Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie

Alkmaar

Rudi Carrell

Andries en Catharina Kesselaar nemen plaats op hun stoelen in schouwburg ‘t Gulden Vlies. Hun oudste zoon zal straks zijn podiumdebuut maken in een schoolproductie van ‘De Witte Vrouw’. Ze bladeren door het programmaboekje. Ja hoor, daar staat het: ‘Rudolf Kesselaar als Kaatje de Dienstmeid’. Andries is erg trots. Nog trotser dan de dag waarop een ambtenaar van de Burgerlijke Stand zijn eerste kind Rudolf Wijbrand Kesselaar op de geboorteakte bijschreef op woensdag 19 december 1934.

> Book 2 min

De dijkgraaf en het zilveren bord

In 1939 nam dijkgraaf Cornelis Wijdenes Spaans afscheid. Negentien jaar lang had hij aan het hoofd gestaan van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. De laatste woorden van de vertrekkende dijkgraaf waren: ‘Bewaart uwe dijken wel!’. Ze zijn klassiek geworden. Wie was Wijdenes Spaans? En hoe zit het precies met zijn zilveren bord?

> Book 2 min

Verdronken dijkgraaf Van de Graaff

Op 1 maart 1827 stormde het op de Zeeuwse kust. Dat werd de Java-Packet noodlottig. Het schip was onderweg van Batavia (Jakarta) in Nederlands-Indië naar Antwerpen. Daar kwam het nooit aan. De Java-Packet sloeg op een bank bij Westkapelle. De 36 opvarenden verdronken jammerlijk. Onder de slachtoffers bevond zich mr. H.J. van de Graaff. Hij was in de jaren 1812-1816 dijkgraaf van het grote Noord-Hollandse Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen. Wie was Van de Graaff? Wat zocht hij in Indië? En hoe kwam hij aan boord van het rampschip?

> Book 3 min

Het verhaal van het Spaans beleg in 1573

Dat geschiedenis letterlijk voor het oprapen ligt, bleek in de zomer van 2010. Toen werden op de Paardenmarkt in Alkmaar onder het plaveisel skeletten gevonden van waarschijnlijk slachtoffers van het beleg van Alkmaar in 1573. Vermoed wordt dat omgekomen geuzensoldaten op die plek zijn begraven: toentertijd was het een kerkhof. Alkmaar doorstond in 1573 als eerste stad in de Nederlanden met succes een belegering door het Spaanse leger. Nog ieder jaar vieren de Alkmaarders op 8 oktober het vertrek van de Spaanse troepen.

> Book 3 min

Ambachtsschool te Alkmaar

De Ambachtsschool te Alkmaar. Het monumentale gebouw is in de jaren 1912/’13 gebouwd als ambachtsschool ‘voor Alkmaar en omstreken’ naar een ontwerp van de Alkmaarse architect Leguit en de landelijk befaamde architect Hanrath. Lees meer

> Book 0 min

Grote Kerk van Alkmaar

De Grote of St. Laurenskerk is een grote driebeukige kruiskerk met zijkapellen, een zevenzijdig gesloten koor met kooromgang en een dakruiter. De kerk is gebouwd in de periode 1470 en 1520. Lees meer

> Book 0 min

Stadswal bij Victoriepark

In 1951 vond men bij het verlagen van de Wageweg een oude stadsmuur terug die de zuidkant van het Victoriepark begrensde. Deze muur bleek te behoren tot de vestingwerken uit de periode 1525-1550. De muur vertoonde op diverse plaatsen duidelijke sporen van de langdurige beschieting van de stadsmuur in 1573. Lees meer

> Book 0 min

Nieuwlanderpoort

In 1573 werd aan het eind van het Klein Nieuwland de Nieuwlanderpoort gebouwd. Het was een eenvoudige poort, vergelijkbaar met de in hetzelfde jaar gebouwde Kennemerpoort. Lees meer

> Book 0 min

Kennemerpoort

De oudste Kennemerpoort was gebouwd in 1532 en bevond zich aan het einde van de Koorstraat.  Met gebruik van afbraakmateriaal van de abdij Egmond werd in 1573 aan het eind van het Ritsevoort een nieuwe poort gebouwd. De poort is in 1631/’32 vervangen door nieuwbouw naar een ontwerp van de Amsterdamse steenhouwer Pieter Stats. Deze nieuwe Kennemerpoort werd gesloopt in 1866. Lees meer

> Book 0 min

Clarissenbolwerk

Het Clarissenbolwerk of Clarenburg, aanvankelijk ook wel het Canisstraeter bolwerk of Canisburg geheten, is een van de bolwerken die vlak voor het Beleg van 1573 gereedkwamen. Het bolwerk kreeg zijn naam vanwege het uit 1505 daterende Clarissenklooster dat zich op deze plek bevond. Lees meer

> Book 0 min

Friese Poort

De Friese poort maakte deel uit van de vestingwerken van Alkmaar uit de periode 1528-1550. Bij de vernieuwing van de fortificatie die in 1573 werd begonnen, was er onvoldoende tijd om ook de noordkant van de stad te voorzien van nieuwe vestingwerken. De Spanjaarden besloten de stad aan te vallen bij deze zwakke plek. Op 18 september 1573 ondernamen de Spanjaarden een stormaanval bij de Friese poort en bij de Rode toren. De Alkmaarders hadden de aanval zien aankomen en de poort met aarde gevuld en aan binnenzijde voorzien van een halve maanvormige wal. Tijdens het beleg werd veel schade toegebracht aan de poort, toen de Spanjaarden hier en bij de Rode toren de vesting langdurig beschoten en daarna bestormden. Kroniekschrijver Nanning van Foreest vertelt in zijn ooggetuigenverslag dat drie Spaanse vaandeldragers het bolwerk bij de Friese poort wisten te beklimmen en geheel voorbarig ‘gewonnen’ riepen. De verdedigers vernielden de vaandels en doorstaken twee van de drie vaandeldragers. In later tijd werd verhaald van de dappere Alkmaarse burger Kitman die met zijn slagzwaard de beide benen van een van de vaandeldragers zou hebben afgehakt. Ook vrouwen en kinderen speelden een belangrijke rol bij de verdediging van de veste. Legendarisch was de heldenmoed van de 16-jarige Trijn Rembrands, al wordt haar naam pas in 1661 voor het eerst genoemd.nNa het beleg werd in 1588 in het nieuw aangelegde Friese bolwerk een nieuwe poort gebouwd, ten westen van de huidige Friesebrug . Deze poort werd in aanzienlijkheid verre overtroffen door de Friese buitenpoort, die in de jaren 1616 en 1617 werd gebouwd voor de bestaande Friese poort, nu Friese binnenpoort genoemd. De binnenpoort werd afgebroken in 1802 en de buitenpoort in 1834.

> Book 0 min

Rode toren

Op de hoek van de Bierkade en de Wageweg bevondt zich de rode toren. Deze maakte deel uit van de vestingwerken van Alkmaar, 1528-1550. De toren is in 1550 omgebouwd tot molen. Lees meer

> Book 0 min

Beeld van Adriaen Anthonisz

In 1861 werd de voorganger van de huidige 8 October vereeniging opgericht. Sindsdien vieren Alkmaarders ‘Alkmaar Ontzet’ samen. Dit jaar voor de 150e keer. De 8 October Vereeniging grijpt dit jubileum aan om iedereen in Alkmaar eens met andere ogen naar de stad en zijn geschiedenis te laten kijken onder het motto: ‘1861, Alkmaar goed bekeken’. Kijkdozen zijn daarbij het aangewezen middel. Dit beeld, waar u misschien al vaak langs bent gelopen zonder dat het u opviel, vertelt een deel van het verhaal van Alkmaar. Lees vooral verder zodat u dit beeld na 8 oktober niet meer zonder meer passeert, maar herinnerd wordt aan het verhaal dat met dit beeld verbonden is.

> Book 0 min

Beeld van Maerten Pietersz van der Meij

Dit is het beeld van Maerten Pietersz van de Meij. Hij speelde een belangrijke rol tijdens het Alkmaars Beleg in 1573 door brieven van het stadsbestuur door de Spaanse linies naar buiten te smokkelen. Het beeld is vervaardigd door Mari Andriessen in 1965. Lees meer

> Book 0 min

Huis met de Kogel

Dit is het Huis met de Kogel. Het huis heeft zijn naam te danken aan de kanonskogel die volgens de overlevering in 1573 is afgeschoten door de Spaanse troepen tijdens het Beleg. Lees meer

> Book 0 min

Waagplein te Alkmaar

Na het succesvol doorstane Beleg in 1573 kreeg Alkmaar in 1581 als beloning voor de betoonde ‘getrouwigheit’ de inkomsten van de Waag. Een periode van voorspoed brak aan. Meren rondom Alkmaar werden drooggemaakt. De zuivelmarkt werd steeds belangrijker. Sierick Siersma schreef in 1652 in zijn beschrijving van Alkmaar, in druk verschenen bij de stadskaart van Joan Blaeu, dat er steeds meer kaas werd aangevoerd, jaarlijks vaak rond de 500.000 pond. De kazen werden gemaakt door de boeren rondom Alkmaar, die ze vervolgens op de stedelijke kaasmarkt verkochten.

> Book 1 min

Stadhuis

Dit is het Alkmaarse Stadhuis. Het Alkmaarse stadhuis bestaat uit meerdere gebouwen van verschillende ouderdom, gegroepeerd rondom een centrale binnenplaats. Het hoofdgebouw met traptoren aan de Langestraat is in 1509-1520 opgetrokken in dezelfde stijl als de Grote Kerk: de Brabantse gotiek. Lees meer

> Book 0 min

Fluiten naar de vrouw

Het stoomtrammetje de Bello reed van 1905 tot 1955 tussen Alkmaar en Bergen. De tramlijn werd al snel doorgetrokken naar Bergen aan Zee. Het opheffen van de lijn zorgde destijds voor veel protesten. De Bello doet nog steeds dienst op het traject van de museumlijn tussen Hoorn en Medemblik. Jacques Burgering (1926) uit Bergen was jarenlang machinist van de tram en houdt de herinnering eraan levend.

> Book 1 min

Dikke Kees en Dooie Dirkie: Patriotten in Alkmaar

Tussen Alkmaar en Heiloo, in het Heilooërbos, ligt het landgoed Nijenburg. Daar woonden van 1743 tot 2004 leden van de invloedrijke familie Van Foreest. Van de familie is een prachtige portrettencollectie bewaard gebleven, die in het bezit is van het Stedelijk Museum Alkmaar. Deze collectie vertelt veel over de gezaghebbende leden van de familie van Foreest.

> Book 3 min