Alkmaar

Hardfietsen om leverworsten, lamsbouten en vette premies

Sinds de aanleg van een grasbaan in 1925 op het gemeentelijke sportpark groeide het aantal liefhebbers van de wielersport in Alkmaar zienderogen. De grasbaanwedstrijd, nog het best te vergelijken met een wedstrijd veldrijden, trok duizenden toeschouwers. Plannen om in Alkmaar een houten wielerbaan te bouwen ontstonden in een tijd dat Nederlandse renners als Piet Moeskops en Arie van Vliet internationale triomfen vierden.

4 min

De gebroeders Molenaar: handelaars in witgoed en voetbal

In de wederopbouwjaren werd getracht Nederland economisch weer op de rails te krijgen. Vanaf 1954 stegen de lonen voor het eerst méér dan de kosten voor het levensonderhoud. De nieuwe ruimte in het huishoudelijke budget werd vooral besteed aan huishoudelijke apparaten.

4 min

Modern kleuteronderwijs in Alkmaar

Het was de Duitse opvoedkundige en onderwijsvernieuwer Friedrich Fröbel die de eerste kleuterschool oprichtte aan het begin van de negentiende eeuw. Spelenderwijs wilde hij de kinderen de basisprincipes van het leven leren. In zijn methode benadrukte hij de zelfwerkzaamheid en eigen creativiteit van de kinderen. Ook natuurbeleving vond hij erg belangrijk. Kleuterscholen die volgens zijn methode werkten, werden al snel Fröbelscholen genoemd.

3 min

De Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek in Alkmaar

In 1908 werd in Alkmaar de Vereniging tot ‘oprichting en instandhouding van een openbare leeszaal en boekerij’ opgericht. De Openbare Leeszaal en Boekerij was toegankelijk voor iedereen en maakte geen onderscheid naar geslacht, stand, godsdienstige of staatkundige overtuiging. Het verenigingsbestuur vond dat het boekenbestand eveneens zo breed mogelijk moest zijn: alles voor allen was het principe. Slechts pornografische, ofwel ‘vuile onzedelijke lectuur’ zoals men die toen noemde, diende te worden geweerd.

4 min

Alkmaar doet waterschap ‘Art Deco’ meubelstuk cadeau

In 1916 werd Noord-Holland voor het laatst door een watersnood van formaat getroffen. Heel Waterland, de oostzijde van de Zaanstreek en de Anna Paulownapolder kwamen blank te staan. Deze ramp leidde tot een grote waterschapsconcentratie in de vorm van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. Dit nieuwe waterschap worstelde jarenlang met een ruimteprobleem. Pas in 1925 wist het een groot herenhuis te bemachtigen waar het hele personeel in paste: Kennemerstraatweg 13 te Alkmaar.

2 min

De feeërieke ijsbaan in het Ooievaarsnest in Alkmaar

Aan de oude Westfriese Omringdijk ligt een van de vriendelijkste wijken van Alkmaar: het Ooievaarsnest. De wijk dankt haar naam aan de ooievaars die elk voorjaar neerstreken op het nest op de hoge paal bij de inmiddels gesloopte boerderij aan het begin van de Frieseweg. In de jaren zestig vormde het Ooievaarsnest het pittoreske winterdecor van de ijsbaan van de familie Ackermann. De baan trok werkelijk duizenden schaatsliefhebbers.

3 min

Dudok in Alkmaar

“Een stad heeft niet alleen longen, maar ook een hart nodig” schreef de Alkmaarsche Courant in 1931. De krant maakte zich sterk voor de aanleg van een groot plein in het centrum van Alkmaar, omzoomd door warenhuizen, hotels en cafés. De krant ontkende niet dat Alkmaar diverse pleinen bezat, maar die waren te verspreid gelegen ofwel erg ongezellig. Nu was er eindelijk een kans op verbetering, schreef de krant, want de Alkmaarse architect D. Saal had een plan gemaakt voor een groot centraal marktplein rond de Grote Kerk.

4 min

Hoop gloort voor het Alkmaarse Doelenveld

Het Doelenveld is al decennia lang zonder concurrentie een droevig stukje Alkmaarse binnenstad. Maar er gloort hoop. De nieuwe cultuurplannen (YXIE) bieden de mogelijkheid het oude schuttersveld uit te laten groeien tot een paradijselijke plek.

3 min

Vijftig jaar muziekonderwijs in Alkmaar

In 2009 vierde Artiance het vijftigjarig jubileum van de Volksmuziekschool, de wieg van Artiance. In maart 1958 is de Volksmuziekschool opgericht, schooljaar 1958-1959 was het eerste cursusjaar. Er werd gestart met klassen Algemene Muzikale Vorming en in de loop van de jaren kwam daar steeds meer bij: instrumentale lessen, zanglessen, koren, orkesten. Uiteindelijk is in 1974 de muziekpedagogische academie opgericht, voortgekomen uit de avondopleiding van de Volksmuziekschool. Deze academie werd later het Conservatorium van Alkmaar. Door fusies met instellingen voor beeldende vorming en het Jeugd Theater Alkmaar is Artiance een cultuurcentrum geworden dat niet meer uit Alkmaar weg te denken is. Veel jonge Alkmaarders hebben hier hun eerste stappen in de cultuurwereld gezet.

3 min

Daar is de orgelman…

We kunnen rustig stellen dat Alkmaar van oudsher een haat-liefdeverhouding heeft met draaiorgels. Al in de negentiende eeuw zijn in de Alkmaarse Courant regelmatig ingezonden brieven te lezen van mensen die zich ergerden aan de afgrijselijke klanken van de orgels. Ook waarschuwden zij voor verkeersgevaarlijke situaties, omdat paarden zouden schrikken van de orgelklanken. Toch pasten de draaiorgels in het Alkmaarse stadsbeeld; ze brachten vermaak en gezelligheid in de stad.

4 min

Bergertunnel was kunstwerk

In de jaren twintig vervaardigde de invloedrijke architect en stedenbouwkundige Hendrik Petrus Berlage (1856-1934) een ontwerp voor de uitbreidingswijk Alkmaar-West. Om de wijk te ontsluiten projecteerde hij een tunnel onder de spoorwegovergang van de Bergerweg (en zelfs nog een in het verlengde van de Lindenlaan). De bouw van een tunnel strandde op de kosten. In de jaren vijftig kwamen de plannen van Berlage weer boven water.

4 min

Alkmaarders en hun huisvuil…

Scheiden van afval doen we tegenwoordig zelf. Vroeger was dat anders. Tot ver na de Tweede Wereldoorlog kwamen er overal “mannetjes” langs de deuren die geïnteresseerd waren in bepaalde soorten afval. Wie kent niet van vroeger de voddenboer en de schillenboer? Deze beroepen zijn echter, mede door de Alkmaarse uitvinding van de kliko’s, uit het straatbeeld verdwenen.

4 min

Vierduizend boordjes per week

Midden jaren vijftig was het nog heel gewoon om de was, en zeker de fijne was, buiten de deur te laten doen. Je bracht het naar een van de vele wasserijen die Alkmaar in die tijd rijk was, bijvoorbeeld fijnwasserij Vredenburg aan het Luttik Oudorp. Van dit bedrijf is een klein archief bewaard gebleven. Het bevat prachtige bedrijfsfoto’s uit de jaren vijftig, waarvan een aantal bij dit artikel is afgedrukt.

4 min

Zaanse nachtegaal zingt de Matthäus Passion in de Grote Kerk van Alkmaar

Tussen 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach (1685-1750) de Matthäus Passion, een muzikale expressie van het lijden en sterven van Christus zoals opgetekend door de evangelist Matteüs. Bach schreef de Matthäus Passion in opdracht van het stadsbestuur van Leipzig. Bachs meest bekende oratorium werd voor het eerst uitgevoerd in 1729 in de Luthers-Hervormde Thomaskerk te Leipzig. Het monumentale muziekstuk verkreeg niet direct bekendheid. Pas vijftien jaar later verscheen de partituur in de ons thans bekende vorm.

3 min

De verplaatsing van de Friesebrug in 1952

Tijdens de ambtstermijn van burgemeester H.J. Wytema (1948-1970) werden het Centraal Ziekenhuis, het Postkantoor, het Landbouwhuis, de Veiling en andere grote bouwprojecten gerealiseerd. In dezelfde periode vestigden zich grootwinkelbedrijven als de Hema en C&A. De nieuwe voorzieningen veronderstelden een goed ontsloten binnenstad. Met de aanleg van een nieuwe Friesebrug over het Noordhollands Kanaal in 1952 werd aan die voorwaarde voldaan. De oude dubbele draaibrug, gelegen in het verlengde van de Dirk Duivelsweg ter hoogte van café De Muizenvreugd, vormde feitelijk al vanaf haar renovatie in 1923 een gebrekkige verbinding tussen Alkmaar en het noordelijk deel van Noord-Holland. Plannen voor een radicaal andere oeververbinding stuitten steevast op een gebrek aan voldoende financiën.

2 min

Van vodden tot vliegtuigen

‘Vodde, wie heeft er nog vodde’, een kreet die veel mensen nog wel bekend in de oren klinkt. Want tot in de jaren zestig kwamen de voddenmannen nog langs de deur met paard-en-wagen, handkar of bakfiets, om lompen en vodden op te halen. Samen met de schillenboer en de vele venters zijn ze nu uit het straatbeeld verdwenen, maar jarenlang vormden ze een belangrijke schakel in de goederenkringloop.

4 min

Trouw niet voor je 40 bent

Hans de Grand was agent in het verzekeringswezen, Jaap Hos tekenaar in de reclame en Joop van Twuyver bankwerker bij de Amrobank aan de Voordam. Zij vormden een muzikaal groepje en noemden zich het Lowland Trio. Op een winterse avond in januari 1963 trokken zij de stoute schoenen aan om deel te nemen aan een talentenjacht voor amateur-artiesten in Het Wapen van Heemskerk. Het was het begin van een twintig jaar durend muzikaal succesverhaal in het betere Hollandse genre.

4 min

AZ in de ban van het voetbalkampioenschap 1981

Op zondag 19 april 2009 vond er voor de voetbalclub AZ uit Alkmaar en de Zaanstreek een historische gebeurtenis plaats. AZ was na 28 jaar weer landskampioen. Uiteraard was er een groot feest in de stad. Maar hoe ging dat toen AZ voor het eerst kampioen werd in mei 1981?

3 min