Haarlem

Boudewijn de Groot

Boudewijn de Groot is Nederlands bekendste troubadour. Hij heeft in de jaren zestig en zeventig grote hits heeft met liedjes als Welterusten Meneer De President en Het Land Van Maas En Waal. De zanger trekt zich terug in de jaren tachtig om carrière te maken als componist van filmmuziek, vertaler en acteur. Hij maakt eind jaren negentig een zeer succesvolle comeback. In 1999 krijgt Boudewijn de Groot een koninklijke onderscheiding voor zijn verdiensten voor het Nederlandse cultuurgoed.

3 min

De Velserdijk

In de dertiende eeuw laten de graven van Holland en de abten van Egmond een dijk aanleggen om het gebied de Velserbroek te beschermen tegen overstromingen. Tot op de dag van vandaag is het grootste deel van de dijk nog zichtbaar. De Velserdijk doorstond ruim 10 eeuwen geschiedenis.

3 min

Een ‘ongemeen groote’ elektriseermachine

Kort nadat hij museumdirecteur bij Teylers Museum was geworden, kreeg Martinus van Marum het plan een elektriseermachine van ongekende afmetingen te laten bouwen. Hij hoopte daarmee onbekende elektrische verschijnselen te ontdekken.

1 min

Wybrand Hendriks (1744-1831)

In 1785 werd Wybrand Hendriks opzichter van de Kunstverzamelingen en gastheer (‘kastelein’) van Teylers Stichting. Hendriks was schilder en tekenaar en maakte portretten, landschappen, stadsgezichten, dierstukken en stillevens. Voordat hij ging werken voor Teylers Stichting was hij vijf jaar één van de zes directeuren van de Haarlemse Teekenacademie. Na zijn benoeming ging Hendriks wonen in het Fundatiehuis, het voormalige woonhuis van Pieter Teyler. Één van zijn eerste opdrachten was het imposante groepsportret van Directeuren van de Stichting, met op de achtergrond de dan nog lege Ovale Zaal.

2 min

De inrichting van de Ovale Zaal van Teylers Museum

Nog steeds staat in de Ovale Zaal van Teylers Museum het meubilair uit de beginperiode. In 1784/85 ontwierp de architect van de zaal, Leendert Viervant, het grote middenmeubel voor het bewaren van de kunstverzamelingen. Op het bovenblad konden tekeningen en grafiek worden gelegd en bekeken en wetenschappelijke demonstraties worden uitgevoerd. Vanwege ruimtegebrek kwamen hier omstreeks 1801 de met glas bedekte schuifladen om fossielen, ertsen en mineralen tentoon te stellen. De middenvitrine was op koperen rails geplaatst zodat het meubel in zijn geheel kon worden weggeschoven. Daardoor ontstond er ruimte voor de enorme elektriseermachine en voor demonstraties met meerdere batterijen Leidse Flessen.

1 min

Het Fundatiehuis in Haarlem

Pieter Teyler en zijn vrouw Helena Wijnand Verschaave hebben altijd in de Haarlemse Damstraat gewoond. Eerst in huis ‘De Hulst’ tussen het Klokhuisplein en de Damsteeg. Na het overlijden van zijn moeder (1721) voegde Teyler de familienaam De Hulst aan zijn eigen naam toe. In 1740 verhuisde hij naar het huidige nummer 21, het Fundatiehuis. Teyler hield De Hulst aan. Vanaf 1772 mocht de Teekenacademie er zijn intrek nemen. Deze academie was door zijn toedoen tot stand gekomen.

1 min

Prijsvragen van wetenschappelijke genootschappen

In het verleden werden prijsvragen ingezet om mensen te stimuleren zich aan de wetenschap te wijden. Niet alleen in de Nederlanden maar in heel Europa. En zowel hier als in heel Europa waren deze prijsvragen razend populair in de hele achttiende eeuw. Meestal kon iedereen, waar ook in Europa, aan deze prijsvragen meedoen. Via de prijsvragen van genootschappen zijn in veel Europese landen wetenschappelijke publicaties tot stand gekomen.

1 min

De wil van Pieter Teyler

Bij het enorme vermogen dat Pieter Teyler (1702-1778) naliet (naar huidige maatstaven ongeveer tachtig miljoen euro) hoorde een testament dat de nalatenschap heel precies regelde. Dit is ook het enige document waaruit we iets over Teyler zelf komen te weten. Er zijn geen persoonlijke documenten van hem; het lijkt of hij sporen van zijn persoonlijk leven bewust heeft uitgewist.

1 min

Zorg voor het Blokshofje

Het Blokshofje was een klein hofje in Haarlem voor behoeftige doopsgezinde oude vrouwen. Het hofje heeft zijn oorsprong in het midden van de zeventiende eeuw en telde oorspronkelijk zes huisjes. Het lag direct naast het oude Doopsgezinde Weeshuis aan het Klein Heiligland in Haarlem (in gebruik tot 1874), dat zich daarom ook over de dames op het hofje ontfermde.

2 min

Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778)

Pieter Teyler werd op 25 maart 1702 in Haarlem geboren. Zijn ouders waren Isaac Teyler en Maria van der Hulst. In de traditie van zijn doopgezinde, Schotse familie trok Pieter Teyler zich het lot van armen en wezen aan. Hij gaf niet alleen geld maar zette zich ook op bestuurlijk terrein voor hen in. En dan niet alleen voor zijn geloofsgenoten maar ook voor andersdenkenden. Zo zorgde hij ervoor dat een niet meer functionerend hofje weer tot leven kwam. In zijn kerk aan de Peuselaarsteeg was Teyler een actief gemeentelid en hij droeg bij aan de nieuwe kerkingang aan de Grote Houtstraat.

2 min

Koe gesloken, doop geweigerd

Traditiegetrouw werd bij de doopsgezinden begin november en met Pasen gedoopt. En een bewijs van goed gedrag was dan nooit weg. Zo ook bij de Doopsgezinde Gemeente in Haarlem in november 1859. In dat jaar werd de doop aan een ‘dopeling’ geweigerd wegens een begane misstap.

1 min

Een teleurgestelde vreemdeling …

Vandaag de dag lukt het iedereen om de Doopsgezinde Kerk in Haarlem te vinden. Fysiek of virtueel, via routeplanner, navigatiesysteem of google. De doopsgezinde gemeente laat flink van zich horen. Vroeger stelden de doopsgezinden zich bescheidener (of zo u wilt beslotener) op, zoals blijkt uit het notulenboek van de kerkenraad uit 1932.

1 min

Haarlems groen moet je doen

Provinciehoofdstad Haarlem heeft een lange traditie als ‘bloemenstad’. Maar ook het vele groen in en om de stad is van oudsher in trek bij bezoekers. Nog altijd kun je er bijzondere ontdekkingen doen. De werkgroep ‘Parken en Groen’ van de Historische Vereniging Haerlem heeft vijf wandel- en fietsroutes uitgezet die een verrassend kijkje geven op het landschap in de stad en nabije omgeving.

2 min

Spaarndam West

Dit is een locatie op de IJdijkenroute. Lees hier de verhalen van deze locatie.

De Velserdijk
Een kluitje grenspalen aan de Velserdijk
Het Landje van Gruiters
Fort Bezuiden Spaarndam

0 min

Mevrouw Jut in ‘De Liefde’

Wel eens op de kermis op de ‘Kop van Jut’ geslagen? Wie was die Jut eigenlijk? Waarom fungeert hij als zondebok? In de Haarlemse Ridderstraat is in de gevel van nummer 22 de gevelsteen ‘De Liefde’ aangebracht. In een huis met zo’n steen mag je ervan uitgaan, dat er in dit pand veel liefde heerst. Maar dat is niet altijd zo geweest.

3 min

Oom Gips en de uitvinding van het gipsverband

Van scheuren in de Bavokerk en gebroken kippenpoten tot een ‘weldaad voor het menschdom’. De Nederlands militair geneeskundige, Antonius Mathijsen, werd in de negentiende eeuw internationaal gerenommeerd toen hij het gipsverband uitvond en daarmee een nieuwe snelle manier om botbreuken te genezen. Bij de Haarlemmers leeft Mathijsen voort als ‘Oom Gips’.
Het was ook in Haarlem, waar hij werd geïnspireerd door bouwvakkers die scheuren in de Sint Bavokerk aan het repareren waren. Maar hoe bracht dit Oom Gips tot het idee van een gipsverband?

3 min

Historisch Museum Haarlemmermeer is sociaal!

In deze tijd van online communicatie kan geen enkele instelling achterblijven. Het Historisch Museum is daarom online te vinden op een aantal bekende ‘social media’ zoals Youtube, Facebook en Twitter. Hiermee wil het museum een dialoog kunnen aangaan, haar publiek verbreden en mensen kunnen voeden met historische informatie zonder dat ze hoeven langs te komen. Zo kan je waar en wanneer je maar wil jouw historische kennis over Haarlemmermeer vergroten.Dat laatste is vooral iets nieuws. De meeste bewoners van Haarlemmermeer weten eigenlijk weinig van de historie van Haarlemmermeer, terwijl dit soort kennis kan bijdragen aan het hechten aan je eigen omgeving (en het is gewoon leuk). Daarom post het museum elke dag om 12.00 uur een #factHLMR. Dat is een ‘wist-je-datje’ op Twitter met kort een (soms ludiek) historisch feit over Haarlemmermeer. Dus wil je meer weten over Haarlemmermeer vanuit de luie stoel, onderweg naar je werk, vanaf het schoolplein of als je je verveelt? Volg ons dan via Twitter en zoek op Historisch_HLMR of #factHLMR.Enkele tot nu toe verschenen #factHLMRs: •    #factHLMR Wist u dat de eerste graanbeurs gehouden werd in 1863 in dorpslogement de Beurs (nu Hotel-café-restaurant)?•    #factHLMR Wist u dat de eerste vee- en paardenmarkt in Haarlemmermeer plaats vond in 1859?•    #factHLMR Wist u dat de Ringvaart met schop en kruiwagen is gegraven en de Ringvaart 63 kilometer lang is?Bent u benieuwd naar gebeurtenissen in en rond het museum? Volg ons dan Youtube via ons eigen Historisch Museum kanaal. Bekijk daar filmpjes die we hebben gepost van een groep basisschool kinderen, de opening van een nieuwe tentoonstelling of bekijk welke bestaande filmpjes tot onze favorieten behoren. Het museum wil graag via dit kanaal meer laten zien wat ze doet om zo te drempel ons te bezoeken te verlagen. Zo krijgen ook mensen die niet de mogelijkheid hebben ons te bezoeken een idee van onze activiteiten. U kunt ons ook melden waar u graag meer filmmateriaal van zou zien, dan gaan wij aan de slag.Facebook is tegenwoordig hét medium om wereldwijd met vrienden online in contact te komen. Het museum is hier te vinden onder de naam Historisch Haarlemmermeer. Zit je zelf alleen op facebook en niet op Youtube of Twitter en wil je bijvoorbeeld wel de #factHLMR en filmpjes meekrijgen? Dat is geen probleem. Alle accounts zijn gekoppeld waarbij op facebook alle informatie van Youtube en Twitter te zien is. Een soort ‘all-in-one’ medium.Heeft u nog een idee hoe wij beter contact met u kunnen maken of u van informatie kunnen voorzien via het net? Post uw idee op onze Facebook, Twitter of Youtube account of mail ons via infohmh@xs4all.nl.Zo kunt u ons vinden: Twitternaam = Historisch_HLMR; Facebooknaam = Historisch Haarlemmermeer; Youtube kanaal = Historisch Museum.Voor algemene informatie verwijzen we u naar www.historisch-museum-haarlemmermeer.nl.

0 min

De familie Zocher, voor uw park- en tuinontwerpen

Wat hebben de Haarlemmerhout, de vuurtoren van Egmond aan Zee, het Amsterdamse Vondelpark en de tuinen van Paleis Soestdijk gemeen? Dat ze, net als begraafplaats Westerveld in Driehuis, het Victoriepark in Alkmaar en een reeks andere bekende negentiende-eeuwse parken, tuinen en villawijken werden ontworpen door de beroemde Haarlemse familie Zocher.

4 min

Zeg het met bloembollen

Het is weer lente! Het zonnetje schijnt, de lammetjes dartelen in de wei… en de bloembollen schieten uit de grond. De in de winter nog kale velden lijken wel een regenboog nu zij door de meest uiteenlopende kleuren bloemen worden gekleurd. En dat is nou typisch Noord-Holland. Toeristen komen speciaal voor deze pracht naar onze regio. De bloembollen zijn al eeuwen in Nederland. Maar hoe is het zover gekomen? Maarten Timmer groeide op tussen de bloembollen en vertelde tijdens een lezing in het Alkmaars Historisch Café in 2011 over de geschiedenis van de bloembollen in Nederland.

3 min

Moordwijf kookt de spanjaard

‘Wat een kenau!” Als ze dat van je zeggen, dan word je op z’n zachtst gezegd niet door iedereen erg aardig gevonden. Zou de echte Kenau trots zijn op haar reputatie?

1 min