Vanaf 1613 bouwde het stadsbestuur van Amsterdam aan een ambitieuze uitbreiding die de stad vijf keer zo groot zou maken. Er kwamen drie nieuwe hoofdgrachten en een aantal dwarsgrachten en straten die de nieuwe grachtengordel verbond met de middeleeuwse stad. Deze uitbreiding was hard nodig, omdat de stad vanaf het einde van de 16de eeuw haar Gouden Eeuw beleefde. De handel en economie groeiden explosief en vanuit heel Europa vestigden immigranten zich in Amsterdam.
De Amsterdamse grachtengordel wordt gezien als een stedenbouwkundig meesterwerk. Met zijn 14 kilometer gracht, 80 bruggen en 8000 monumenten is het een uniek stedelijk landschap dat in hoofdvorm vrijwel hetzelfde is gebleven als vier eeuwen geleden. In 2010 verwierf de grachtengordel de status van Werelderfgoed, mede omdat dit deel van de stad zo goed bewaard is gebleven. Sinds 1613 hebben de grachten zich uiteraard wel aangepast aan de veranderende tijd. Veel grachtenhuizen hebben door de eeuwen heen nieuwe gevels gekregen. Woonhuizen zijn veranderd in kantoorgebouwen en pakhuizen omgetoverd tot luxe loftwoningen. De grachten van Amsterdam zijn een zeer levendig en divers deel van de stad waar gewoond, gewerkt, en gerecreëerd wordt. Dit alles in een historische en monumentale omgeving die nooit verveelt.
Herengracht 500 werd in 1667 in de Strakke Stijl gebouwd voor de regent Joan Reynst, heer van Drakenstein en de Vuursche. Rond het midden van de 18de eeuw volgde een verbouwing in opdracht van Gerrit Hooft die in de periode 1752–1767 zeven maal burgemeester was.
>
2 min
Herengracht 572 werd oorspronkelijk gebouwd in 1666, oorspronkelijke bebouwing in de Vierde Uitleg van 1663. Het had toen een halsgevel met klauwstukken met honden. De sobere gevel verklapt niet wat er binnen allemaal te zien is.
> 2 min
Dit vrij smalle Amsterdamse grachtenhuis is slechts twee raamassen breed, maar de tuin loopt achter het tuinloze buurpand op nummer 112 door. De 17de-eeuwse bouwheer was Jan Gerritsz Verlorenarbeyt. In de 18de eeuw werd het 17de-eeuwse grachtenhuis ingrijpend verbouwd en verhoogd, in opdracht van de toenmalige eigenaar en bewoner Floris Kroll.
> 2 min
De bouwheer van Herengracht 619 was Jan Six, de burgemeester en beschermheer van verschillende kunstenaars, onder wie Rembrandt en Joost van den Vondel. Het huis werd ontwerpen door Adriaan Dortsman.
> 2 min
Oorspronkelijk vormden 150 en 152 samen met Herengracht 154 een trapgevel-drieling uit 1617, de oorspronkelijke bebouwing op deze plaats na de stadsuitleg van 1613. Herengracht 152 is nog het meest intact: de voorgevel doet ondanks de latere verbouwingen nog steeds denken aan de renaissance-trapgevel uit 1617. De gevelsteen met de stralende zon laat de huisnaam zien: ‘De Son’.
> 1 min
Herengracht 48 werd in 1614 gebouwd in opdracht van de doopsgezinde koopman Jan Jansz Munter. Het stond toen bekend als ‘De Drie Putgens’. In 1638 werd de eigenaar Nicolaas van der Heuvel, die het huis omdoopte tot ‘De Drie Heuvelen’.
> 1 min
De kern van Herengracht 196–200 bestaat uit een zes ramen breed woonhuis uit de 17de eeuw. Het is gebouwd in opdracht van Hans Rombouts, een rijke Amsterdamse koopman.
> 1 min
Herengracht 132 heeft een rijke geschiedenis. Zo werd het pand meermaals verbouwd, vond er in de 18e eeuw een familievete plaats, en in 2008 brandde het het jammer genoeg af.
> 2 min
Herengracht 361 en 363 zijn twee 17de-eeuwse huisjes. Dit is al te zien aan de geringe hoogte van de panden en aan de houten onderpuien met puibalk. Het huis van Jan Gerritsz Sonnenbergh heeft boven de puibalk de gevelsteen Sonnenberg met een zon boven een berg.
> 1 min
In 1665 werden vijf woonhuizen naast elkaar gebouwd met dezelfde halsgevels in de stijl van het Hollands classicisme, van links naar rechts de nummers 408, 406, 404, 402 en 400. Het ontwerp wordt toegeschreven aan Justus Vingboons, de broer van de bekendere Philips Vingboons.
> 1 min
In dit huis woonde ooit de omstreden Mr. Gillis van den Bempden (1697–1748), burgemeester in 1738, 1741 en 1747. Het plafond verwijst misschien nog altijd naar de politiek!
> 3 min
Prinsengracht 562 is herbouwd door ‘de monumentenredder van de jaren zestig en zeventig’, Geurt Brinkgreve. Ondanks zijn lovende bijnaam was niet iedereen het eens met de restauratie.
> 2 min
Dit dubbelhuis is met zijn 16,25 m breedte één van de breedste dubbele huizen aan de Amsterdamse grachten. Het is het enige dubbele huis met een breedte van zeven raamassen. Het werd in 1669/72 gebouwd in opdracht van Andries de Graeff (1611–1678) die zeven maal burgemeester van Amsterdam is geweest.
> 2 min
De gevel van Prinsengracht 849 is het best bewaarde exemplaar van de vijfling Prinsengracht 841 t/m 849, oorspronkelijk een rijtje van vijf identieke halsgevels uit 1701.
> 1 min
Dit grachtenhuis is onderdeel van de fraaie, goed bewaard gebleven gevelrij Prinsengracht 299 t/m 307.
> 1 min
Het huis De Dolphijn is in ±1600 gebouwd (in ieder geval tussen 1599 en 1602) voor de dichter Hendrick Laurensz. Spiegel (1549–1612). In 1609 werd het huis verkocht aan Volckert Overlander (1571–1630) die het in 1630 naliet aan zijn schoonzoon Frans Banninck Cocq, heer van Purmerend en Ilpendam (1605–1655), bekend van Rembrandts Nachtwacht (1642). Hij woonde in dit huis toen Rembrandt de Nachtwacht schilderde.
> 3 min
Deze ‘tweeling’ in een late Lodewijk XIV-stijl heeft misschien wel de hoogste klokgevels van Amsterdam. Vergelijkbaar met Keizersgracht 606–608, de grootste halsgevel-tweeling van Amsterdam.
> 1 min
De uiterlijke verschijningsvorm van het oude veerhuis De Swaen dateert overwegend uit 1652. De huisnaam is ontleend aan de eerste eigenaar: Nicolaas Swaen.
> 2 min
Deze fraaie laat–17de-eeuwse halsgevel-tweeling uit 1688 is gebouwd in de periode van de “strakke stijl” van het Hollands classicisme: de eenvoudige bakstenen gevels zijn vlak en de enige zandstenen versieringen zijn in de top te vinden.
> 1 min
Herengracht 474 werd gebouwd in 1669, op een kavel dat in 1665 voor Fl. 7400 gulden was gekocht (in de stadsuitleg van 1663). Het is dus oorspronkelijke bebouwing. Het huis staat afgebeeld op drie schilderijen van Gerrit Adriaensz Berckheyde (één uit 1685 en twee uit 1672) en in het grachtenboekje van Cornelis Danckerts (1680). Het is dus heel goed bekend hoe het huis er in de 17de eeuw uit zag. Tegenwoordig is het een Erfgoedhuis.
> 4 min