Buitenplaatsen

Schoonenberg

Tussen sportvelden enerzijds en een uitgestrekt buitenplaatsengebied anderzijds ligt buitenplaats Schoonenberg. Op het terrein van voetballers en wandelaars, opgeluisterd door het pas gerestaureerde negentiende-eeuwse huis, is de rijke geschiedenis nog goed te zien en te beleven.

Schoonenberg is een rijksmonument, daarbij horen het huis uit 1860, de historische aanleg, het toegangshek bij het huis en het hek naar het dienstgebouw. Het dienstgebouw zelf is gemeentelijk monument. Het parkbos is publiek toegankelijk, maar het huis wordt particulier bewoond.

3 min

Scheijbeek

Aan de zuidrand van Beverwijk, in de hoek van een verkeersweg, ligt buitenplaats Scheijbeek. Het bevat een statig huis en een grote slingerende waterpartij. Het huis heeft zijn voorgevel naar het zuiden, maar wordt tegenwoordig vanaf de achterzijde benaderd. In deze omgeving vond Joost van den Vondel bijna 300 jaar geleden inspiratie voor lieflijke gedichten en wordt tegenwoordig de liefde tussen Beverwijkers bezegeld.

Scheijbeek is een rijksmonument, daarbij horen het huis en de aanleg met historische opstallen en tuinelementen. Ook Velserweg 8, de voormalige tuinkoepel met oranjerie en haaks daarop het tuinmanshuisje, is ondanks de recente aanbouwen en ingrepen ook een beschermd onderdeel van de buitenplaats.

3 min

Schaep en Burgh

Sinds 1976 is Schaep en Burgh (ook geschreven als Schaepenburgh) het hoofdkantoor van de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten, een buitengewoon passende locatie. Het monumentale huis dat teruggaat tot de zeventiende eeuw wordt aan de voorzijde geflankeerd door de voormalige oranjerie en koetshuis. Daarachter ligt een parkbos met groene velden, statige beuken- en eikenlanen, een tuinhuis met een klassiek tempelfront, een vijver en slingerwater. In de aanleg zijn zowel de achttiende als negentiende-eeuwse structuur en elementen goed herkenbaar.

Het parkbos is publiek toegankelijk en er zijn uitgezette wandelroutes. Schaep en Burgh is een rijksmonument, daartoe behoren het huis en de bijgebouwen rond het voorplein, de brug met het toegangshek vanaf het Noordereinde, de tuinaanleg, het tuinhuis, de ijskelder, houten schuur, de slangenmuur en de muurkas bij de moestuin.

3 min

Buitenplaats en villa Saxenburg

Van de historische buitenplaats Saxenburg resteren weinig gebouwde fragmenten: enkel het achttiende-eeuwse toegangshek met natuurstenen pijlers bij Mollaan 1 en de voormalige tuinmanswoning met prieel aan de Mollaan 2. Het zeventiende-eeuwse buiten is vastgelegd in prenten, schetsen en een schilderij. Het gebruik als lusthof wordt voortgezet in het Bloemendaalse bos, Thijsse’s hof en op de cricketvelden.

3 min

Overlaan

Aan het Raadhuisplein 9 staat een laag en breed witgepleisterd pand met in de middenas een balkon gedragen door twee vrijstaande slanke zuilen. Het huis wordt doorgaans gedateerd in het begin van de negentiende eeuw, toen het de kern vormde van buitenplaats Overlaan. Het is echter ook mogelijk dat het veel ouder is en al rond 1700 ontstond.

Overlaan is een rijksmonument en wordt particulier bewoond.

2 min

Overbeek

De naam Overbeek wijst al op de geschiedenis van dit terrein als overplaats van een buitenplaats genaamd De Beek. Op de oorspronkelijke buitenplaats uit de zeventiende eeuw van de zwagers De Clercq en Van Beeck staat nu een huis uit 1938. En waar eerst alleen een koepel stond op een woeste duintop, ligt nu het negentiende-eeuwse huis Overbeek op een groene heuvel.

3 min

Oud-Crailoo

De buitenplaats Oud-Crailoo is omringd door villa’s. Dit eens100 hectaregrootte landgoed is tegenwoordig een buitenplaats met een tuin van ongeveer1 hectaregroot. De omliggende huizen staan in wat vroeger het park was van Crailoo.

3 min

Buitenplaats Mariënbos te Aerdenhout

Een klein weggetje vanaf de Boekenroodeweg komt uit bij de te midden van velden gelegen buitenplaats Mariënbos. Na een bewogen geschiedenis van huis en tuinen die eigendom waren van vooraanstaande lieden, staat er nu een in 1940 tot aanzienlijk landhuis verbouwde boerderij uit 1910. Daarmee herhaalt het de ontwikkeling van boerderij naar voornaam buitenverblijf op deze plek.

Mariënbos is een gemeentelijk monument. Het is particulier bezit en niet toegankelijk voor publiek.

2 min

Koningshof

De uitstraling van het huidige Koningshof wordt bepaald door het huis en bijgebouwen van architect Abraham GBzn. Salm en de aanleg van Leonard Anthony Springer van rond 1900. De geschiedenis ervan is echter ouder en gaat terug tot zeker 1636. Uit die geschiedenis blijkt ook de verbondenheid met het aangrenzende Elswout.

De Koningshof is een rijksmonument, daarbij horen zowel het huis als de aanleg en de historische bijgebouwen. Op het terrein ligt een tuin, parkbos en een duingebied met stuifzand. Sinds 1962 is het eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten en grotendeels voor publiek toegankelijk. Het huis is niet toegankelijk.

3 min

Klein Bentveld

Tegen de oostgrens van Zandvoort, op de plek van de historische buitenplaats ‘Klein Bentveld’ staat tegenwoordig een villa uit 1923. Het is nauwelijks zichtbaar vanaf de weg door de begroeiing langs het hek. In zijn naam, maar ook in zijn architectonische vorm is het een twintigste-eeuwse vertaling en voortzetting van de buitenplaatsgeschiedenis van het gebied. Het huis is gemeentelijk monument en wordt particulier bewoond.

Ontginning en ontwikkeling op het Buntveld Het latere Klein Bentveld bestond al in 1634 als hofstede. In dat jaar werd het gekocht door Noël Hostier. Hij verfraaide de hofstede en legde boomgaarden en vijvers aan om het in 1636 met winst te verkopen. In 1660 plaatste de toenmalige eigenaar Jan Raphoen er het tuinpoortje van de Amsterdamse voetboogdoelen. Rond die tijd stond er ook een hardstenen voorpoort met een valbrug en een boerenwoning.

2 min

Kennemeroord

Na een bewogen bouw- en gebruiksgeschiedenis staan sinds 2007 op Kennemeroord in Heemstede vier luxe appartementengebouwen met uitzicht op het groen. Van de historische buitenplaats Kennemeroord zijn het achttiende-eeuwse toegangshek aan de Herenweg 138 en de dienstgebouwen, ijskelder en tuinkoepel aan de Koediefslaan overgebleven.

Het toegangshek aan de Herenweg en de dienstgebouwen en tuinkoepel aan de Koediefslaan zijn rijksmonumenten. Ze worden particulier bewoond. De ijskoepel is eveneens rijksmonument en ligt tussen het appartementencomplex en de Koediefslaan.

3 min

De Zwaluwenberg

Alleen de oprit naar de Zwaluwenberg is te zien vanaf de Utrechtseweg. Ingeklemd tussen de Utrechtseweg en de A27 ligt een bijzonder rijksmonumentaal Engels landhuis dat met hekken van zijn omgeving is afgescheiden. Het hoofdkwartier voor de Inspecteur Generaal der Krijgsmacht is uniek in zijn verschijningsvorm in Nederland.

3 min

Sypesteyn

Verscholen langs de Nieuw Loosdrechtsedijk ligt de buitenplaats kasteel Sypesteyn. Omringd door boerenbedrijven en weilanden is de twintigste–eeuwse buitenplaats in permanente aanbouw. Met de toren en de bijgebouwen vormt de buitenplaats een uniek rustplekje in Loosdrecht.

3 min

Landgoed Oud-Bussem

Midden in ´t Gooi, tussen bossen en een villapark, ligt de rijksmonumentale buitenplaats Oud-Bussem. Met de Oud Blaricummerweg als oude oprijlaan en het landschapspark gaat de buitenplaats geheel op in zijn omgeving. De nabij gelegen villa’s zijn uit het zicht onttrokken door bomen en struiken.

De buitenplaats als geheel Op 31 mei 1569 wordt Oud-Bussem voor het eerst op papier genoemd. Dan koopt Paulus van Loo de boerenhofstede. Oud-Bussem werd een gewilde hofstede, omdat Van Loo voor deze buitenplaats een dubbel schaarrecht kreeg. Dit schaarrecht gaf de eigenaren van de hofstede het recht om hun vee te laten grazen op de gemeenschappelijke velden. Veel eigenaren van Oud-Bussem hadden een kudde schapen en koeien.

Na Paulus van Loo bezaten onder andere de familie Hinlopen uit Amsterdam en Abraham Bredius de buitenplaats. Bredius vergrootte het landgoed van 107 naar314 hectaregrond met nieuwe aankopen. Uiteindelijk bestond Oud-Bussem uit twee onderdelen; een boerderij en een landhuis. Na Bredius werd het landgoed Oud-Bussum in delen verkocht.

2 min

Larenberg

Tussen Laren en Blaricum ligt de buitenplaats Larenberg. Deze buitenplaats is in zijn geheel ontworpen door architect J.D. Zocher jr. Larenberg is een combinatie van een buitenplaats met een boerderij. Samen vormen zij het ideaal van de negentiende-eeuwse mens: wonen en werken in de frisse buitenlucht.

3 min

Hilverbeek

Het stijlvolle achttiende-eeuwse huis Hilverbeek lijkt ongewijzigd aan de huidige tijd te zijn overgeleverd. Een bominslag nabij het huis in de Tweede Wereldoorlog bracht het huis echter flinke schade toe en bij het herstel werd de in 1860 toegevoegde verdieping weggelaten. Om het huis liggen afwisselend open weiden, dichte bebossing en monumentale oude bomen. Hilverbeek heeft de uitstraling, grandeur en geschiedenis van een typische ’s-Gravelandse buitenplaats. Sinds kort ligt op Hilverbeek zelfs een wijngaard.

Hilverbeek is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten en het park is toegankelijk. Het huis, koetshuis en oranjerie worden particulier bewoond.

De buitenplaats is een rijksmonument, daarbij horen het huis, de aanleg, het koetshuis met oranjerie, de boerderij Stofbergen, de bruggen, ijskelder en moestuin met tuinhuis en slangenmuur.

3 min

Gliphoeve

In de lommerijke strook tussen de Herenweg en de Glipperdreef, ten zuiden van de Prinsenlaan, ligt de kleine buitenplaats Gliphoeve. Vanaf de Glipperdreef kan men over de oprijlaan het huis zien liggen. Het terrein waar nu de appartementengebouwen Hagenduin staan hoort er niet (meer) bij, maar het landgoed strekt zich daaromheen uit tot en met hoge duin aan de zuidwestzijde. De gliphoeve is een rijksmonument, waarbij zowel het huis als de aanleg worden beschermd. Het wordt particulier bewoond en is niet openbaar toegankelijk.

3 min

Jagtlust

Anders dan de andere ’s-Gravelandse buitenplaatsen is Jagtlust niet gesticht in de zeventiende-eeuwse polder zelf, maar net ernaast op het zogenaamde Trompenveld in het Gerecht Hilversum. De scheiwal tussen het Trompenveld en de Hilversumse hei ten oosten ervan is deels nog in de aanleg herkenbaar. Het achttiende-eeuwse huis vormt de kern van het huidige huis van rond 1900, dat is gebouwd en bewoond door de familie Six.

3 min

Duin en Kruidberg

Aan de rand van het uitgestrekte bos- en duingebied van Zuid-Kennemerland ligt Landgoed Duin & Kruidberg. Op twee samenvoegde zeventiende-eeuwse buitenplaatsen werd in 1907-1909 een groot nieuw landhuis in Hollandse neorenaissancestijl gebouwd. De tuin werd ingericht met een geometrisch deel bij het huis en landschappelijk park. Tegenwoordig is Duin en Kruidberg in gebruikt als luxe conferentieoord en hotel.nHet complex is een rijksmonument, daarbij horen het huis, de aanleg, moestuin, dienstwoningen, ijskelder, erfafscheiding, hekpijlers en een tuinbank.nHet park is publiek toegankelijk, het huis met omliggende tuindeel zijn toegankelijk voor gasten van het conferentieoord en hotel.n 

3 min

Meer en Bosch

De voormalige buitenplaats Meer en Bosch is nu een uitgestrekt terrein voor ziekenverpleging met voornamelijk laat negentiende- en twintigste-eeuwse bebouwing. Van het negentiende-eeuwse park resteren nog oude bomen en het herenhuis aan de Achterweg.

3 min