijk tevreden achterover. De klus is geklaard, in prima teamwerk met de inhoudelijke en organisatorische begeleiders. Ik weet een hoop méér over de geschiedenis van Noord-Holland dan toen ik eraan begon. En ik heb bijgedragen aan een bijzonder project. Na 15 januari hoop ik te horen of te lezen, wat de bezoekers van het Huis, en mijn teksten in het bijzonder, vinden. Te lang? Te kort? Te moeilijk? Precies goed…?

Evert van Ginkel
www.tgvpresentaties.com

Publicatiedatum: 07/12/2014