Amsterdam

De Bijenkorf

De Bijenkorf is een winkelcentrum (o.a.) gelegen in Amsterdam. De bijenkorf op De Dam in Amsterdam bestaat (exclusief van begaande grond) uit vijf etages. In 2010 heeft de bijenkorf de Retailjaar prijs gewonnen, dat maakt de bijenkorf de beste winkelketen van 2010. nHet hoofdkantoor van de bijenkorf bevindt zich in Amsterdam. Er zijn drie flagship filialen; in Amsterdam, Den Haag en in Rotterdam. Ook zijn er drie mode filialen; in Breda, Den Bosch en in Groningen. Er zijn zes medium filialen; in Amstelveen, Arnhem, Utrecht, Eindhoven, Enschede en in Maastricht. En een distributiecentrum in Woerden. nAllemaal hebben samen 4.100 medewerkers. Het totale oppervlakte van alle winkels van de bijenkorf is maarliefst rond de 100.000 m2.nHet doel van de bijenkorf is om een toonaangevend warenhuis te zijn met passie voor de klanten en dat elk bezoek een belevenis is. nDe bijenkorf heeft meer dan 100.000 fans op facebook en meer dan 10.000 volgers op twitter.

1 min

Sugar Factory kent zijn geschiedenis

In het gebouw waar nu op de begane grond de ‘Sugar Factory’ zit, stonden vroeger stoomketels en machines voor de raffinage van suiker. Aan de overkant van de Lijnbaansgracht stond het pakhuis van suikerraffinaderij ‘De Granaatappel’. De fabriek werd in de jaren twintig overgenomen door een melkfabriek, die ook het tegenoverliggende pakhuis kocht. Op een foto uit circa 1915 is goed te zien dat beide gebouwen door een loopbrug met elkaar waren verbonden. Na sluiting van de Melkunie hebben de fabriekspanden verschillende functies gehad. Zo vormden ze één van de eerste creatieve bedrijfsverzamelgebouwen in de stad. De voormalige raffinaderij heeft daarmee een belangrijke rol gespeeld in zowel de industriële als culturele geschiedenis van Amsterdam.

6 min

Durgerdam

Vanaf het water zie je al van grote afstand een vierkant wit geschilderd gebouwtje met een hoog dak en daarop een torentje; het is de kapel van Durgerdam. Het bepaalt sinds 1687 het silhouet van het plaatsje dat onder de rook van Amsterdam ligt. De kapel deed kort dienst als kerk en daarna als raadhuis en woning van de schoolmeester. In het souterrain was het schooltje ondergebracht. Ten oosten van de kapel ligt sinds 1840 de haven van Durgerdam, oorspronkelijk een vissershaven, maar nu jachthaven voor pleziervaartuigen.n

De oorspronkelijk haven lag aan de westkant van de kapel, maar werd altijd bedreigd door dichtslibbing. Helemaal toen er maatregelen werden getroffen om de vaargeul van en naar de haven van Amsterdam op diepte te houden. De belangen van Durgerdam moesten daarbij het onderspit delven. Het haventje bleef altijd een eenvoudige vissershaven met enkele scheepswerven en scheepshellingen. Lange tijd voer er een bootje heen en weer naar Amsterdam. Maar het directe contact ging gaandeweg verloren. Eerst door de aanleg van het Noord-Hollandsch kanaal in 1824 en later door de IJdijk in 1872, waardoor Durgerdam definitief werd afgesloten van de Zuiderzee.

1 min

Het sluisje van Nieuwendam

De sluis in de Nieuwendammerdijk vormt de kern van het dijkdorp Nieuwendam. De sluis verbindt al eeuwenlang het water van het IJ (nu via Zijkanaal K) met het polderwater achter de dijk. Tot het eind van de negentiende eeuw was de Nieuwendammerham nog open water en maakte als zodanig deel uit het IJ. Vanaf het sluisje kon je zo naar Amsterdam varen. De plek, inclusief een herberg (nu café ’t Sluisje’), is dan ook altijd een kruispunt van druk verkeer geweest. Hier kwamen de beurtveren en later de stoombootjes uit Amsterdam aan, wat nu ’s zomers nóg gebeurt. De schuiten met zuivelproducten uit Waterland, bestemd voor de Amsterdamse markt, gingen de andere kant op, richting stad. In de haven van Nieuwendam werd de lading van de roeibootjes van de boeren overgeslagen op grotere boten, de zogeheten melkschuiten waarmee de overtocht over het woelige IJ kon worden gewaagd. Nieuwendam is een typisch Noord-Hollands dijkdorp met zijn karakteristieke houten huizen met ‘Zaanse’ klokgevels.

3 min

Het Tolhuis

Het Tolhuis, met zijn karakteristieke gevels van gele baksteen, is in 1859 als uitspanning gebouwd door Willem Springer, assistent-stadsarchitect van Amsterdam. De ligging op een in het IJ uitstekende landtong was strategisch goed gekozen: recht tegenover de oude stad en pal naast de halte van de trekschuiten naar Buiksloot en Purmerend. Het Tolhuis beschikte op eigen terrein over een stalhouderij, belangrijk voor het wegverkeer van en naar Waterland en verder. De uitspanning was dan ook vanaf het begin een geliefde plek voor uitgaand Amsterdam én passanten die op vervoer moesten wachten. Dat het Tolhuis zo goedbeklant was kwam vooral door de bijbehorende tuin met een terras aan het water. Als het weer het even toeliet genoten hoofdstedelingen er met een drankje van het uitzicht op het IJ met zijn bootjes, tegen de achtergrond van de snel veranderende skyline van hun stad (door de bouw van het Centraal Station bijvoorbeeld). Als er muziekuitvoeringen waren kon je er bijna letterlijk over de hoofden lopen. Vanaf 1878 werd de tuin ten gerieve van dagjesmensen uitgerust met nieuwe vormen van vertier: een speeltuin, een dansvloer, een schiettent en een muziekkoepel. Deze bouwsels zijn inmiddels al weer lang geleden verdwenen maar de tuin met zijn grote bomen is er nog steeds, links van de pont die van het Centraal Station komt. Er gloort een nieuwe toekomst voor het Tolhuisterrein door de recente stedenbouwkundige ontwikkelingen van de noordelijke IJ-oevers.

3 min

Haarlemmerpoort: stadspoort verschuift naar het westen

Eeuwenlang vormde wat nu het Haarlemmerplein heet, het westelijk uitvalspunt van Amsterdam. Wanneer de stad in de zeventiende eeuw uitgroeit tot een van de grootste handels- en industriesteden van Europa, vinden er voortdurend stadsuitbreidingen plaats. Dat betekende ook dat de stadwallen, die Amsterdam verdedigde tegen aanvallers en indringers, steeds verlegd moesten worden. In 1613 verschuift de stadswal wel een kilometer in westelijke richting! Er verrees tussen 1615 en 1618 op de plaats van het huidige Haarlemmerplein, een nieuwe Haarlemmerpoort, ontworpen door de beroemde architect Hendrick de Keyser. Bij de poort was een gebied helemaal ingericht voor handel en transport en allerlei bedrijvigheid die daarmee samenhangt zoals een wagenplein en hoefsmederijen. Het belangrijkste vervoermiddel was toen immers paard en wagen.

2 min

De Nieuwe Ooster

De Nieuwe Ooster, gelegen in de Amsterdamse Watergraafsmeer en in gebruik genomen in 1894, is van de hand van de befaamde tuin- en landschapsarchitect Leonard Springer. Hij ontwierp een landschappelijk park omdat hij vond dat begraafplaatsen ’lieflijke, schilderachtige en poëtische oorden’ moesten zijn. Springer tekende een plattegrond met een combinatie van lussen en assen. Hier vloeide de keuze voor een beplanting in gemengde stijl uit voort. Deze resulteerde in enerzijds boom- en heestergroepen (bestemd voor de lussen), anderzijds in rechte laanbeplanting (voor de assen).

n

Lees verder over de Nieuwe Ooster.

0 min

De Nieuwe Oosterbegraafplaats

De Nieuwe Ooster, gelegen in de Amsterdamse Watergraafsmeer en in gebruik genomen in 1894, is van de hand van de befaamde tuin- en landschapsarchitect Leonard Springer. Hij ontwierp een landschappelijk park omdat hij vond dat begraafplaatsen ’lieflijke, schilderachtige en poëtische oorden’ moesten zijn.

2 min

Volkstuincomplex Klein Dantzig

In 1997 bestond het volkstuincomplex en tuinpark Klein Dantzig 75 jaar. Bij die gelegenheid werd het monument ’Insectenkring’, ontworpen door Agnes van Genderen, onthuld. Het is een ‘levend’ kunstwerk met een bijzondere ecologische functie. De bakstenen muurtjes met hun zachte cementvoegen bieden nestelruimte aan solitair levende insecten, zoals de zandbij en diverse wespensoorten. Het monument staat aan de kop van een brede sloot met aan weerszijden knotwilgen. Deze aanleg vormt de kern van het tuinencomplex en roept herinneringen op aan de oude polderverkaveling van de Watergraafsmeer. Waren de eerste tuintjes vooral bittere noodzaak voor de leden van Klein Dantzig (eigenteelt van aardappelen, groente en fruit), later is ontspanning meer en meer centraal gaan staan (bloemen en rust). Van moes- tot siertuin, zo is deze ontwikkeling samen te vatten.

1 min

Huize Frankendael

Frankendael is de enige buitenplaats die op Amsterdams grondgebied bewaard is gebleven. Het huis, dat in 1733 zijn huidige aanzien kreeg, is van het gangbare 18de-eeuwse type: een hoog middendeel bekroond door monumentale schoorstenen, met aan weerszijden lagere bijgebouwen met onder meer een koetshuis en stallen. Het geheel oogt groter dan het is, het hoofdgebouw is over de middenas gemeten maar XXX meter diep. Aan de straatkant ligt het visitekaartje van het huis: een fontein met beelden van stroomgoden, vervaardigd door de bekende Amsterdamse beeldhouwer Ignatius van Logteren. Alles wijst op het vroegere gebruik van Frankendael als zomerhuis, waar families minder formeel leefden en dus ook minder personeel nodig hadden dan in hun stadshuis. Daarnaast was de lucht in ‘De Meer’ gezonder dan in Amsterdam, waar de grachten ‘s zomers ontzettend stonken. Ten slotte kende de ligging in de Watergraafsmeer grote voordelen boven andere locaties verder weg: een half uurtje met de koets en je was weer thuis.

2 min

Gooische tramremise

Het witte gebouw met zijn opvallende gevelbelettering ‘Gooische Stoomtram Anno1881’was vroeger remise met werkplaats en hoofdkantoor van de eerste (en laatste) tramlijn naar het Gooi. Jarenlang zijn met dit vervoermiddel talloze Amsterdammers, veelal dagjesmensen, heen en weer naar het Gooi gebracht. Populaire bestemmingen waren Muiderberg, dat vóór de afsluiting van de Zuiderzee een belangrijke badplaats voor gezinnen uit de hoofdstad was, en de Brink in Laren waar men poffertjes kon eten.

1 min

Huisjes Weltevreden en Welgelegen

Van de bijna honderd kleine buitenhuizen, koepeltjes en andere bouwsels die de Plantage in de late 18de eeuw sierden, zijn dit de enige twee die zijn overgebleven. Weltevreden, goeddeels van hout, dateert van kort na 1800. Het half vrijstaande Welgelegen, opgetrokken in baksteen, is iets ouder. Het uiterlijk van de huisjes is eenvoudig, met slechts twee woonlagen, wat kenmerkend is voor de bebouwing van de hele Plantage vóór ongeveer 1860. Wat opvalt is dat beide panden diep ten opzichte van de straatweg liggen, wat het oorspronkelijke niveau van Plantage Middenlaan aangeeft. Met de hier genoemde kenmerken hadden de Plantage-buitens een minder voornaam voorkomen dan de huizen die in dezelfde tijd in de Watergraafsmeer verrezen.

2 min

Artis – dierentuin van Amsterdam

De hoofdingang van Artis lag oorspronkelijk aan de Plantage Middenlaan. In 1850-51 werd deze verplaatst naar de huidige plek aan de Plantage Parklaan. Het fraaie ijzeren hek was afkomstig van een oude begraafplaats. Wie de verguld-ijzeren dierenmedaillons heeft ontworpen is niet bekend, evenmin waar ze zijn gemaakt. De twee adelaars waren een geschenk van een welgesteld bestuurslid in 1854 en vervingen twee bloembakken. De twee witgepleisterde portiersloges dateren ook uit de jaren vijftig van de 19e eeuw. Het gebouwtje links liet de leden door, dat ter rechterzijde de betalende bezoekers.

1 min

Wertheimpark in Amsterdam

Aan de rand van de Amsterdamse Plantagebuurt ligt een park van bescheiden afmetingen maar met een lange geschiedenis. Het park bezit een aantal monumentale bomen en twee bijzondere monumenten.

1 min

Hortus Botanicus in de Plantagebuurt

De poort van de Hortus Botanicus, van oorsprong een medicinale plantentuin, dateert uit 1716. De hekpijlers zijn versierd met het gebeeldhouwde wapen van Amsterdam met de Andreaskruisen en het oude stadswapen met het Koggeschip. De poort, nu met een getralied hek, maar vroeger met dichte deuren, stond symbool voor een streng toelatingsbeleid. Zo moesten geregelde gebruikers als chirurgijns bij binnenkomst een speciale penning tonen. Andere bezoekers, veelal welgestelde heren uit binnen- en buitenland, mochten tegen betaling naar binnen. Nu is iedereen welkom en kunnen er door particulieren zelfs planten worden gekocht.

1 min

Natuurbehoud in stedelijk gebied: EVZ Bovendiep

Hoewel Amsterdam de grootste stad van Nederland is, gelegen in een stedelijk gebied, zijn er veel dieren- en plantensoorten te vinden. Sommige van deze soorten zijn zelfs zo bijzonder dat ze beschermd zijn. De gemeente Amsterdam zet zich in om de natuur in en om Amsterdam te beschermen en te behouden. De Ecologische Verbindingszone (EVZ) Bovendiep is een onderdeel van verschillende projecten die dit doel nastreven.

1 min

IJburg, een woonwijk opgerezen uit water.

In het oosten van Amsterdam groeit een woonwijk op kunstmatige eilanden. IJburg is een innovatief project, dat ruimte moet geven aan 45.000 inwoners. Niet alle eilanden zijn al gerealiseerd, maar door de aanleg van de eilanden en het gebruik van vele bruggen heeft IJburg al internationale bekendheid gekregen. Met dit project laat Nederland opnieuw zien dat wonen onder de zeespiegel geen probleem hoeft te zijn.

2 min

Het gemaal aan de Zeeburgerdijk

De ‘hoofdslagaders’ van het Amsterdamse waterstelsel zijn het Lozingskanaal en de Nieuwe Vaart. Deze kanalen worden door het waterschap gebruikt voor de aanvoer van schoon IJmeerwater en de afvoer van overtollig grachtenwater. Dit gebeurt sinds 1879 met behulp van gemaal Zeeburg. Tot 1872 gebeurde dit door via de Zeeburgerschutsluis Zuiderzeewater binnen te laten. Eb en vloed zorgden voor de rest, maar bij de aanleg van het Noordzeekanaal werd het IJ afgesloten van de Zuiderzee en werd de werking van eb en vloed teniet gedaan.

2 min

Het Funen: groene woonwijk in Amsterdam

Een verlaten bedrijventerrein van 3,5 hectare groot dat dienst heeft gedaan als overslagstation, rangeerterrein en havengebied en bovendien pal naast een spoorlijn ligt; niet de eerste plek waar men zou willen wonen. Toch zijn alle woningen in de nieuwe woonwijk Het Funen verkocht of verhuurd. Deze groene woonwijk is een groot succes geworden en heeft bovendien door zijn bijzondere ontwerp de jaarlijkse Gouden Piramide architectuurprijs gewonnen.

2 min

Flevopark: park vol historie

Voor de aanleg van het Flevopark in Amsterdam-Oost golden begin 20ste eeuw dienden steden als Parijs en Hamburg als voorbeeld. Hier werden stadsparken op basis van natuuruitgangspunten aangelegd. Zo ontstaan op initiatief van natuurbeschermer Jac. P. Thijsse omstreeks 1908 plannen om aan de rand van de Indische Buurt een park aan te leggen.

2 min