Haarlem

Teylers Museum in Haarlem

Teylers Museum is het oudste museum van Nederland, gebouwd in 1784 en van voorwerpen voorzien dankzij de erfenis van de rijke bankier en koopman Pieter Teyler. Als bezoeker dwaal je langs mineralen, fossielen, tekeningen, schilderijen, natuurkundige instrumenten, munten en penningen, tentoongesteld in sfeervolle historische zalen en vitrines, uitsluitend door daglicht beschenen. Het HollandRoute Routepunt Teylers Museum is een geweldige attractie van groot historisch belang. Inmiddels is het museum kandidaat voor plaatsing op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Adres: Spaarne 16, Haarlem.

0 min

Dutch cocoa

Droste, Vriese Varkenmarkt aa0490171698fcca4e934c37c13aa7337b8b9d2e

0 min

Voormalige Haarlemse Brood- en Meelfabriek

In 1876 werd in Haarlem aan de Bakenessergracht een nieuw pakhuis gebouwd ten behoeve van de Haarlemse Brood- en Meelfabriek. Het pakhuis werd opgetrokken in baksteen naar ontwerp van de architect Van Dijk uit Capelle aan de IJssel. Het was bedoeld als graan- en meelpakhuis. Achter het pakhuis bevond zich de bakkerij.

0 min

Grand Café Brinkmann

nHet Grand Café aan de Grote Markt en de daar achter liggende Passage dragen nog wel de naam, maar het oude ‘Brinkmann’ sloot al meer dan dertig jaar geleden voorgoed zijn deuren. Het was het treurig slot van een fameus stuk Haarlemse horeca-geschiedenis.

0 min

Evangelisch Lutherse Gemeente Haarlem

nIn een stille, tamelijk smalle straat, de Witte Herenstraat, ligt achter een gietijzeren hek een pleintje. De westelijke grens van dit pleintje wordt gevormd door de voorgevel van de Evangelisch-Lutherse kerk.

0 min

Proveniershuis

nIn 1745 vestigde de Finse migrant Daniël Cajanus zich definitief in Haarlem. Voor 2800 gulden verschafte hij zich een verblijfplaats in het Proveniershuis en wist zich zo tot aan zijn dood verzekerd van kost en inwoning. Na zijn dood in 1749 werd Cajanus begraven in de Grote Kerk.

0 min

Voormalig instituut Pollatz

nHet pand Westerhoutpark 14, werd in februari 1934 betrokken door het Duitse echtpaar Manfred en Lili Pollatz. In de maand mei van dat jaar vestigde Manfred Pollatz hier een kostschool voor kindervluchtelingen uit Nazi-Duitsland.

0 min

Volksuniversiteit Haarlem

nNu kunt u er een cursus hedendaagse architectuur volgen of bijvoorbeeld een moderne taal leren. Het gebouw aan de Leidsevaart waarin nu de Volksuniversiteit huist, kwam gereed in 1915. Het was toen het spiksplinternieuwe onderkomen van de Rijkskweekschool voor onderwijzers. Kort daarvoor, in oktober 1914, kreeg het tijdelijk een andere bestemming. Het gebouw was toen nog niet helemaal voltooid en daarom kon het even dienst doen als opvangplaats voor vluchtelingen.

0 min

Voormalig woonhuis Jos de Klerk

Aan de gevel van het pand Duvenvoordestraat 92 hangt een busje. Tientallen jaren lang stopte, in het holst van de nacht, de muziekrecensent van het Haarlems Dagblad zijn kopij in dit gevelornament. Dit was de Belgische vluchteling Jos de Klerk, die tot zijn dood in 1969 in dit pand woonde.

0 min

Centraal Station te Haarlem

Tot aan de eerste decennia van de negentiende eeuw vond het vervoer in Nederland plaats via landwegen en water. Het verkeer over de weg ondervond echter grote hinder van de talloze rivieren en slecht onderhouden wegen. Het watertransport, onder andere met de trekschuit, was traag en ondervond hinder wegens ijsgang en ondiepten. De uitvinding van de spoorwegen en de stoomlocomotief zorgde daarom voor ongekende mogelijkheden. De eerste spoorlijn in Nederland werd in 1839 in gebruik genomen tussen Amsterdam en Haarlem. Het huidige station van Haarlem dateert uit 1906.

1 min

Union Chocoladefabriek in Haarlem

In 1901 is de Onderlinge Chocoladefabriek ‘De Nederlandsche Banketbakkersvereniging’ door ongeveer zeshonderd banketbakkers in het leven geroepen. In 1903 kon men starten met de productie van cacao en chocolade. In 1904 kreeg de fabriek de naam N.V. Cacao- en Chocoladefabriek Union. In 1912 telde Union ongeveer honderd werknemers.

1 min

Machinefabriek Figee aan het Spaarne

De Machinefabriek v/h Gebr. Figee in Haarlem werd opgericht in 1836 door Hendrik Figee sr. Het bedrijf begon als kistenmakerij. De vestigingsplaats aan de Leidsevaart werd in 1913 verruild voor een nieuwe fabriek aan de oever van het Noorder Buitenspaarne. Het bedrijf schakelde over op het bouwen van hefkranen en baggermolens en zette zich in de loop der jaren op de kaart met de fabricage van havenkranen en laad- en losinrichtingen.

0 min

Fort bezuiden Spaarndam: prettig vertoeven aan de Mooie Nel

Fort bezuiden Spaarndam maakt onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam, een permanente verdedigingslinie rondom de hoofdstad, aangelegd tussen 1880 en 1914. Ten tijde van oorlog zou het leger, de regering en een deel van de bevolking zich kunnen terugtrekken binnen deze ring. Door middel van een liniewal zijn de forten benoorden en bezuiden Spaarndam met elkaar verbonden. Tezamen met een aantal batterijen, aardenwallen en sluizen vormen zij de Positie bij Spaarndam. Achter de liniewal werd een weg aangelegd waarover transport van materieel en manschappen gedekt kon plaatsvinden. Bovengenoemde elementen zijn nu nog steeds zichtbaar in het landschap. Het is bijzonder dat een dergelijk ‘militair landschap’ zo goed intact is gebleven. Dit is voor een groot deel te danken aan de zogenaamde ‘Verboden Kringen’, ingesteld bij de Kringenwet van 1853.

3 min

Diamond Five

De musici die de Diamond Five zouden vormen, kwamen voor een deel voort uit de Haarlemse Jig Rhythm Club (opgericht in 1946). Die band, met trompettist Dick Spieker (1920-2001) en Cees Smal (1927-2001), zette de jazz in Haarlem op poten. Door de vele jam-sessies die daar werden gehouden, vonden heel wat musici de weg naar het podium.   De Diamond Five traden oorspronkelijk op als The Dia­monds, maar de verwarring met het populaire zangduo The Blue Diamonds leidde tot te veel misverstand, vandaar de naamsverandering. Het vijftal koos als basis de nachtclub Sheherazade (kortweg de Zade) in Amsterdam. De Diamond Five namen uitstekende platen op en in 1963 volgde zelfs een optreden met het Concertgebouwor­kest in het Amsterdamse Concertgebouw. Filmer Louis van Gaste­ren was zo geïmponeerd door deze jonge musici dat hij begin jaren zestig een documentaire maakte met moderne Nederlandse jazz als onderwerp. De opkomst van de popmuziek leidde echter ook hier tot malaise. In 1962 moest de Sheherazade zijn deuren sluiten en in 1964 hieven de Diamond Five zichzelf op. Maar ze zouden terugkomen en vele jaren later nog steeds samenspelen.

0 min

Barrelhouse

Barrelhouse wordt in de jaren zeventig opgericht in Haarlem en groeit uit tot een van de meest vermaarde bluesbands van Nederland.

2 min

Een bezoek aan Teylers Museum

In de achttiende eeuw was Teylers Museum niet op alle werkdagen geopend. Het museum was alleen op dinsdag open, van 10 tot 13 uur. Dat wil zeggen: voor inwoners van Haarlem. Vreemdelingen, waarmee iedereen bedoeld werd die niet in Haarlem woonde, konden zich iedere dag, behalve op zondag, tussen 12 en 13 uur melden bij de kastelein (de beheerder van de kunstverzamelingen en de gastheer van het museum).   In het begin werden bezoekers alleen toegelaten als ze schriftelijke toestemming hadden van de bestuurders van Teylers Stichting of museumdirecteur Martinus van Marum. In 1805 besloten directeuren de handgeschreven toestemming te vervangen door een gedrukt toegangsbiljet. Deze biljetten zijn de oudst bekende museumkaartjes van Nederland.

3 min

Teylers Museum en de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen

Het oudste geleerde genootschap van Nederland is de Hollandse Maatschappij der Wetenschappen (HMW). Deze werd in 1752 in Haarlem opgericht en deelde, en deelt nog steeds, personeel met de Teyler-instellingen (museum, genootschappen, bestuur).

1 min

Kunst stimuleren: Teylers Stichting

Pieter Teyler hield van kunst. Zo was hij een van de oprichters en donateurs van de Stads Teekenacademie (in 1796 voortgezet als Teekencollegie); de academie kon zelfs zijn huis De Hulst gebruiken. Vreemd is dat niet: goed kunnen tekenen was in die tijd niet alleen een zaak voor kunstenaars en ambachtslieden, maar ook voor een heer van stand. Ook na zijn dood wilde Teyler kunst stimuleren. Dat blijkt uit zijn testament. Daarom moest er een ‘konstschilder’ aangesteld worden als opzichter (conservator) van de kunstverzamelingen. Deze opzichter was tevens gastheer (kastelein) van het museum en mocht in het voormalige woonhuis van Pieter Teyler wonen.

1 min

Het Landje van Gruiters

De grutto’s vliegen af en aan om hun jongen te voeden. En als je goed kijkt zie je het ‘bruin blauwtje’, een mooie vlinder. Het Landje van Gruiters, zoals dit deel van  de Velserbroekerpolder wordt genoemd is een bijzonder stukje natuur.

2 min

Een kluitje grenspalen aan de Velserdijk

Een grenspaal is een paal die de grens van een gebied aangeeft, van bijvoorbeeld een gemeente, provincie of eigendom. Ze worden veelal geplaatst op het punt waar de grens een knik maakt en vanaf de ene grenspaal is vaak de volgende grenspaal al te zien. Op de paaltjes staat vaak een wapen en ze herinneren aan een stukje eigen zeggingskracht van de eigenaar.

3 min