2 min

Dakruiter uit 1600

Dakruiter uit 1600

De dakruiter werd in 1600 vervangen door een groter exemplaar om er het oude carillon van de Grote Kerk in te kunnen ophangen. Dit bleek niet te passen en bij nader inzien ook te zwaar voor de fundering. In de dakruiter hangt een door de Utrechtse klokkengieter Ricoldus Butendiic gegoten klok uit circa 1450.

Tijdens een zware storm in 1603 viel de voorgevel naar voren en kwam op enkele tegenovergelegen huizen terecht. Het jaar daarop volgde provisorisch herstel. De huidige voorgevel is in 1615-‘16 gebouwd tegelijk met het achterliggende schip dat de twee lage beuken verving. De architectuur van de voorgevel wordt gerekend tot het maniërisme en laat opvallende overeenkomsten zien met het werk van Hendrick de Keyser (eerder ontwierp hij de Hoornse waag). Kenmerkend voor het maniërisme is dat klassieke motieven op een vrije manier worden verwerkt. Sinds 1688 heeft de Oosterkerk evenals de Noorderkerk een uithangende wijzerplaat, hetgeen vrij zeldzaam is.

Detail voorgevel (1616)

Met het wapen van Hoorn en een rebus ‘wilt [hoorn] ‘t woord’.

Detail voorgevel (1616)

Het interieur is voorzien van houten tongewelven. Ter hoogte van de trekbalken bevinden zich op de hoeken van de kruising gesneden beeldjes van de vier evangelisten. Tot de 17de-eeuwse inventaris behoren een sobere preekstoel, een doophek met balusterfries, twee herenbanken, een tochtportaal, een kloklodenkast met toepasselijk opschrift, twee kroonluchters en een spiltrap met ombouw waarin trapbalusters.

Interieur Oosterkerk (1950)

Foto Westfries Archief

Interieur Oosterkerk (1950)

De fraaie rococo orgelkas met bijbehorende achterwand dateert uit 1763-‘64 en is vervaardigd door de bekende Utrechtse orgelbouwer Johann Bätz (het binnenwerk van het orgel is in 1869 vernieuwd door Christian Witte).

Van de achttien oorspronkelijke gebrandschilderde ramen resteren er twee: een met de Slag op de Zuiderzee (1619) geschonken door de stad Hoorn en een in 1620 door de Admiraliteit van West-Friesland en het Noorderkwartier geschonken raam (de overige ramen zijn kopieën of modern).

De Oosterkerk is van oorsprong een rooms-katholieke kerk en heeft vanaf de Reformatie tot 1955 als hervormde kerk dienst gedaan. Sinds de restauratie van 1978-’81 is het in gebruik als cultureel centrum.
 
Rechts van de Oosterkerk en van daaruit toegankelijk staat het Claes Joesthuys. De ruimtelijke structuur van dit 17de- of mogelijk 16de-eeuwse woonhuis is nog intact: een 4,5 meter hoog voorhuis met daarachter twee verdiepingen. Ook de hangkamer en het houtskelet zijn nog aanwezig.

Oosterkerk

Oosterkerk

Publicatiedatum: 10/04/2012