“Kijk dat keiharde zwarte ijs nou toch eens!”
Wie van ijskoud houdt, en van sneeuwpret, kan zijn hart nu al in het Teylers Museum ophalen aan ‘ijskoude schilderijen uit de 19e eeuw’ tijdens de nieuwe tentoonstelling ‘Echte Winters’.
>In de Grote Pop Atlas staan alle verhalen van bands en artiesten uit Noord-Holland. In de Grote Pop Atlas worden artiesten, genres en muziekgebeurtenissen via de geo-locaties van Google Maps gekoppeld aan een (geboorte-) plek of -plaats. Van elke artiest of groep is informatie terug te vinden over geboorteplek (soms zelfs op straatniveau), jaartal van geboorte, discografische informatie, interessante locaties (oefenruimte, platenstudio etc.) en gerelateerde personen (bandleden, platenproducer, etc.) die ook weer gelinkt worden aan een locatie. De Grote Pop Atlas is een initiatief van Beeld en Geluid, ontwikkeld in samenwerking met Oneindig NoordHolland. De presentatie van de Grote Pop Atlas door ‘popprofessor’ Leo Blokhuis was op 22 december 2011 in het Top 2000 Café bij Beeld en Geluid.
Colofon
Concept & realisatie: Machgiel Bakker, Beeld en Geluid
Research: Tom Blomberg
Redactie: Maarten Oosterveld, Eva van Dijk, Beeld en Geluid
Met dank aan: Muziek Centrum Nederland, Koppop.nl, Zaansepophistorie.nl, Nederbeat.info, Goois Poparchief en Nederbeat.nl
Wie van ijskoud houdt, en van sneeuwpret, kan zijn hart nu al in het Teylers Museum ophalen aan ‘ijskoude schilderijen uit de 19e eeuw’ tijdens de nieuwe tentoonstelling ‘Echte Winters’.
>De collectie van Het Zaans Museum geeft een rijk beeld van de geschiedenis van de Zaanstreek, het eerste industriegebied ter wereld. Vijf opmerkelijke objecten belichten de rol van industriële giganten als Honig, cacaofabriek de Zaan, Wessanen en Verkade maar ook de schoonheid van het landschap.
>Vrijdag de dertiende, onder een ladder door lopen, spiegels breken en binnenshuis een paraplu openen: allemaal brengers van ongeluk als je bijgelovig bent. De volgende vijf verhalen komen uit Waterland, een streek in Noord-Holland. Deze regio kent een rijke traditie van mythen, sagen en bijgeloof.
>Het lijkt erop dat het zoete Sint Maarten een concurrent heeft gekregen. Een kleine twee weken vóór kinderen met hun zelfgemaakte lampionnen langs de deuren gaan en een liedje zingen om snoep te halen, worden steeds vaker de verkleedkleren uit de kast getrokken voor Halloween. Het griezelfeest is lang niet zo groot als in Noord-Amerika maar wordt wel met veel enthousiasme, onder andere van bedrijven, omarmd. Sommigen noemen het feest een symptoom van de amerikanisering van Nederland. Maar waar komt dit feest eigenlijk vandaan?
>Maandenlang met je schip overwinteren in het pakijs, barre sledetochten, bevroren ledematen. Ja, als het Teylers Museum winterse tentoonstellingen maakt, dan doen ze het ook meteen goed. De tentoonstelling ‘Onder Nul’ kun je in het Boekenkabinet van het museum te zien.
>De Zaanstreek kent een zeer uitgebreide industriële geschiedenis en is daarmee één van de meest bekende plekken waar het Hollandse industriële erfgoed zijn sporen heeft achter gelaten. Het geheugen van de Zaanstreek is in het Gemeentearchief Zaanstad te vinden, waar boeken, tekeningen, verslagen, prenten, kaarten en foto’s over het gebied van vroeger tot nu verhalen. Hier een dwarsdoorsnede van de Zaanse industriële geschiedenis aan de hand van vijf waardevolle stukken uit het archief.
>Door nieuw leven te blazen in een voormalige tramremise in de Amsterdamse Kinkerbuurt, maar vooral door commerciële functies met buurtfuncties te mengen, hebben De Hallen zich tot een aantrekkelijk gebied kunnen ontwikkelen, met een positieve uitstraling naar de omringende woonbuurt.
>De Hogeschool van Amsterdam krijgt een olympisch studiecentrum met boeken, fakkels, foto’s en historische objecten. Het materiaal is afkomstig uit een schenking van de fanatieke verzamelaar Ton Bijkerk.
>De Koninklijke Nederlandse Hoogovens, Staalfabrieken NV (KNHS), Corus en Tata Steel. Verschillende namen voor dezelfde staalfabriek met een indrukwekkend verleden. Toen Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog niet langer afhankelijk wilde zijn van import, besloten ingenieurs Henri Wenckeback en Jan Ankersmit een eigen staalfabriek uit de grond te stampen. De KNHS werd in 1918 een feit en twee jaar later werd er begonnen met de bouw van twee hoogovens en een kooksbatterij in duingebied ‘De Breesaap’ bij IJmuiden. Dit groeide uit tot het enorme bedrijventerrein dat Tata Steel IJmuiden nu is. Veel is er te vertellen over dit indrukwekkende industriële erfgoed, beter bekend als ‘de Hoogovens’. Laten we beginnen met vijf interessante feiten.
>Het is 1592 en de eerste tumultueuze jaren van de Nederlandse Opstand zijn voorbij als Cornelis Cornelisz. van Uitgeest, ook wel Krelis Lootjes genoemd, de houtzaagmolen uitvindt. Hij omschrijft zichzelf als ‘een schamel huysman, met wijff ende kijnderen belast’, maar zijn vindingrijkheid zorgde wellicht voor een revolutie in de industrie van de Zaanstreek. Ruim vierhonderd van de zeshonderd molens die daar rond 1750 in bedrijf waren, waren verrijkt met de uitvindingen van Cornelis Corneliszoon.
>Al bijna 140 jaar geleden werd ‘Holland op z’n Smalst’ doorgraven voor de aanleg van het Noordzeekanaal. Vijf historische feiten over deze roemruchte waterverbinding tussen Amsterdam en de Noordzee.
>De catalogus is zo dik als een telefoonboek. Er is dan ook vijf jaar gewerkt aan de grote nieuwe tentoonstelling van het Rijksmuseum, die gewijd is aan Aziatische kunstvoorwerpen uit de zeventiende eeuw.
>Statige fabriekspanden met een geheel nieuwe bestemming, uitgestrekte havens en oude molens waardoor je je waant in de zeventiende eeuw. Industrieel erfgoed kent niet alleen een interessante geschiedenis, het is de moeite van het bezoeken waard! Met de volgende vijf routes ervaar je verschillende plekken rond Noord-Hollands industrieel erfgoed niet alleen in levenden lijve, ook de weetjes en verhalen waar het erfgoed om bekend staat komen ruimschoots aan bod.
>Sommige kaarten van Amsterdam zijn zo gedetailleerd dat je er huizen, straatmeubilair, vee, bootjes, brandemmers en urinoirs op kunt zien. Onlangs verschenen de meest bijzondere van deze detailkaarten in boekvorm.
>In de Zaanstreek ontwikkelt zich vanaf eind 16de eeuw een grote doopsgezinde gemeenschap. De bloei van handel en industrie in de Zaanstreek is voor een niet onbelangrijk deel te danken aan een aantal succesvolle doopsgezinde koop- en ambachtsfamilies. Het bekende ondernemersgeslacht Honig was één van hen. De familie was op meerdere fronten actief, maar is vooral bekend geworden van het gelijknamige voedingsmiddelenbedrijf.
>Aan het eind van de 19de eeuw loopt de vraag naar lijnolie en zeildoek sterk terug. De opmars van petroleum als brandstof en de opkomst van stoomschepen vormen een gevaar voor het voortbestaan van de rolrederij voor zeildoek en de lijnoliemolen van de familie Kaars Sijpestein. Een Schotse uitvinding betekent echter de redding voor de familieonderneming. Honderdzestien jaar later verlaten nog dagelijks enorme rollen linoleum de Forbo Flooring fabriek in Assendelft.
>Casparus van Houten, oprichter van het bekende cacao en chocolade merk, introduceerde in 1828 de zogenaamde ‘Hollandse methode’. Een uitvinding die het mogelijk maakte makkelijk oplosbare cacaopoeder te produceren zoals we die vandaag de dag kennen. Samen met zijn zoon Coenraad van Houten, zorgde Casparus voor een omwenteling in de chocoladewereld. Het begon bij een kleine chocolade fabriek in het Amsterdam van 1815.
>Het beleg van Alkmaar begon in augustus 1573 en eindigde met het Alkmaars Ontzet op acht oktober dat jaar. De stad wist toen een einde te maken aan de belegering en was een van de eerste Hollandse steden die koningsgezinde troepen uit Spanje met succes wist te weerstaan. Kokend teer, brandende takkenbossen, vestingwerken van vuilnis en het doorbreken van dijken kwamen er aan te pas. Elk jaar op acht oktober wordt het ontzet gevierd.
>Als herinnering aan de industriële glorietijd staan er nog altijd draaiende molens in de Zaanstreek. Aan veel bestaande en historische molens kleeft een mooi verhaal, wat in het bijzonder geldt voor dit merkwaardige vijftal.
>De Drommedaris (1540) in Enkhuizen is na een renovatie van 4 jaar weer open! ‘De Drom’ is een multifunctioneel centrum dat activiteiten biedt zoals zang, dans, muziek, tot lezingen, cabaret, toneel en film. nnOm die functie de komende decennia te kunnen blijven vervullen, is de Drom bouwkundig aangepast aan de huidige eisen voor toegankelijkheid, veiligheid, comfort, duurzaamheid en bruikbaarheid. Er is een lift en de drie zalen zijn rolstoeltoegankelijk.
>