Het leven van rijke stedelingen van 1600 tot 1900 was intrigerend. In die periode trokken zij zich graag terug in weelderige zomerverblijven. Wat ging er schuil achter deze muren van rijkdom? Werd er genoten van kunst, muziek en natuur? Of leefden de ‘nette’ mensen toch niet zo fatsoenlijk als je zou denken? Tijdens de zomermaanden van 2012 onthullen de mooiste buitenplaatsen hun geheimen. Pssstt… vanaf 1 juni 2012 vind je verrassende verhalen, bijzondere evenementen en wandel- en fietsroutes op www.binneninbuitenplaatsen.nl
Het waddengebied, samen met zijn eilanden, geulen en wadplaten, is gevormd door de zee. Nergens anders in de wereld vind je een getijdenlandschap dat zo rijk is aan unieke natuurlijke verschijnselen als in de Waddenzee. Vanwege drie bijzondere eigenschappen staat de Waddenzee prominent op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
>
3 min
Veel belangrijke vorsten, geleerden, kunstenaars, wetenschappers en politici hebben Teylers Museum in de afgelopen eeuwen bezocht. Zo’n bijzonder bezoek vereist altijd de nodige voorbereiding. Dat is nu zo en dat zal in het verleden niet anders zijn geweest. Het precieze programma is een puzzel, waarvan de verschillende stukken soepel in elkaar moeten passen. Wie is aanwezig en waar? Wie voert het woord? Wat wordt getoond? Dit alles dient plaats te vinden binnen een beperkt tijdsbestek. Eind juni 1814 ontving het museum wel zeer hoog bezoek: tsaar Alexander van Rusland, vergezeld door (de toen nog ‘Soeverein Vorst’ geheten) Willem I en zijn beide zonen.
> 3 min
Jan (Juda) Monnikendam werd op 23 augustus 1867 geboren in Amsterdam. Daar leidde hij jarenlang dansavonden, bruiloften en partijen. Ook was hij dansleraar en muzikant. In 1896 trouwde hij, en niet veel later verhuisde hij naar Haarlem. Daar schreef hij zich in 1900 in als Koopman en begon hij het jaar erop een winkel met zijn vrouw. Het werd een groot- en detailhandel in feestartikelen en vuurwerk.
> 2 min
Het is voorjaar 1929 als de polder in een klap overschakelt van wind naar stroom. Dat is reden voor feest. De bakstenen gebouwen langs de ringdijk van de Schermer stralen de moderne tijd uit. De Schermer is zo trots, dat ze de nieuwe gemalen een koninklijk tintje geven. Ze krijgen namen van het Koninklijk Huis: Emma bij Grootschermer, Wilhelmina bij Schermerhorn en Juliana bij Driehuizen.
> 2 min
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1913 boekte de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP) een grote overwinning. Met tien van de negentien zetels kreeg de partij een meerderheid in de gemeenteraad. Op 5 februari 1914 werd Klaas ter Laan geïnstalleerd als burgemeester van Zaandam, de eerste ‘rooie’ burgemeester van Nederland. Een primeur. Of toch niet?
> 2 min
Cornelis Koning en zijn vrouw Antje Molenaar trouwen in 1866. Uit dit huwelijk worden 11 kinderen geboren. Het eerste kind is een meisje, dat Trijntje genoemd wordt. Zij zal al vroeg de handen uit de mouwen hebben moeten steken om haar moeder te helpen, want na haar komen 9 jongens ter wereld.
> 2 min
Een schokkend bericht in Schuitemakers Purmerender Courant van 28 december 1887:
n
‘Woensdagmiddag [21 December] liet de vrouw van C. Hoek, wonende in een watermolen bij RUSTENBURG hare beide kinderen eenigen tijd alleen te huis, daar zij boodschappen moest doen. Toen zij terug kwam, vond zij het oudste, een meisje van 4 jaar, verkoold in haar stoeltje zitten. Het arme kind was levend verbrand.’
> 3 min
‘Kunne wij het gebeurde niet ongedaan maake dat ik weer in de moole blijf zitte….’, zo schrijft Frederik van Leijen aan het polderbestuur. Omdat hij met strijkmolen I deelnam aan de staking, heeft het polderbestuur hem ontslagen als molenaar.
> 2 min
Het Noorderpolderhuis diende lange tijd als vergaderruimte voor het waterschap de Schermeer. Vanaf het begin van de droogmaking is het waterschap belast met de waterhuishouding in de droogmakerij de Schermer. Dat betekent het onderhoud van sloten en dijken, molens en later gemalen.
> 3 min
Nadat de korenmolen in 1899 in vlammen is opgegaan, koopt de timmerman en molenmaker Jan Levendig het erfpachtrecht van deze molen. Jan maakt handig gebruik van het feit dat veel molens in deze tijd worden afgedankt. De stoommachine is in opkomst en die blijkt heel wat betrouwbaarder te zijn dan de wind. Jan puzzelt de hele molen bij elkaar met allerlei losse molenonderdelen, die elders wegens afbraak te koop worden aangeboden.
> 2 min
De familie van der Heijden telt van oudsher vele molenaars. Van oorsprong komt ze uit Duitsland. De familie is via Brabant naar het noorden getrokken en in Heerhugowaard terecht gekomen. Eén van de nazaten is Joop van der Heijden.
> 3 min
Dat spinnen en ander kruipend gedierte graag in molens vertoeven zal niemand verassen. Het riet en de talloze hoekjes en gaatjes vormen een aangename verblijfplaats voor deze kleine plaagdieren. Ook de muggen geven in een waterrijke omgeving al gauw overlast.
Niet alleen de mens ook de molen wordt door insecten belaagd.
2 min
De Waard was voor de droogmaking tot Heerhugowaard een groot meer, evenals de Schermeer. Beide meren werden van elkaar gescheiden door de Huigendijk.
Buurgebied Geestmerambacht loosde zijn overtollige water zowel op de Raaksmaatsboezem, waar de Waard deel van uitmaakte, als op de Schermerboezem, waar de Schermeer toebehoorde. Door de slechte uitwatering had Geestmerambacht van oudsher regelmatig wateroverlast.
2 min
Het verwondert ons hoe eenvoudig men eeuwenlang met de gevaren rond de molens omging. Pas na een Veiligheidsbesluit in 1916 worden veiligheidshekken rond de molens geplaatst.
> 3 min
De grote achtkante watermolen werd gebouwd in het midden van de 17e eeuw en bemaalde de 382 ha grote Hollands Ankeveense polder op de ‘s-Gravelandse Vaart die weer afwaterde op de Vecht. De molen bleef zijn functie behouden tot 1932. Nog in de jaren dertig zijn scheprad en overige gaande werken verwijderd om hierdoor de molenaarswoning te kunnen vergroten. In de Tweede Wereldoorlog was de molen een baken van het verzet. Direct na de oorlog werd de begane-grondverdieping geleidelijk aan voor horecadoeleinden in gebruik genomen en het geheel is hans uitgegroeid tot ‘Restaurant en Partycentrum De Molen’.
> 2 min
Het was de kunstschilder Martin Borgord die zijn vrienden William en Anne Singer in de zomer van 1903 meenam naar zijn geboorteland Noorwegen. William had nauwelijks een voet aan land gezet of hij sprak de legendarische woorden ‘I have found my country’. In de voormalige woonkamer van William Singer, de foyer van het Singer Museum hangen schilderijen die de Amerikaanse schilder in Noorwegen schilderde.
> 3 min
Duinvliet: ooit een buitenplaats en nu resten alleen nog de Duinvlietsweg, een rijksmonumentaal toegangshek en enkele bijgebouwen. Duinvliet is een van de buitenplaatsen die de tand des tijds niet heeft doorstaan. Lees verder
> 0 min
Ingeklemd tussen het Spaarne, de Buitenrustlaan en nieuwe bebouwing ligt de buitenplaats Vlietzorg. Van deze buitenplaats zijn het huis en het koetshuis of bollenschuur (gezien vanaf de straat, rechts van het huis gelegen) overgebleven. De tuinen die reikten tot Welgelegen zijn nu volgebouwd met woningen.
> 2 min
In 1727 koopt de Lakenkoopman Jan Hooft het terrein dat bij een boedelscheiding wordt omschreven als tuin ‘met opstal, getimmerte, bepotinge en beplantinge’. In 1777 koopt Jan Ananias Willink de buitenplaats. In de koopacte wordt gesproken over Buitenrust.n
> 2 min
Grenzend aan de zuidwesthoek van de Haarlemmerhout in Haarlem ligt het huis Eindenhout. Dankzij haar prominente ligging is dit bij velen een bekend huis. Het huis en een stuk van de tuin is particulier bezit. De rest van de 4,5 hagrote buitenplaats is sinds 1962 eigendom van de gemeente Haarlem. Het huis is rijksmonument. Het park is deels toegankelijk en deels vogelreservaat. De buitenplaats kent een lange geschiedenis.n
> 3 min