Haarlem

Stadhuis van Haarlem

Haarlem was in de 17de eeuw echt een kunststad, met belangrijke en invloedrijke schilders. Veel van deze beroemde schilders kwamen uit Vlaanderen. Ook Frans Hals, Haarlems’ beroemdste schilder uit de Gouden Eeuw, was op jonge leeftijd met zijn familie vanuit Antwerpen naar Haarlem gekomen. Daarnaast vonden veel Vlamingen emplooi in de textiel. Zij vonden in Haarlem een goede voedingsbodem, want vanaf de middeleeuwen was hier ook al een bloeiende textielindustrie. Zowel de linnen- als de wolnijverheid kregen door hun komst een extra impuls. 

2 min

Eerste huis van Frans Hals

Uit oude archiefstukken zijn diverse woonadressen van Frans Hals bekend. Aan het begin van zijn carrière woonde hij hier, in de Peuzelaarssteeg. Het adres staat genoemd op de aankondiging van zijn ondertrouw, met Liesbeth Reyniers op 15 januari 1617: Frans Hals, weduwnaer van Antwerpen, woonende in de Peuselaersteege met Lysbeth Reyniers van Haerlem, woonende in de Smeestraet’. Uit andere archiefbronnen blijkt dat Frans Hals later woonde aan het Groot Heiligland (maart 1636), in de Lange Begijnestraat (mei 1640), in de Kleine Houtstraat (september 1642), aan de Oude Gracht (november 1643 en 1650) en in de Ridderstraat (januari 1654).

1 min

Huis van Michiel de Wael

In dit hoekhuis woonde Michiel de Wael (1596-1659). Hij was een rijke bierbrouwer en eigenaar van twee bierbrouwerijen, De Son en ’t Roode Hart. Hij was ook commissaris van de Kleine Bank van Justitie en bekleedde tussen 1625 en 1657 diverse officiersfuncties in de Haarlemse schutterijen. Bierbrouwers behoorden tot de machtigste burgers van de stad. Veel bierbrouwers hadden functies in het stadsbestuur, of officiersfuncties in de schutterijen. Van de 10 officieren met wie Michiel de Wael in 1627 door Frans Hals werd geportretteerd, waren er maar liefst zes bierbrouwer! 

2 min

Voormalig St. Elisabeth Gasthuis

Op nummer 47 staat de poort van het voormalige Sint Elisabeths Gasthuis. Op de steen boven de deur is te zien hoe een zieke wordt vervoerd in een grote draagmand. Het St-Elisabeth Gasthuis was het ziekenhuis voor de armen. De rijke bovenlaag werd thuis verpleegd. Sinds 1581 was het hier aan het Groot Heiligland gehuisvest, in het oude minderbroederklooster. De Gasthuispoort is het enige overblijfsel van het oude klooster. Het gasthuis werd bestuurd door vijf regenten en vier regentessen. De regenten zorgden voor het beheer en behoud van de goederen van het Gasthuis. Een door de stad aangestelde doctor medicus en een chirurgijn waren verantwoordelijk voor de medische zorg. 

1 min

Frans Hals Museum in voormalig Oudemannenhuis

Het gebouw waarin het Frans Hals Museum is gevestigd heeft al een lange geschiedenis. Het werd gebouwd als Oudemannenhuis, een tehuis waar mannen van boven de 60 hun laatste dagen konden slijten. Het tehuis opende in 1609 haar deuren voor de eerste bewoners. De mannen woonden twee aan twee in kleine huisjes die rond de binnenplaats lagen. Gezamenlijk gebruikten zij de maaltijden, in de grote zaal in het hoofdgebouw, die er nog steeds is, maar nu is ingericht als museumzaal. 

2 min

,,I have found my country”

Het was de kunstschilder Martin Borgord die zijn vrienden William en Anne Singer in de zomer van 1903 meenam naar zijn geboorteland Noorwegen. William had nauwelijks een voet aan land gezet of hij sprak de legendarische woorden ‘I have found my country’. In de voormalige woonkamer van William Singer, de foyer van het Singer Museum hangen schilderijen die de Amerikaanse schilder in Noorwegen schilderde.

3 min

Vooroorlogse huizenjacht

Staan er tegenwoordig talloze huizen in Haarlem te koop, in het laatste jaar voor de oorlog stonden er wel ca. 2000 woningen te huur. Aangezien mijn ouders in april 1939 zouden trouwen, waren zij in de maanden ervoor op zoek naar een betaalbare huurwoning. In Haarlem, omdat mijn vader daar woonde (nog thuis) en er zijn werk had, bij het Haarlems Dagblad, dat toen nog gevestigd was in de Grote Houtstraat.

2 min

Jopen Bier doet oude tijden herleven

Het zal voor de liefhebber van religieus erfgoed een beetje verwonderlijk zijn: in een voormalig godshuis in het centrum van Haarlem is een volledig operationele bierbrouwerij gevestigd. In de Jopenkerk, sinds 2010 de thuisbasis van het Jopen Bier, kunnen de gasten het brouwproces nauwgezet volgen. Ondertussen genietend van hun maaltijd of drankje.

3 min

Bevrijdingspop Haarlem.

Bevrijdingspop is een muziekfestival in Haarlem en andere steden. De eerste editie van bevrijdingspop was in 1980, dit is daardoor ook het oudste festival in Nederland.

1 min

OnsDNA.nl maakt wegwijs in de Nederlandse archieven

Hoe heette mijn moeders moeder? Waar komt mijn familie vandaan? Wie woonden er vroeger in mijn huis? Hoe zag mijn straat er honderd jaar geleden uit? De antwoorden op deze en talloze andere vragen zijn te vinden in de Nederlandse archieven. Die beheren een schat aan historische informatie: honderden kilometers documenten, honderdduizenden foto’s, oude affiches, landkaarten en nog veel meer. De nieuwe website OnsDNA.nl laat zien wat er zoal te doen en te vinden is in archieven en maakt beginnende archiefgebruikers wegwijs.

1 min

Haarlemmertrekvaart

Het is nu groot nieuws wanneer een planbureau becijferd dat de helft van de Nederlanders in een stedelijke omgeving woont. Maar in de zeventiende eeuw was dat ook zo! Het inwonertal van Amsterdam verdubbelde zelfs bijna tussen 1622 en 1660, van 105.000 inwoners naar 200.000.

Tussen de steden was sprake van een enorme hoeveelheid goederen- en personenvervoer en er was voortdurend behoefte aan verbetering van de verbinding tussen de steden.

2 min

Duinvliet

Duinvliet: ooit een buitenplaats en nu resten alleen nog de Duinvlietsweg, een rijksmonumentaal toegangshek en enkele bijgebouwen. Duinvliet is een van de buitenplaatsen die de tand des tijds niet heeft doorstaan. Lees verder

0 min

Vlietzorg

Ingeklemd tussen het Spaarne, de Buitenrustlaan en nieuwe bebouwing ligt de buitenplaats Vlietzorg. Van deze buitenplaats zijn het huis en het koetshuis of bollenschuur (gezien vanaf de straat, rechts van het huis gelegen) overgebleven. De tuinen die reikten tot Welgelegen zijn nu volgebouwd met woningen.

2 min

Eindenhout

Grenzend aan de zuidwesthoek van de Haarlemmerhout in Haarlem ligt het huis Eindenhout. Dankzij haar prominente ligging is dit bij velen een bekend huis. Het huis en een stuk van de tuin is particulier bezit. De rest van de 4,5 hagrote buitenplaats is sinds 1962 eigendom van de gemeente Haarlem. Het huis is rijksmonument. Het park is deels toegankelijk en deels vogelreservaat. De buitenplaats kent een lange geschiedenis.n 

3 min

Boekesteyn

Op buitenplaats Boekesteyn staat de zeventiende-eeuwse boerderij Brambergen. Dit type boerderijen – met een opkamer of herenkamer als verblijf voor landeigenaar – is het vroegste soort bebouwing op de nieuwe ’s-Gravelandse polder. De grote statige herenhuizen zouden pas later verrijzen. In de boerderij is nu het bezoekerscentrum van de Gooi- en Vechtstreek van de Vereniging Natuurmonumenten gevestigd. Iets noordelijker staat het achttiende-eeuwse landhuis Boekesteyn. Op de buitenplaats ligt zowel een landschappelijk ingericht parkbos, als een meer open weidelandschap.   Boekesteyn is een publiek toegankelijk wandelgebied met een bezoekerscentrum van Natuurmonumenten. In het herenhuis is het hoofdkantoor van de Nederlandse Postcode Loterij gevestigd. De buitenplaats is een rijksmonument. Daarbij horen het huis, de aanleg, de boerderij Brambergen, het blok dienstwoningen aan Noordereinde 271, de tuinmanswoning aan Noordereinde 281 en het daarnaast gelegen koetshuis met koetsierswoning.

2 min

Duinvliet

Duinvliet: ooit een buitenplaats en nu resten alleen nog de Duinvlietsweg, een rijksmonumentaal toegangshek en enkele bijgebouwen. Duinvliet is een van de buitenplaatsen die de tand des tijds niet heeft doorstaan.

1 min

Paviljoen Welgelegen

Het huidige rijksmonumentale provinciehuis van Noord-Holland ligt ingebouwd tussen kantoorgebouwen en woningen, met aan de achterzijde stadspark de Haarlemmer Hout. Eens heette dit Paviljoen Welgelegen (en lag dat ook) en was gebouwd in opdracht van de bankier Henry Hope.

2 min

Vredenhof

Vredenhof is met zijn erker boven de stoep waarschijnlijk één van de meest herkenbare buitenhuizen aan de Wagenweg. Het buitenhuis is gelegen naast de buitenplaats Eindenhout en tegenover buitenplaats Uit den Bosch. De omgeving van Vredenhof is buiten de verkeersdrukte op de Wagenweg niet veel veranderd in de loop van de geschiedenis.

2 min

Spaer en Hout

Het rijksmonumentale zorgcomplex Spaar en Hout ligt tussen de Kleine Houtweg en het Spaarn ingeklemd. Omgeven door meerdere buitenplaatsen en kleinere woningen die in latere jaren er tussen zijn gebouwd zijn, ligt Spaar en Hout op één van de oudste buitenplaatsen bij Haarlem.

3 min

Uit den Bosch

De buitenplaats Uit den Bosch ligt vlakbij de buitenplaats Eindenhout. De oorspronkelijke tuin is veranderd in weilanden achter het huis. Naast het huis liggen nieuwe tennisbanen. Uit den Bosch heeft geen monumentale status.

2 min